مقدمه
بازار ساز خودکار (Automated Market Maker) که به اختصار آن را AMM مینامیم، پیچیده تر از آن است که بنظر می رسد.
تیم تحلیلی رادین می پردازد به این که بازار ساز خودکار (AMM) چیست و چگونه عمل می کند.
آیا تا به حال فکر کرده اید که صرافی های غیرمتمرکز (DEX) چگونه معاملات را انجام می دهند و قیمت دارایی ها را مشخص می کنند؟
برخلاف صرافی های سنتی، صرافی های غیرمتمرکز از بازار ساز خودکار (AMM) برای فعال کردن یک سیستم تجاری که مستقل، دارای قابلیت نقدشوندگی و خودکار است، استفاده می کنند.
برای درک بهتر بازار ساز خودکار در ادامه با ما همراه باشید.
بازار سازی (Market Making) چیست؟
قبل از اینکه به نکات فنی مربوط به بازار ساز خودکار بپردازیم، باید مفهوم بازارسازی را از چشم انداز مالی بررسی کنیم.
بازارسازی همانطور که از نام آن پیداست، فرایند تامین قیمت دارایی ها و تأمین همزمان نقدینگی بازار است. به عبارت دیگر، یک بازار ساز برای یک دارایی مالی نقدینگی ایجاد می کند. همچنین بازار ساز باید راهی برای پاسخگویی به درخواست های معامله گران پیدا کند. در نتیجه به نوبه خود در قیمت گذاری دارایی مذکور نقش دارد.
به عنوان مثال، فرض کنید صرافی بیت کوین از دفتر سفارشات و سیستم تطبیق سفارشات برای تسهیل معاملات بیت کوین استفاده می کند. در اینجا، دفتر سفارش قیمت های موردنظر معامله گران برای خرید و فروش بیت کوین را ثبت می کند.
از طرف دیگر، سیستم تطبیق سفارشات، سفارش خرید و فروش را مطابقت داده و تسویه می کند. این سیستم به طور خودکار جدیدترین قیمتی که بیت کوین معامله شده را به عنوان قیمت بازار درنظر گرفته می شود.
در برخی موارد که تعداد طرف های تجاری برای معامله کافی نیست، گفته می شود که بازار دچار کمبود نقدینگی شده یا مستعد لغزش است. لغزش زمانی اتفاق می افتد که پردازش حجم زیاد سفارشات باعث می شود قیمت دارایی بالا یا پایین برود و نوسان داشته باشد.
برای جلوگیری از این اتفاق، برخی از صرافی ها خدمات حرفه ای را در قالب کارگزاران، بانک ها و دیگر سرمایه گذاران نهادی برای تامین نقدینگی به کار می گیرند. این نهادها با ارائه سفارشات خرید که متناسب با سفارشات معامله گران است، اطمینان حاصل می کنند که همیشه افرادی برای معامله با آنها وجود دارند. فرآیند تامین نقدینگی همان چیزی است که ما آن را بازار سازی می نامیم و واحدهایی که نقدینگی را ارائه می دهند، بازار ساز هستند.
اکنون که درک کرده اید بازارسازی چیست، درک عملکرد یک بازارساز خودکار آسان تر است.
پس Automated Market Maker چیست؟
طبق توضیحات بالا، واضح است که سازندگان بازار ارزهای دیجیتال به طور شبانه روزی تلاش می کنند تا با ارائه سطح نقدینگی مناسب، نوسان قیمت را کاهش دهند.
اگر راهی برای دموکراتیزه کردن این فرایند وجود داشته باشد به گونه ای که افراد عادی بتوانند به عنوان بازار ساز عمل کنند، چه می شود؟ اینجاست که بازار ساز خودکار وارد عمل می شود.
بر خلاف معاملات متمرکز، صرافی های غیر متمرکز، دفتر ثبت سفارشات، سیستم های تطبیق سفارش و نهادهای مالی را که به عنوان بازار ساز عمل می کنند از بین می برند.
