روش‌های آزادسازی سهام عدالت

ارزش سهام عدالت 500 هزار تومانی تا 24 مرداد

نحوه‌ آزادسازی و فروش سهام عدالت

این روزها حسابی سر کارگزاری و پیشخوان‌های دولت برای احراز هویت و ثبت‌نام سهامداران جدید شلوغ است. بخشی از استقبال بی سابقه‌ی مردم برای دریافت کد بورسی به علت بازدهی عجیب این روزهای بورس باشد اما این همه ماجرا نیست. آزادسازی سهام عدالتی پس از 15 سال در این شرایط اقتصادی باعث شد مردم برای فروش و آزادسازی سهام عدالت خود به کارگزاری‌ها و پیشخوان‌های دولت هجوم بیاورند و برای دریافت کد بورسی ثبت‌نام کنند. اگر شما هم سهام عدالت دارید و سوالاتی از قبیل نحوه‌ی آزادسازی، ارزش هر برگه سهام و از همه مهمتر نحوه‌ی فروش سهام عدالت برای‌تان ایجاد شده حتما این مقاله را بخوانید.

سهام عدالت چیست؟

در سال 1384، دولت نهم به ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد برای افزایش رفاه مردم تصمیم گرفت سهام برخی از کارخانه‌ها و شرکت‌های دولتی را بین اقشار مختلف مردم به خصوص قشر کم درآمد توزیع کند. بالاخره پس از کش و قوس‌های فراوان دولت سهام 49 شرکت خود را بین بیش از 49 میلیون نفر تقسیم کرد.

کدام شرکت‌ها در سبد عدالت قرار دارند؟

در حال حاضر ۴۹ شرکت در سبد سهام عدالت حضور دارند که از این تعداد، ۳۵ مورد شرکت بورسی و ۱۴ مورد غیر بورسی هستند. فهرست شرکت‌های بورسی سبد سهام عدالت و ارزش و مقدار تخصیص هر سهم را برای برگه سهام 532 هزار تومانی را می‌توانید در جدول زیر ببینید :

ارزش سهام عدالت 500 هزار تومانی تا 24 مرداد

دارندگان سهام عدالت می‌توانند با مراجعه به سامانه استعلام و آزادسازی سهام عدالت می‌توانید دارایی و میزان سهام‌ تخصیص داده شده سهام عدالت خود را مشاهده کنید.

سود سهام عدالت چگونه پرداخت می‌شود؟

در سال های اولیه پس از زمان آغاز طرح، سود سهامی به حساب سهامداران واریز نمی‌شد. چرا که بازپرداخت اقساط سهام عدالت، از محل سود شرکت‌ها به حساب خزانه واریز می‌شد. پس از بازپرداخت کامل بهای سهام، نخستین سود در سال 1395 به حساب سهامداران واریز شد. آخرین سود نیز در سال 1398 واریز شد. البته تعدادی از سهامداران به علت تکمیل نکردن اطلاعات خود از جمله شماره موبایل و شبا نتوانستند سود سهام عدالت خود را دریافت کنند.

سهام عدالت چقدر می‌ارزد؟

در زمان واگذاری، ارزشی که روی هر برگه سهم هک شده بود عددی بین 500 هزار تومان تا 1 میلیون تومان بود که با اعلام رییس سازمان خصوصی سازی ، 35 میلیون نفر سهام عدالت 500 هزار تومانی و 14 میلیون نفر نیز سهام عدالت یک میلیون تومانی دارند.

از سال 1384 تاکنون ارزش هر برگه سهام عدالت 38 برابر شده است و با توجه به روند صعودی بورس احتمالا این عدد در آینده بیشتر هم خواهد شد.

منظور از آزادسازی سهام عدالت چیست؟

طی سالیان گذشته، مدیریت سهم‎ها به عهده شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بود و سهامداران هیچ دخل و تصرفی برای خرید و فروش سهام نداشتند و تنها به صورت سالیانه سود سهام خود را دریافت می‌کردند. بالاخره پس از کش و قوس‌های فراوان با حمایت رهبری در اردیبهشت ماه سال 99 آزادسازی سهام عدالت کلید خورد. منظور از آزادسازی سهام عدالت این است که مردم می‌توانند تصمیم بگیرند که می‌خواهند شخصا مدیریت سهم‌ها را به عهده داشته باشند یا مثل سابق این کار را به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بسپارند.

روش آزادسازی سهام عدالت

برای آزادسازی سهام عدالت دو گزینه مدیریت مستقیم و غیرمستقیم پیش روی شما است که در ادامه هر کدام را به تفصیل شرح خواهیم داد :

1- مدیریت مستقیم سهام عدالت

در مدیریت مستقیم سهام عدالت، سهامدار مالکیت و مدیریت سهام را بر عهده دارد و شخص می‌تواند سهام خود را به مانند باقی سهام‌های دیگر به فروش برساند. البته در این روش سهام‌های شرکت‌های بورسی این سهام عدالت قابل فروش از طریق بورس هستند و سهام‌های شرکت‌های غیر بورسی از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی قابل فروش هستند.

2- مدیریت غیرمستقیم سهام عدالت

در این روش مالک همچنان شخص حقیقی و سهامدار است ولی مدیریت از از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی انجام می‌پذیرد، در واقع شما مالک بخشی از سهام شرکت سرمایه‌گذاری استانی خواهید بود. این شرکت‌ها به مرور در حال عرضه در بازار سرمایه هستند که اولین آن‌ها شرکت سرمایه‌گذاری استان خراسان جنوبی با نماد وسخراج بود که چندی پیش وارد بورس شد.

نحوه‌ی فروش سهام عدالت

بعد از آزادسازی سهام عدالت و امکان تعیین روش مدیریت مستقیم و غیر مستقیم سهام عدالت، بار دیگر سهامداران باید بین نگهداری و یا فروش سهام عدالت یکی را انتخاب کنند. با توجه به رشد بازار و صعودی بودن بازار در بلندمدت شاید اغلب سهامداران نگهداری را به فروش سهام عدالت ترجیح بدهند اما قطعا کسانی هستند که به دلایل مختلف می‌خواهند سهام خود را به فروش برسانند. اگر شما هم جزو آن دسته از سهامداران هستید حتما سوالات متعددی از قبیل ” چگونه سهام عدالت خود را بفروشیم؟”، ” برای فروش سهام عدالت باید به کجا مراجعه کنیم؟ مواجه شده‌اید. در ادامه ما سعی خواهیم کرد به تک تک سوالات ایجاد شده در ذهن‌تان برای فروش سهانم عدالت پاسخ دهیم.

فروش سهام عدالت به روش‌های مختلف

آیا برای فروش سهام عدالت نیاز به کد بورسی دارید؟

کد بورسی برای تمام سهامداران سهام عدالت در نظر گرفته شده است اما کد آن‌ها غیرفعال است. اگر شما می‌خواهید سهام عدالت خود را نگه دارید نیازی به کد بورسی ندارید اما اگر قصد خرید و فروش سهام را دارید باید در سامانه سجام ثبت نام کنید و کد بورسی خود را فعال کنید. برای اینکه با نحوه‌ی گرفتن کد بورسی و ثبت نام در سجام آشنا شوید می‌توانید مقاله آموزش گام به گام کد بورسی را مطالعه کنید.

فروش سهام عدالت به روش غیرمستقیم

همانطور که در بالا ذکر کردیم، سهامدارانی که روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام عدالت خود برگزیدند، مدیریت سهام عدالت خود را به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سپرده‌اند. در این روش سهامداران به جای دریافت چندین سهم از شرکت‌های مختلف، سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری را دریافت روش‌های آزادسازی سهام عدالت کرده‌اند و برای فروش باید منتظر ثبت این شرکت‌ها در بورس باشند. شرکت سرمایه‌گذاری استانی خراسان جنوبی با نماد وسخراج چندی پیش در بورس ثبت شد و سهام آن قایل معامله شد. سهامدارانی که روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند، بعد از عرضه شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در بورس می‌توانند سهام خود را به فروش برسانند.

فروش سهام عدالت به روش مستقیم

سهامدارانی که مدیریت مستقیم را برای سهام عدالت خود انتخاب کرده‌اند برای فروش سهام عدالت خود دو راه پیش رو دارند. آن‌ها می‌توانند از طریق بانک‌ و یا کارگزاری‌های مختلف نظیر : آگاه، مفید، فارابی، صباتامین و…. سهام عدالت خود را به فروش برسانند. در ادامه این دو روش را کامل توضیح خواهیم داد.

الف – فروش سهام عدالت از طریق بانک‌ها

اولین راهکاری که برای فروش سهام عدالت درنظر گرفته شد، فروش سهام از طریق بانک‌ها بود. در این روش سهامداران با مراجعه به بانکی که قبلا برای دریافت سود سهام عدالت معرفی کرده بودند، فرم درخواست فروش 30 درصد از سهام عدالت خود را دریافت و پس از امضا در اختیار بانک قرار می‌دادند. البته با وجود شیوع گسترده کرونا اغلب بانک‌ها سامانه‌ای اینترنتی برای درخواست فروش سهام عدالت ایجاد کردند تا سهامداران به راحتی بتوانند درخواست فروش خود را ثبت کنند.

مهمترین مزیت این روش، عدم نیاز به کد بورسی است. در این روش سهامداران نیازی به دریافت کد بورسی ندارند و همین امر موجب شد افرادی که تمایلی به دریافت کد بورسی نداشتند از این روش استفاده کنند. در مقابل مهمترین نقطه ضعف این روش، عدم امکان انتخاب سهم‌هایی است که تمایل دارید در ابتدا به فروش برسند. به عنوان مثال بانک ممکن است در همان ابتدای کار، سهم‌های ارزنده سهام عدالت که امکان رشد قیمت بالایی دارند به فروش برساند و سهم‌های دیگر را برای شما نگه دارد. بانک پس از فروش سهام عدالت سهامداران ، پول ناشی از فروش سهام را به حساب معرفی شده برای واریز سود سهام عدالت واریز خواهد کرد.

ب- فروش سهام عدالت از طریق کارگزاری‌ها

در این روش شما می‌توانید سهام عدالت خود را طریق کارگزاری‌ها به فروش برسانید با این تفاوت که دست شما برای انتخاب سهم‌هایی که می‌خواهید به فروش رسانید باز است. به عبارت ساده‌تر شما می‌توانید از میان سهم‌هایی که در سبد سهام عدالت شما قرار دارند، سهم‌هایی که می‌خواهید به فروش برسانید انتخاب کنید و به کارگزاری اعلام کنید که این سهم‌ها را بفروشد. در این روش قبل از انجام هر کاری باید در سامانه سجام ثبت‌نام کنید و احراز هویت خود را انجام دهید. برای آشنایی با نحوه‌ی دریافت کد بورسی می‌توانید مقاله آموزش گام به گام دریافت کد بورسی را مطالعه بفرمایید.