برخی از پروتکل های غیرمتمرکز عبارتند از: Uniswap ،Sushi ،Curve و Balancer هستند. هدف آنها حذف ورود اشخاص ثالث است تا کاربران بتوانند معاملات را مستقیماً از کیف پول شخصی خود انجام دهند.
به این ترتیب، اکثر فرایندها توسط قراردادهای هوشمند اجرا و اداره می شوند.
به عبارت دیگر، بازار ساز خودکار به معامله گران اجازه می دهد تا با استفاده از قراردادهای هوشمند برنامه ریزی شده، درجهت تامین نقدینگی و قیمت گذاری فعالیت داشته باشند.
این مفهوم بازار ساز خودکار را توصیف می کند، اما مفهوم فرایندها و سیستم های اساسی دخیل در این امر را خیر.
Automated Market Maker :
یک معامله گر خودکار است که بدون احتیاج به شما، در صرافی غیرمتمرکز معامله انجام می دهد.
یک معامله گر حرفه ای است که برای صرافی نقدینگی را فراهم می کند.
سیستمی است که از طریق معاملات خودکار نقدینگی را تأمین می کند.
Automated Market maker چگونه عمل می کند؟
اولین و مهمترین نکته این است که بازار ساز خودکار نوعی پروتکل صرافی غیرمتمرکز است که برای قیمت گذاری دارایی ها به یک فرمول ریاضی متکی است.
همچنین توجه داشته باشید که این پروتکل به افراد اجازه می دهد که به یک تامین کننده نقدینگی تبدیل شوند.
ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) چیست؟
اگرچه بازار ساز خودکار سود قابل توجهی به تامین کننده های نقدینگی ارائه میدهد، اما ریسکهای زیادی هم وجود دارد. شایع ترین آن ضرر ناپایدار است. این پدیده زمانی بوجود میآید که نسبت قیمت دارایی ها در یک مجموعه نقدینگی تغییر کند. تامین کننده هایی که وجوه خود را در استخرهای آسیب دیده واریز کرده اند، به طور خودکار متحمل ضرر می شوند. هرچه نوسان قیمت بیشتر باشد، این ضرر بیشتر خواهد بود. با این حال، به یک دلیل این ضرر ناپایدار نامیده میشود.
با توجه به تغییر قیمت، توصیه می شود توکن های داخل استخر را برداشت نکنید؛ زیرا امکان اینکه میزان ضرر کم شود، وجود دارد. ضرر هنگامی از بین میرود که قیمت توکنها به مقدار اولیهای که در آن واریز شدهاند، برگردد. کسانی که قبل از بازگشت قیمتها وجوه خود را برداشت میکنند دائماً ضرر میکنند. با این وجود این امکان وجود دارد که درآمد دریافتی از طریق هزینههای معاملاتی بتواند چنین خساراتی را پوشش دهد.
سخن پایانی
طی دو سال گذشته، بازار ساز خودکار جایگاه خود را بعنوان سیستم های جدیدی برای معاملات غیرمتمرکز ثابت کرده اند. در این مدت، شاهد ظهور تعداد زیادی از صرافی های غیرمتمرکز (DEX) هستیم که بصورت مداوم باعث حباب قیمتی دیفای (DeFi) می شوند. گرچه این به معنای بی عیب و نقص بودن این رویکرد نیست، اما پیشرفت های ثبت شده در ۱۲ ماه گذشته نشان دهنده خدماتی است که بازار ساز خودکار ارائه می دهد. باید دید در آینده چه اتفاقی می افتد.