سخن پایانی

آزادسازی سهام عدالت و امکان فروش آن موجب شد، طیف وسیعی از مردم با بورس و سرمایه‌گذاری در ان آشنا شوند. اما اگر شما جزو آن دسته از مردم هستید که هنوز برای سرمایه‌گذاری در بورس شک دارید، پیشنهاد میکنم مقاله چرا بازار بورس بهترین روش سرمایه‌گذاری است را مطالعه کنید تا برای سرمایه خود تصمیم بهتری بگیرید. با توجه به صعودی بودن بازار سرمایه احتمالا در آینده ارزش ریالی سهام عدالت رشد بیشتری پیدا خواهد کرد، اما اگر به هر دلیلی اگر تصمیم به فروش سهام خود دارید می‌توانید 60 درصد سهام عدالت خود را با استفاده ار روش‌هایی که در بالا ذکر کردیم به فروش برسانید.

سامانه فروش سهام عدالت

در این مقاله سعی شده تا به معرفی و مرور روش های مدیریت سهام عدالت پرداخته و چند سایت فروش سهام عدالت به خوانندگان گرامی معرفی شوند. علاوه بر آن نکات و آموزش روش فروش سهام عدالت و سامانه فروش سهام عدالت نیز ذکر شده است.

از چندی پیش که دولت امکان آزاد سازی سهام عدالت و فروش آن را اعلام کرد، سوالات زیادی برای مشمولان این سهام به وجود آمد. اما در بین انبوه اطلاعات ارائه شده مربوط به این موضوع دسترسی به پاسخ این سوالات به طور شفاف کار دشواری است. توجه فرمایید که تنها کسانی می توانند سهام عدالت خود را مستقیما به فروش برسانند که روش مدیریت مستقیم سهام را انتخاب کرده باشند. در صورتی که روش غیر مستقیم مدیریت سهام عدالت را انتخاب کرده اید ، در حال حاضر امکان فروش سهام عدالت خود را نخواهید داشت.

سامانه فروش سهام عدالت

در سال 1385 دولت نهم به منظور کاهش تصدی در اقتصاد و افزایش عدالت در بهره مندی از منابع دولتی نسبت به واگذاری بخشی از سهام خود از شرکت و موسسات بزرگ به قشر کم درآمد، اقدام نمود. به تدریج این سهام تحت عنوان سهام به مردم بیشتری تعلق گرفت و در نهایت از سال 1396 توزیع سود سهام مذکور بین دارندگان آن آغاز شد. حدود یکسال بعد، دولت وقت تصمیم به آزاد سازی سهام عدالت گرفت. به طوری که سازمان خصوصی سازی با انتشار اطلاعیه ای عمومی اعلام داشت که دارندگان سهام عدالت می توانند با مراجعه به سامانه www.samanese.ir ، اقدام به آزادسازی سهام خود نمایند.

بدین ترتیب به دارندگان سهام عدالت این اختیار داده شد که ازین پس مدیریت سهام تحت مالکیت خود را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در اختیار داشته باشند. این موضوع که سهام عدالت خود را بفروشیم یا نه و اینکه روش مدیریت مستقیم بهتر است یا غیرمستقیم، برای خیلی از هم وطنان پیش آمد. اما این انتخابی بود که با توجه به شرایط هر فرد نتیجه متفاوتی داشت.

آن دسته از دارندگان سهام عدالت که مدیریت مستقیم سهام عدالت را بر عهده گرفتند، همانگونه که از نام این روش پیداست، امکان دسترسی مستقیم به سهام خود را داشته باید شخصا نسبت به مدیریت و خرید و فروش سهام خود تصمیم گیری و اقدام نمایند. در حالی که برای گروه دیگر که مدیریت غیر مستقیم را انتخاب کردند فرض بر آن است که آشنایی کافی با بازار بورس نداشته و یا وقت کافی برای مدیریت سبد دارایی خود را ندارند؛ بنابراین با واگذاری سهام خود به صندوق های سرمایه گذاری استانی در برابر دریافت سهام شرکت های سرمایه گذاری می توانستند مدیریت سهام خود به این شرکت ها بسپارند. در روش مدیریت مستقیم سهام عدالت، سهامدار باید شخصا به جمع آوری سود سهام خود بپردازد. همچنین مدیریت ریسک دارایی بر عهده شخص سهامدار می باشد؛ لذا باید با بازار بورس آشنایی کافی داشته و برای آن به صرف وقت بپردازد در حالی که در مدیریت غیرمستقیم سهام عدالت این وظایف به عهده شرکت سرمایه گذاری مربوطه می باشد.

با انتخاب روش مدیریت مستقیم، سازمان خصوصی سازی برای سهامدار کد بورسی صادر می کند و او باید ضمن ثبت نام در سامانه سجام ، احراز هویت شود. اما با انتخاب روش مدیریت غیر مستقیم، سهامدار در ابتدای امر نیاز به اقدام خاصی ندارد تا زمانی که شرکت سرمایه گذاری استانی در بورس کد بورسی بگیرد و سازمان خصوصی سازی سهام مربوط به این کد را به دارنده سهام عدالت انتقال دهد. در این جاست که فرد باید علاوه بر احراز هویت غیر حضوری در سامانه سجام ، اقدام به ثبت نام در یک کارگزاری مجاز نماید. اما در زمینه فروش سهام عدالت چه تفاوتی بین سهامدارانی که روش مدیریت مستقیم را انتخاب کرده و آن دسته که مدیریت غیر مستقیم را انتخاب نموده اند وجود دارد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که به طور کلی در روش مدیریت مستقیم سهام عدالت، دارندگان سهام عدالت می توانند در قدم اول 30% از کل سهام عدالت خود را به فروش برسانند. لازم به ذکر است که در این روش باقی سهام تا پایان سال قابل معامله خواهد بود. اما در روش مدیریت غیر مستقیم سهام عدالت، پس از اینکه شرکت سرمایه گذاری استانی در بورس ثبت شده و سهام آن به دارنده سهام تعلق گرفت، سهام قابل فروش خواهد بود.