توکن نقدینگی یا LP Token چیست؟ کاربرد توکن ال پی در دیفای
توکن های نقدینگی یا LP token ها توکنهایی هستند که به تأمینکنندگان نقدینگی در صرافی های غیر متمرکز (DEX) که روی پروتکلهای بازارساز خودکار (AMM) اجرا میشوند، تعلق میگیرند. یونی سواپ، سوشی سواپ و پنکیک سواپ برخی از مثالهای شناختهشده صرافی های غیر متمرکز به حساب میآیند که ال پی توکن ها را در بین تأمینکنندگان نقدینگی خود توزیع میکنند. در این مطلب قصد داریم به معرفی توکن نقدینگی یا توکن LP در بازارهای مالی بپردازیم.
توکن نقدینگی یا LP Token چیست؟
توکنهای ال پی به منظور ردیابی مشارکت افراد در استخر نقدینگی کل به کار برده میشوند؛ چون این توکنها با سهم هر فرد از استخر نقدینگی کل تناسب و همبستگی دارند.
به زبان بسیار ساده، توکن نقدینگی بر اساس فرمول زیر عمل میکند:
ارزش کل استخر نقدینگی تقسیم بر عرضه در گردش توکنهای LP = ارزش یک توکن ال پی
از نظر خصوصیات فنی، LP token ها چندان با دیگر توکنهای موجود در شبکه تفاوت ندارند. برای مثال، توکنهای ال پی صادرشده در یونی سواپ و سوشی سواپ که هر دو روی شبکه اتریوم فعالیت میکنند، در واقع توکنهای ERC-20 محسوب میگردند. همانند دیگر توکنهای ERC-20 این توکنها نیز قابل انتقال، مبادله و استیک کردن روی دیگر پروتکلها خواهند بود.
همانند هر توکن دیگری، تأمینکنندگان نقدینگی با در اختیار داشتن ال پی توکن ها میتوانند اختیار کامل نقدینگی قفلشده خود را داشته باشند.
اغلب استخرهای نقدینگی به کاربران این امکان را میدهند که هر وقت خواستند توکنهای نقدینگی خود را بدون هیچ گونه مداخلهای بازخرید نمایند. با وجود این، بسیاری از آنها در موارد بازخرید زودتر از موعد، از شما مبلغی را به عنوان جریمه دریافت میکنند.
رابطه میان توکن LP و سهم نسبی از یک استخر نقدینگی در اکثر اوقات دستکم در دو مورد کاربرد دارد:
۱. به منظور تعیین سهم تأمینکننده نقدینگی از کارمزد تراکنشهای انباشتهشده در طی زمان تأمین نقدینگی.
۲. به منظور تعیین میزان نقدینگی که هنگام بازخرید توکنهای ال پی از محل استخرهای نقدینگی به تأمینکنندگان بازگردانده میشود.
موارد استفاده دیگری نیز در پلتفرمهای امروزی DeFi برای توکن نقدینگی در حال پدید آمدن است. این موارد عبارتند از:
۱. استیک کردن توکنهای LP به منظور دریافت پاداشهای بیشتر که به عنوان راهی برای ترغیب LP ها به قفل کردن نقدینگی خود در استخرها شناخته میشود. گاهی اوقات به این فرآیند، فارمینگ اطلاق میگردد.
- استفاده از ارزش توکن ال پی به عنوان فاکتور واجد شرایط بودن برای دسترسی به عرضه اولیه صرافی متمرکز (IDO). به عبارت دیگر، برای مشارکت در IDO های بهخصوص، یک فرد باید مقدار مشخصی از توکن LP را در اختیار داشته باشد.
توکن نقدینگی یا LP Token چگونه کار میکند؟
نسخه V2 یونی سواپ از توکنهای ERC-20 مبتنی بر اتریوم به عنوان توکنهای نقدینگی استفاده میکند. این توکنهای LP گواه مالکیت شما بر بخشی از استخر نقدینگی هستند و میتوانید از این طریق هر وقت خواستید توکنهای رمزارز خود را از استخر نقدینگی خارج کنید. کارمزدهای بهدستآمده از تراکنشها مستقیماً به استخر نقدینگی واریز میگردند؛ بنابراین هر چه استخر نقدینگی بزرگتر شود، به همان تناسب توکنهای شما نیز ظرفیت رشد خواهند داشت.
نسخه جدید V3 یونی سواپ در ماه می ۲۰۲۱ آغاز به کار کرده و از توکن های غیر قابل تعویض (NFT) به عنوان توکن LP استفاده میکند. البته این بدان معنا نیست که شما از آثار هنری یا کلکسیونی به عنوان نقدینگی استفاده میکنید؛ بلکه توکن های NFT ارزش مشخص و جداگانهای برای خود دارند.
با توجه به ارزش جداگانه هر توکن NFT، یونی سواپ V3 به تأمینکنندگان نقدینگی اجازه میدهد که بازه قیمت داراییهای رمزارزی را که میخواهند برای آن نقدینگی فراهم آورند، انتخاب کنند. این بازه قیمت انتخابی با توکن NFT نمایش داده میشود که میتوان از آن برای خارج کردن نقدینگی در زمان دلخواه خود استفاده کرد.
پروتکل این مفهوم را تحت عنوان «سفارش محدود کسب سود» معرفی میکند. اگر قیمت رمزارز در خارج از بازه قیمتی که شما تعیین کردهاید قرار گیرد، قرارداد هوشمند شما را از استخر نقدینگی حذف میکند و رمزارزهایتان را در ازای توکنهایی که هنوز در بازه قیمت مد نظرتان قرار دارند به فروش میرساند.
برای مثال فرض کنید که میتوانید برای استخر ETH/USDC در بازه مشخص ۱۵۰۰ دلار اتر تا ۲۰۰۰ دلار اتر نقدینگی تأمین نمایید. اگر ارزش توکنهای اتر شما تا ۱۵۰۰ دلار سقوط کند، شما میتوانید توکنهای DAI را در ازای اتر به فروش برسانید و تمامی وجوه خود را به صورت توکنهای اتر درآورید. همچنین میتوانید بازه قیمت مدنظر خود برای تأمین نقدینگی را تغییر دهید و به این ترتیب نقدینگی خود را مطابق با شرایط بازار تنظیم کنید.
بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟
بازارساز های خودکار (AMM) جایگزین نیاز به دفاتر ثبت به کار رفته در صرافیهای متمرکز به شمار میآیند. صرافیهایی مانند کوین بیس و جمینی از سفارشهای خرید و فروش سرمایهگذاران به منظور تأمین نقدینگی استفاده میکنند. علت آنکه چنین امری میسر شده، این است که صرافیهای متمرکز درجه بهخصوصی از نفوذ را بر وجوه سرمایهگذاران اعمال میکنند. در خصوص صرافی های غیر متمرکز (DEX)، قراردادهای هوشمند قیمت یک دارایی را از طریق تقسیم مقدار کل توکنهای موجود در استخر نقدینگی بر یکدیگر محاسبه میکنند.
با توجه به اینکه تعادل استخرهای نقدینگی بر حفظ نسبت ۵۰/۵۰ از داراییهای رمزارز بر مبنای ارزش آنها به دلار استوار است، میتوان از فرمول X*Y=K برای ایجاد این تعادل استفاده کرد. در این فرمول X و Y نماینده ارزش رمزارزهای موجود در استخر به دلار هستند و K ارزش کل وجوه بهکاررفته در استخر است.
برای مثال، فرض کنید ۷۹۱۸۰ توکن اتریوم و ۱۳۴۴۵۷۹۹۴ توکن USDC در استخر نقدینگی ETH-USDC وجود دارد. در این صورت، مقدار کل وجوه در این استخر معادل ۲۶۹۰۸۴۵۸۳ دلار خواهد بود.
با توجه به این اطلاعات، یونی سواپ میتواند قیمت فعلی هر دارایی را به دست آورد. برای این کار خودتان نیز میتوانید ۱۳۴۴۵۷۹۹۴ را بر ۷۹۱۴۰ تقسیم کنید تا قیمت فعلی اتریوم در صرافی یونی سواپ که معادل ۱۳/۱۶۹۸ دلار است، به دست آید.