سهامدارانی که روش مدیریت مستقیم را انتخاب کرده اند برای فروش سهام خود می توانند از دو طریق اقدام کنند

۱ دارنده سهام باید به بانکی که قبلا شماره حساب آن را در سامانه خصوصی سازی ثبت کرده، مراجعه کرده و تقاضای فروش سهام خود را ارائه دهد و تعهدنامه ها و قراردادهای مربوطه، مجوز فروش 30% از سهام خود را به بانک بدهد. بقیه مراحل توسط بانک انجام شده و در زمان قانونی، مبلغ روز سهام به حساب فرد واریز خواهد شد.

۲ دارنده سهام که قبلا در سجام احراز هویت شده باید به یک کارگزاری مجاز مراجعه کرده و مراحل زیر را طی نماید:

با توجه به اینکه انتخاب تعداد سهام موجود در سهام عدالت توسط خود فرد تعیین می شود، سهامدار باید به تحلیل ها ی بازار سهام توجه کافی داشته باشد. سپس این سبد 60 درصدی را برای فروش در اختیار کارگزار می گذارد. کارگزار مربوطه در شرایط مناسب اقدام به فروش یکجای سهام عدالت کاربران خود نموده و مبلغ آن ظرف کمتر از یک هفته کاری به به حساب فرد واریز می شود. سهامدار برای اطلاع از سهام فروش رفته توسط کارگزاری می تواند به سامانه فروش سهام عدالت و سایت فروش سهام عدالت مراجعه نماید.

سهامدارانی که روش مدیریت غیر مستقیم را انتخاب کرده اند برای فروش سهام خود می توانند از طریق زیر اقدام نمایند

از آن جا که در حال حاضر بسیاری از شرکت های سرمایه گذاری استانی در بورس تهران ثبت شده اند، سهامدارانی که که در زمان توزیع سهام عدالت ساکن این استان ها بوده اند امکان فروش 60% از سهام خود از طریق کارگزاری ها را دارا می باشند. برای انجام اینکار باید مراحل زیر را طی کنند:

سهام عدالت چیست و روش های آزادسازی و فروش آن چگونه است؟

فروش بخشی از سهام شرکت‌های دولتی، به اقشار با درآمد پایین جامعه در میانه دهه 80 به عنوان سهام عدالت کلید خورد. این طرح در دولت نهم اجرایی شد روش‌های آزادسازی سهام عدالت و در میان طرح‌های اقتصادی دولتی در جهت بهبود رفاه و حمایت از اقشار کم درآمد جامعه و فقرا، بیشتر مورد توجه بوده و به دفعات مورد حمایت قرارگرفته است.

اهداف دولت از اجرای این طرح

• مستقل کردن خانوارهای نیازمند به خود و کاهش حمایت‌های مالی مستقیم دولتی به آن‌ها
• سرعت بخشیدن به روند خصوصی ‌سازی از طریق واگذاری سهام شرکت‌های دولتی
• به کارگیری روش‌هایی سالم و شفاف برای واگذاری سهام شرکت‌ها
• کوچک کردن دولت و افزایش تصدی‌گری مردمی
• گسترش سهم بخش تعاون در کشور
• توزیع متعادل ثروت و درآمد در کشور

برای عملی کردن این کار شرکت‌های تعاونی عدالت شهرستانی در کلیه شهرستان‌های کشور به تعداد ۳۳۷ شرکت و شرکت سرمایه گذاری استانی در هر استان متشکل از شرکت‌های تعاونی در کلیه استان‌های کشور در مجموع به تعداد ۳۰ شرکت سرمایه گذاری، تأسیس شد.

در مرحله اول واگذاری این سهام به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان این طرح داده شد. ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم‌درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت گردد.

اما بعد از آن افراد دیگری هم مشمول دریافت سهام عدالت شدند:

1. مددجویان کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی
2. روستاییان و عشایر
3. کارگران فصلی ساختمانی
4. گروه سایر اقشار: گروه‌های کم‌جمعیت مانند خبرنگاران، زنان سرپرست خانوار، طلاب، خادمان مساجد
5. گروه کارمندان و بازنشستگان دولتی، دستگاه‌های عمومی و بازنشستگان کشوری و لشکری

سهام های حال حاضر در سهام عدالت به شرح ذیل می‌باشد

روش آزادسازی سهام عدالت

قبل از هر چیز لازم است بدانید که دو روش برای آزاد سازی سهام عدالت در اختیارتان خواهد بود که با نام‌های مستقیم و غیرمستقیم شناخته می‌شوند. هر یک از این روش‌ها برای افراد خاصی مناسب هستند؛ اما احتمال سود و زیان در هر دوی آن‌ها وجود دارد.

۱- روش آزادسازی مستقیم

در این روش اختیار مدیریت سهام مستقیما بر عهده مالک بوده، لذا به کد بورسی نیاز خواهد داشت. لذا بهتر است زمانی از این روش استفاده کنید که آگاهی کافی و تخصص مورد نیاز برای مدیریت یک سبد سهام را داشته باشید.