فارمینگ با توکن نقدینگی یا توکن LP
LP Token گواه مالکیت شما بر بخشی از استخر نقدینگی است که در آن داراییهای رمزارز خود را استیک میکنید. همچنین برای بازخرید داراییهای خود و سپس فروش این توکنها، نیاز به ال پی خواهید داشت. اما تا وقتی که زمان این کار فرا برسد، میتوانید از برخی توکنهای LP جهت ییلد فارمینگ استفاده کنید.
ییلد فارمینگ عبارت است از یک استراتژی سرمایهگذاری که در آن سرمایهگذاران بهمنظور دستیابی به بالاترین نرخ بهره ممکن، بین چندین استخر نقدینگی جابهجا میشوند. اغلب اوقات این کار از طریق لوریج موقعیت با دریافت وام در پلتفرمهای DeFi مانند کامپاند (Compound) یا میکر دائو (MakerDao) امکانپذیر خواهد بود.
برخی پلتفرمها به شما این امکان را میدهند که به منظور دریافت پاداش مضاعف در استخرهای نقدینگی مجزا، ال پی توکن های خود را استیک کنید. این پلتفرمها اکثراً به عنوان پلتفرمهای کوچک شناخته میشوند و شما در قبال آنها بایستی ریسک از دست دادن داراییهای خود را به دنبال از کار افتادن قراردادهای هوشمند به جان بخرید؛ بنابراین بسته به میزان تحمل ریسک خود، ممکن است بهتر باشد که داراییهای رمزارزی خود را تنها در یک استخر نقدینگی استیک کنید.
استخر نقدینگی چیست؟
استخرهای نقدینگی از قراردادهای هوشمند روی بلاکچین اتریوم به منظور تأمین نقدینگی برای صرافیهای غیرمتمرکز استفاده میکنند. تأمینکنندگان نقدینگی میتوانند از کیف پول اتریوم خود به منظور ارسال توکنها به یک استخر نقدینگی که در آن وجوه سرمایهگذاران به عنوان نقدینگی در DEXها جمعآوری میشود، استفاده کنند.
یونی سواپ به ازای هر سواپ خود کارمزد ثابتی معادل ۳/۰ درصد دریافت میکند. این کارمزد تراکنش، متناسب با میزان مشارکت در استخر نقدینگی در میان سرمایهگذاران توزیع میشود. بسته به اینکه در چه استخری سرمایهگذاری کردهاید و نیز اینکه میزان تراکنشها در یونی سواپ چقدر است، میتوانید از ۲ تا ۵۰ درصد از بهره سالانه کارمزدهای LP را به دست آورید.
امنیت قراردادهای هوشمند
اگرچه قراردادهای هوشمند سابقه هک شدن در گذشته را دارند، اکثر این قراردادها امروزه امنیت بسیار بالایی را از خود نشان میدهند. یک راه خوب برای سنجش میزان امنیت یک قرارداد هوشمند، بررسی ارزش وجوه قفلشده در این قرارداد است.
اساساً هکرها را میتوان به عنوان جایزهبگیرهایی فرض کرد که وجوه قفلشده در قراردادهای هوشمند را به چشم «جایزه» میبینند. هر چه این جایزه بزرگتر باشد، احتمال اینکه هکرها به سراغ هک کردن قرارداد هوشمند مورد نظر بروند کمتر خواهد بود.
اگر در یک قرارداد هوشمند، مقادیر قابلتوجهی دارایی وجود داشته باشد، برای مثال بیش از یک میلیون دلار، میتوان با اطمینان خوبی آن را ایمن در نظر آورد. علت این موضوع آن است که اگر یک هکر بتواند قرارداد را هک کند، قادر به دستیابی به تمامی وجوه ذخیرهشده در آن خواهد بود.