۲- روش آزادسازی غیرمستقیم

در این روش مالکیت همچنان حفظ می‌شود ولی مدیریت و نگهداری سهام بر عهده شرکت‌های سرمایه گذاری استانی است. این شرکت‌ها خود نیز به مرور وارد بازار سرمایه خواهند شد. وضعیت نماد این شرکت‌ها تا حدودی شبیه ای تی اف خواهد بود؛ اما ساختار حقوقی آن‌ها با ETF ها به صورت کلی متفاوت است.

جزئیات فروش سهام عدالت توسط بانک‌ها

در ارتباط با قرارداد فروش، ذکر نکات زیر لازم است:

مالک این سهام حق هر گونه اعتراض در خصوص سهام انتخابی برای فروش، زمان و قیمت فروش سهام را از خود سلب می‌کند.

• کارگزاری تا مرحله دوم تنها می‌تواند 60% از مجموع تعداد سهام شرکت‌ها یا ارزش ریالی سهام را بفروشد.
• کارگزار مجاز است سهام را به هر قیمتی که در لحظه فروش سهام در بازار امکان فروش آن را دارد به فروش رساند.
• انتخاب زمان فروش و سهامی که باید به فروش برسد، بر عهده کارگزار با هماهنگی ناظر بازار است.
• مدت اعتبار سفارش تا اجرای مفاد سفارش بوده و مالک سهام عدالت حق تغییر و لغو آن را ندارد.
• وجوه ناشی از فروش سهام، پس از فروش، از طریق کارگزاری به بانک پرداخت و به حساب بانکی فرد واریز می‌شود.
• کلیه هزینه‌های اجرایی سفارش اعم از کارمزدها، مالیات فروش و حق‌العمل کاری بانک بر عهده فرد مشمول سهام عدالت بوده و بایستی اجازه دهد از محل مبالغ ناشی از فروش سهام کم شود.

چگونه سهام عدالت خود را استعلام کنیم؟

افراد برای استعلام سهام عدالت خود، لازم است وارد سایت www.samanese.ir شوند و با وارد کردن کد ملی و پر کردن اطلاعات شخصی، در صورت تعلق، برگه سهام خود را مشاهده کنیم:

در این برگه سهام، 7 ردیف مشاهده می‌گردد که شامل ارزش سهام تخصیصی اولیه با توجه به بعد خانوار، مجموع مبالغ دریافت شده توسط دولت از محل سود سهام، سود پرداخت شده نقدی، ارزش اقساط تسویه شده، بهره‌مندی از تخفیف دو دهک اول، باقی‌مانده ارزش اولیه سهام تخصیصی، دارایی مشمول (ارزش اسمی سهام متعلق به مشمول) است.

برخی از سوالات متداول در رابطه با سهام عدالت:

چرا مبلغ سهام عدالت روی کاغذ با سامانه متفاوت است؟

برخی از سهام‌داران معترض هستند که چرا مبلغ روی برگه‌های سهام عدالت با مبلغ درج شده در سامانه متفاوت است.

طبق گفته رئیس سازمان خصوصی‌سازی، فقط به افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی با ۵۰ درصد تخفیف سهام یک میلیون تومانی داده شد و مابقی سهامداران باید ۵۰ درصد دیگر سهام را طی سال‌های اخیر خریداری می‌کردند. بنابراین کسانی که هیچ گونه پولی برای خرید این سهام نداده‌اند سهام کم‌تری دارند.

مشمولان سهام عدالت چگونه مشخص می‌شوند؟

همه مردم می‌توانند وارد سامانه سهام عدالت (samanese.ir) شوند، اگر توانستند وارد سامانه شوند یعنی مشمول این سهام شده‌اند اما اگر سیستم به آن‌ها اجازه ورود نداد یعنی این افراد در سهام عدالت سهام‌دار شناخته نشده‌اند.

چرا برخی سهام عدالت ندارند؟

سهام عدالت با الویت قرار دادن افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی آغاز شد؛ اما در نهایت گروه‌های زیادی از اقشار جامعه مشمول دریافت آن شدند. بر اساس آمارها در سال ۱۳۸۵ که طرح سهام عدالت کلید خورد جمعیت کشور حدود ۷۰ میلیون نفر بود که از این تعداد ۴۹ میلیون نفر سهامدار این طرح شناخته شدند؛ بنابراین در حال حاضر با توجه به جمعیت بیش از ۸۰ میلیون نفری کشور، بیش از ۳۰ میلیون نفر این سهام را ندارند.

آیا امکان ثبت نام مجدد وجود دارد؟

طبق اظهارنظر رئیس و معاون سازمان خصوصی ‌سازی پرونده سهام عدالت بسته شده و امکان ثبت نام مجدد وجود ندارد. همچنین دولت دیگر سهمی در سهام عدالت ندارد که آن را بین مردم تقسیم کند.

حسن علائی، معاون سازمان خصوصی سازی در این خصوص گفت: برای دادن فرصت ثبت نام مجدد، ابتدا باید قانونی برای آن تصویب شود.

آزادسازی سهام عدالت به کدام روش بهتر است؟

به توجه به اظهارات معاون سازمان خصوصی ‌سازی، از نظر سود و زیان در دو روش مستقیم و غیرمستقیم تفاوتی وجود ندارد؛ اما در حال حاضر سهام‌دار نمی‌تواند با روش غیرمستقیم سهام خود را بفروشد؛ بنابراین کسانی که قصد فروش سهام خود را دارند، باید روش آزادسازی مستقیم را انتخاب کند.

برگه سهام عدالت را کجا بفروشیم؟

فروش سهام عدالت به صورت حضوری انجام نمی‌شود، یعنی سازمان یا نهادی این برگه‌ها را از سهام‌داران نمی‌خرد. سهام‌داران باید ابتدا آزادسازی را انجام دهند، سپس اگر قصد فروش آن را دارند با توجه به چارچوب‌های شورای عالی بورس آن را در بازار سرمایه بفروشند. هر سهام‌دار می‌تواند با انتخاب روش آزادسازی مستقیم سهامش را در بورس بفروشد و با انتخاب روش غیرمستقیم فروش سهامش را به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی واگذار کند.

آیا یک کد بورسی برای کل خانواده کافی است؟

در خصوص کد بورسی چون سهام عدالت به صورت فردی و نه خانواری تخصیص داده شده و تا به امسال نیز سود سهام هر فرد به حساب خودش واریز شده است، به نظر نمی‌رسد که کد بورسی یکی از اعضای خانواده برای همه کافی باشد و هر فرد به صورت جداگانه باید حساب بورسی داشته باشد.

آیا فرزند جدید شامل سهام عدالت می‌شود؟

با توجه به اینکه طبق اظهارات مدیران سازمان خصوصی‌سازی پرونده سهام عدالت بسته شده است هیچ سهامدار جدیدی به لیست اضافه نمی‌شود.

آیا وراث می‌توانند سهام شخص متوفی را به روش‌های آزادسازی سهام عدالت شخص ثالث خارج از وراث قانونی نیز منتقل نمایند؟

مطابق با گزارش پایگاه رسمی اطلاع رسانی سهام عدالت، وراث قانونی صرفا می‌توانند قدرالسهم خود را تنها به کسانی که نام و مشخصات ایشان در گواهی حصر وراثت شخص متوفی بعنوان وارث ذکر شده انتقال دهند و بذل و انتقال یا هر نوع واگذاری آن به اشخاص دیگر امکان پذیر نمی‌باشد.

در صورت مفقودی برگه عضویت سهام عدالت چه اقدامی باید انجام داد؟

مطابق با گزارش پایگاه رسمی اطلاع رسانی سهام عدالت، هیچ لزومی به در اختیار داشتن برگه عضویت سهام عدالت نیست و این برگه فاقد کاربرد و ارزش می‌باشد. مشمولین این سهام با مراجعه به آدرس اینترنتی samanese.ir می‌توانند از وضعیت عضویت و سهام داری خود مطلع شوند.

آیا امکان تغییر شماره شبای ثبت شده در سامانه وجود دارد؟

مطابق با گزارش پایگاه رسمی اطلاع رسانی سهام عدالت، در شرایط عادی امکان تغییر شماره شبای بانکی مشمولین وجود ندارد. صرفاً در صورت بستن حساب بانکی قبلی، ارسال یک دوره پرداخت سود به حساب مذکور و اعلام بانک عامل مبنی بر عدم امکان واریز وجه به حساب مورد نظر او سامانه امکان ثبت شماره شبای جدید را فراهم می نماید.

علل بلاتکلیفی آزادسازی سهام عدالت چیست؟

از دولت نهم طرحی تحت عنوان سهام عدالت اجرایی شد که بنا داشت اقشار کم درآمد جامعه را در سهامداری شرکت‌های دولتی شریک کند و سهام شرکت‌هایی را به دهک‌های پایین‌تر جامعه واگذار کند که به نوعی سرمایه‌گذاری برای این اقشار به حساب بیاید. این طرح شامل سهام حدود 50 شرکت دولتی مشمول اصل 44 قانون اساسی، که خصوصی‌سازی برخی فعالیت‌های اقتصادی را مجاز می‎داند، می‌شود. افرادی که سهام عدالت به آنها تعلق گرفته جزو سهامداران شرکت‌های بورسی و فرابورس در نظر گرفته می‌شوند. هرچند لازم به ذکر است که فقط 70 درصد این شرکت‌ها در بورس حضور دارند و سهام‌شان قابل معامله در بورس است

در پاسخ به این سوال که سهام عدالت به چه کسانی تعلق می‌گیرد باید گفت که تاکنون تقریباً بیش از 49 میلیون نفر در سامانه سهام عدالت به عنوان مشمولان سهام عدالت شناخته شده‌اند که در 18 مرحله شناسایی شده‌اند. همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد مشمولان سهام عدالت اغلب افراد کم درآمد جامعه هستند که در گروه‌های زیر دسته‌بندی می‌شوند:

مددجویان کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی که در رده اول افرادی قرار می‌گیرند که مشمول سهام عدالت هستند. این گروه سهام بیشتری نسبت به سایر گروه‌ها دریافت کرده و به عنوان گروه‌های تخفیف‌دار شناخته می‌شوند.روستاییان و عشایر، زنان سرپرست خانوار، گروه‌های کم‌جمعیت مانند خبرنگاران و خادمان مسجد، کارگران فصلی ساختمانی و کارمندان و بازنشستگان دولتی.

روش مستقیم و غیر مستقیم در آزادسازی سهام عدالت

مدیریت سهام عدالت شامل دو روش مستقیم و غیرمستقیم می‌شود که به ترتیب به شرح زیر می‌باشد:

1ـ در روش مستقیم آزادسازی سهام عدالت و سهام‌داری، مالکیت و مدیریت سهام عدالت بدون هیچ‌گونه واسطه به خود فرد سهام‌دار منتقل می‌شود.