موارد استفاده از توکن نقدینگی (LP Token)
همانطور که پیشتر توضیح دادیم، موارد استفاده متعددی برای توکن LP پیشنهاد شده است. در ادامه بار دیگر این موارد استفاده را با هم مورد بررسی قرار میدهیم.
گواه حق مالکیت در استخر نقدینگی
پیشتر گفتیم که نخستین کارکرد توکن ال پی، اثبات سهم شما از استخرهای نقدینگی است. به این ترتیب با در اختیار داشتن حق مالکیت در استخر نقدینگی میتوانید از کارمزد تراکنشها در شبکه دیفای بهرهمند گردید. میزان این کارمزد تابعی از حجم معاملات و سهم نسبی شما از استخر خواهد بود. در محاسبه دریافتیهای استخر نقدینگی توجه به خطر ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
ییلد فارمینگ یا کشت سود با ال پی توکن ها
ییلد فارمینگ مفهومی بود که پس از روی کار آمدن سوشی سواپ و حمله خونآشامی آن به پلتفرم قبلی یعنی یونی سواپ رونق پیدا کرد. اکنون در بسیاری از صرافیهای بزرگ امکان دریافت پاداش مضاعف در قالب توکنهای حاکمیتی SUSHI، CAKE و … برای تأمینکنندگان سرمایه فراهم آمده است.
سرمایهگذاری در سرویسهایی چون آلفا هومورا، آکروپولیس و بیفی فایننس با توکن ال پی
دقت داشته باشید که به دنبال ییلد فارمینگ ممکن است امکان تبدیل بهره ساده به بهره مرکب وجود نداشته باشد. در این شرایط سرویسهای تجمعکننده/بهینهکننده سود مانند آلفا هومورا، آکروپولیس و بیفی فایننس روی کار میآیند که به طور خودکار و مطابق با شرایط هر پلتفرم (از قبیل کارمزد گس، توالی زمانی پرداخت سود و …) مجدداً سود بهدستآمده از ییلد فارمینگ را به اصل موجودی میافزایند و به طور خودکار به بهینهسازی سود میپردازند.
استفاده از توکن LP به عنوان وثیقه برای پروتکلهای دریافت وام
شما میتوانید از توکن نقدینگی خود به عنوان وثیقه در پروتکلهای وامدهی استفاده کنید و متناسب با میزان سرمایه خود وام بگیرید. سرویسهای متعددی از قبیل Aave و Cream این کار را با توکنهای یونی سواپ، پنکیک سواپ و بالانسر انجام میدهند.
سخن پایانی
در این مطلب در خصوص توکن نقدینگی یا توکن ال پی صحبت کردیم. تأمینکنندگان نقدینگی اغلب از دو راه میتوانند کسب درآمد داشته باشد. نخست از طریق دریافت کارمزد تراکنشها در پلتفرم DeFi ای که در آن نقدینگی واریز کردهاند. در این حالت کارمزد تراکنشها متناسب با سهم این تأمینکنندگان از استخر نقدینگی در بین LP ها توزیع میگردد؛ بنابراین هر چه توکنهای بیشتری را استیک کنید، درآمد بالاتری را از محل کارمزدها به دست خواهید آورد.
برخی از استخرها همچنین از پاداش استخرهای نقدینگی به عنوان عامل ایجاد انگیزه برای استیک کردن رمزارزها استفاده میکنند. این پاداشها عمدتاً در قالب توکنهای ERC-20 بهکاررفته در پلتفرم پرداخت میشوند؛ بنابراین اگر توکن اتریومی که پروتکل از آن استفاده میکند روندی صعودی (Bullish) داشته باشد، این استخرها میتوانند انتخاب مناسبی برای شما به حساب آیند. LP Token یا توکن LP به عنوان گواه مالکیت شما بر بخشی از استخر نقدینگی عمل میکند و انجام اقداماتی نظیر ییلد فارمینگ و دریافت وام از پلتفرمهای مرتبط را برایتان میسر میسازد.