یعنی در این روش مستقیم، مسوولیت مدیریت، حفظ و نگهداری از سهام بر عهده خود سهامدار است

در این روش مانند هر شخص عادی دیگری که در بورس فعالیت می‌کند باید در سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) احراز هویت و ثبت نام کنید و شخصاً به فروش سهام خود بپردازید.2ـ در صورت انتخاب روش غیرمستقیم برای آزاد‌سازی سهام عدالت، مالکیت و مدیریت این سهام به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی واگذار خواهد شد.در این روش، شرکت‌های سرمایه‌گذاری هر استان، مسوولیت مدیریت سهام شما را دارند و شما فقط سود ماهیانه از سهامی که تحت مدیریت آنها قرار دارد را دریافت می‌کنیددر این صورت فرد نمی‌تواند شخصاً سهم‌های موجود در بسته سهام عدالت را به فروش برساند.لازم به ذکر است ارزش سهام عدالتی که به حدود 50 میلیون ایرانی واگذاری شده است حدود 1000 هزار میلیارد تومان است که تقریباً 500 هزار میلیارد تومان به روش مستقیم و 500 هزار میلیارد تومان آن به روش غیر مستقیم توسط افراد تحت مدیریت قرار گرفته است. همچنین بسته به میزان جمعیتی که هر استان دارد ارزش پُرتفُوی که در اختیار آنها است از 10 تا 50 هزار میلیارد تومان است.

ابهامات پیرامون سهام عدالت روزبه‌روز بیشتر می‌شود

در هر دو روش مستقیم و غیرمستقیم ابهاماتی وجود دارد که هنوز رفع نشده است. چه افرادی که روش مستقیم و چه افرادی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده‌اند با چالش‌های مختلفی روبرو هستند. افرادی که روش مستقیم را انتخاب کرده بودند، فقط یک بار آن هم در اردیبهشت‌ماه سال 1399 می‌توانستند سهام خود را بفروشند و پس از آن تاکنون اجازه فروش سهام داده نشده است.اما وضعیت برای کسانی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند کمی پیچیده‌تر هم شده است. چرا که این افراد که مدیریت سهام عدالت آنها در اختیار شرکت‌های استانی است در بسیاری از نمادهای این شرکت‌ها، با توقف نماد روبرو هستند و عملاً مشخص نیست سهام افراد در چه وضعیتی است و صرفاً این افراد باید به سودی که برای آنها ریخته می‌شود راضی باشند و اختیار هیچ دخل و تصرفی را در وضعیت سهام خود ندارند. ابهام قضیه وقتی جدی می‌شود که در ساز و کار این شرکت‌های استانی ورود کنیم؛ سوالاتی از قبیل اینکه هیات‌مدیره این شرکت‌ها به چه صورت تعیین می‌شوند؟ حقوق اعضای هیات‌مدیره شرکت‌های استانی از کدام محل واریز می‌شود؟ آیا حقوق این افراد از مانده سود سهام عدالت افرادی که سهام خود را دریافت نکرده‌اند پرداخت می‌شود؟ اساساً وضعیت نمادهای سهام شرکت‌های استانی به چه صورت است؟

وضعیت سهام عدالت چه می‌شود؟

«پیمان حدادی» مشاور رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در مصاحبه‌ای با تسنیم در پاسخ به برخی از سوالات و ابهامات مطرح شده پیرامون سهام عدالت گفت: آزادسازی سهام عدالت انجام شده است و در بلاتکلیفی نیست، اما با توجه به شرایط بازار، فعلاً امکان خرید و فروش برای سهامداران روش مستقیم وجود ندارد، البته روش‌هایی در دست بررسی هست که سهام‌داران روش مستقیم به چه شکلی می‌توانند سهام خود را بفروشند؛ اما هنوز به تصمیم نهایی نرسیده است و زمانی که به راه‌حل مشخصی برسیم آن را اطلاع‌رسانی می‌کنیم

وی در خصوص سهامداران روش غیر مستقیم نیز افزود: سهامداران شرکت‌های سهام استانی (روش غیرمستقیم)، با توجه به اینکه مجامع مالی این شرکت‌ها در دو سال گذشته برگزار نشده و صورت‌های مالی در این دو سال به تصویب مجمع سهامداران نرسیده است و همچنین مدیرانی که در این شرکت‌ها هستند، قبل از آزادسازی سهام عدالت (قبل از اردیبهشت‌ماه سال 1399) انتخاب شده‌اند و نیاز است که مجمع در خصوص انتخاب اعضای هیات‌مدیره هم برگزار شود، لازم به ذکر است که با تصویب شورای عالی بورس، نمادهای شرکت‌های استانی در اسفندماه سال 99 متوقف شده‌اند و این نمادها بعد از برگزاری مجامع مربوط به انتخاب هیات‌مدیره بازگشایی خواهند شد.

حدادی اضافه کرد: البته برای سهامداران سهام شرکت‌های استانی یا همان افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند به احتمال زیاد در آینده محدودیت‌هایی برای فروش سهام‌شان اِعمال خواهد شد.همچنین حدادی درباره تاریخ برگزاری مجامع شرکت‌های استانی گفت: بر اساس مصوبات شورای عالی بورس، مقدمات برگزاری این شرکت‌ها در حال انجام است و به نظر می‌رسد تا یک ماه آینده مجامع این شرکت‌ها برگزار می‌شوند. لازم به ذکر است بخشی از سهام عدالت که شامل شرکت‌های بورسی و فرابورسی نیست (حدود 13 شرکت)، بنا بر این است که سهام این شرکت‌ها به یک هلدینگ، تحت عنوان «هلدینگ ایرانیان» اختصاص داده شود که این هلدینگ توسط سازمان خصوصی‌سازی تأسیس شده است و در مراحل ثبت است و سهام آن به 9 میلیون نفری که هم روش مستقیم و هم روش غیر مستقیم را انتخاب کرده‌اند اختصاص داده خواهد شد.

توزیع سود سهام عدالت ۲ یا ۳ بار در سال می‌شود

کبر حیدری سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت با بیان اینکه در حین تخصیص سهام شرکت سرمایه‌پذیر به سبد سهام عدالت در سال 13٨5 تلاش شد ارزنده‌ترین سهام‌ها به سبد مردم تخصیص داده شود، گفت: سودآوری یکی از مهم‌ترین دلایل ارزنده بودن این سهام‌ها است و در این مدت نیز ثابت شده است در تخصیص سود و هم در پایداری ارزش، شرکت‌های حاضر در سبد سهام عدالت پیشرو بودند.وی اشاره کرد: سال گذشته نزدیک دو هزار میلیارد تومان سود سهام عدالت فقط شرکت‌های بورسی بود. امسال باتوجه‌به مجامعی که در حال برگزاری است، برآوردها نشان می‌دهد سودآوری شرکت‌های سبد سهام عدالت افزایش قابل‌توجه پیدا کرده است.

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت با بیان این موضوع که در راستای اجرای ابلاغیه مقام معظم رهبری و تشویق مردم به ماندگاری در سهام عدالت گام بر می‌داریم، تصریح کرد: در این راستا سیاست دولت شناسایی حداکثر سود و تخصیص آن است تا مردم را به ماندگاری و استفاده از عواید این دارایی در بلندمدت کنیم.وی درباره زمان اجرایی‌شدن دوبرابر شدن سود سهام عدالت اظهار کرد: جریان برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی، بسته به پایان سال مالی تا اواسط سال طول می‌کشد. در این راستا شاهد هستیم سود سهام عدالت در سال‌های اخیر در اسفندماه برگزار شده است اما تلاش داریم بازه زمانی توزیع سود را در سال دو یا سه بار کنیم تا حجم مراجعات مردم کاهش پیدا کند و هم اگر مردم نیازهای اضطراری مالی دارند از آن استفاده کنند.حیدری در خصوص آزادسازی سودها بیان کرد: یکی از معضلاتی که در سال‌های قبل با آن مواجه بودیم کم‌کاری دولت‌ها در امر فرهنگ‌سازی در بین سهام‌داران به‌ویژه سهام‌داران عدالت بود. آزادسازی سهام عدالت بعد از ابلاغیه سال 1399 رهبر معظم انقلاب محقق و انجام شده است اما آنچه بعضاً به عنوان آزادسازی برداشت می‌شود، در حقیقت معاملاتی شدن سهام عدالت است که این امر نه در سیاست‌های کلان برنامه‌ریزان و نه در بین کارشناسان بازار سرمایه به‌ویژه در شرایط ریزشی بازار توصیه نمی‌شود.

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت افزود: سیاست و تلاش دولت این است که مردم را به ماندگاری و حفظ سهام تشویق کند اما درعین‌حال این حق برای کسانی که در اضطرار هستند وجود دارد که بتوانند سهام خود را نقد کنند و باید در این مورد جمع‌بندی صورت بگیرد. آیین‌نامه آزادسازی سهام عدالت به دلیل اشکالاتی که در مغایرت با قانون اصل 44 و تجارت داشت در شورای عالی بورس در دست اصلاح است و بعد از اصلاح، ابزارهایی برای تأمین نقدینگی از سهام عدالت پیش‌بینی خواهد شد.

فردا آخرین مهلت تعیین روش آزادسازی سهام عدالت/ از امکان تغییر روش خبری نشد

در حالی فردا آخرین روز انتخاب روش آزادسازی سهام عدالت است که کماکان ابهامات مربوط به مزایا و معایب هر یک از روش‌ها از طریق متولیان امر بویژه سازمان خصوصی‌سازی مشخص و اطلاع‌رسانی نشده و سهامداران عدالت در میان این دو روش سردرگم و سرگردان هستند.

امکان انتخاب روش مستقیم سهامداری از سوی مشمولان سهام عدالت در حالی از روز 10 اردیبهشت در حال انجام است که این مهلت ساعت 24 فردا(5شنبه، 29 خرداد) تمام می‌شود.
بر این اساس دارندگان سهام عدالت برای انتخاب روش مستقیم آزادسازی سهام عدالت خود باید تا فردا به سامانه سهام عدالت مراجعه و در این زمینه اقدام کنند.
گفتنی است در حالی فردا آخرین روز انتخاب روش آزادسازی سهام عدالت است که کماکان ابهامات مربوط به مزایا و معایب هر یک از روش‌های مستقیم و غیرمستقیم از طریق متولیان امر بویژه سازمان خصوصی‌سازی مشخص و اطلاع‌رسانی نشده و سهامداران عدالت در میان این دو روش سردرگم و سرگردان هستند.
همچنین قرار بود این امکان فراهم شود تا افرادی که روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند امکان تغییر روش را در صورت تمایل داشته باشند، که این وعده نیز فعلا تحقق نیافته است.