10 ارائهدهنده برتر استخر نقدینگی در سال 2020
استخر نقدینگی مسائل ناکافی بودن نقدینگی مدل دفتر سفارش را به چالش میکشد. به همین دلیل، صرافیها به خریداران و فروشندگان برای پر کردن دفتر سفارش وابسته نخواهند بود. همچنین، صرافیهای سنتی که غالباً معاملات را برای فریب سرمایهگذاران دستکاری میکنند، دیگر نمیتوانند این کار را انجام دهند. در نتیجه، باید بدانیم چه چیزی استخرهای نقدینگی را ضروری ساخته است.
پیش از این، بازارهای سنتی از جمله ارزهای رمز نگاری شده، سهام و فارکس از نقدینگی ناکافی رنج میبردند. برای هر معامله، یک خریدار باید منتظر میماند تا یک فروشنده قیمتها را تعیین کند. تا زمانی که هر دو طرف در مورد قیمت توافق نمیکردند، هیچ معاملهای انجام نمیشد.
با این حال، معاملات ممکن است انجام نشوند یا گاهی بیشتر طول بکشند. برای حل ماهیت بوروکراسی دفتر سفارش، جستجوی راهی برای تأمین نقدینگی ضروری است، زیرا بروکراسی دفتر سفارش ضمن جلوگیری از پروژههای نویدبخش، مانع از سرمایهگذاری میشود.
در عین حال، مدل دفتر سفارش تنها به صرافیهای متمرکز محدود نمیشود، زیرا صرافیهای غیر متمرکز نیز در مراحل اولیه کار خود سرنوشت یکسانی دارند. در نتیجه، استخرهای نقدینگی- از طریق قراردادهای هوشمند خودکار، این خلأ را پر میکنند.
به هر حال، بهتر است یک درک اساسی از نقدینگی داشته باشیم و دلیل نیاز به آن را بدانیم.
نقدینگی چیست و چرا؟
نقدینگی اغلب در سهام، فارکس، ارزهای رمزنگاری شده و سایر خدمات مالی یک چالش محسوب میشود. نقدینگی به سهولتی اشاره دارد که در آن یک دارایی بدون تأثیر بر قیمت بازار میتواند به دارایی دیگری تبدیل شود.
در نتیجه، نقدینگی یکی از مشکلات مدل صرافی دفتر سفارش است، زیرا گاهی تریدرها تمایل به خرید در یک سطح قیمت مشخص ندارند. بنابراین، صرافیهای سنتی برای ایجاد نقدینگی به یک مدل بازارساز متوسل میشوند. با این حال، همین امر میتواند در مورد صرافیهای غیرمتمرکز نیز اعمال شود.
به گفته متیو پرویت (Matthew Prewitt)، مشاور اقتصادی کریپتو در Amentum Capital و سرپرست مشترک RadicalxChange و استیون مک کی (Steven McKie)، استخر نقدینگی در AMM چیست؟ مدیرعامل Amentum Capital:
«نقدینگی ورودی و خروجی برای ایجاد و رشد بازارهای مالی ضروری است.»
آنها معتقدند که یک استخر نقدینگی باید به عنوان یک دستاورد چشمگیر در ایجاد نهادهای غیرمتمرکز و یک پیش نیاز برای رشد طیف وسیعی از نهادهای دیگر، از نظر مالی و موارد دیگر در نظر گرفته شود.
استخر نقدینگی چیست؟
استخرهای نقدینگی مجموعهای از توکنها هستند که در یک قرارداد هوشمند قفل شدهاند تا معامله را با تأمین نقدینگی تسهیل کنند. آنها توسط بازارسازهای خودکار (AMM) برای کاهش تغییر قیمت هنگام معاملات در صرافیهای غیرمتمرکز به کار برده میشوند. این امر یک دلیل منحصر بهفرد و با وابستگی کمتر به سوداگری را در اختیار افرادی قرار میدهد که توکنهایی را هولد کنند که هنوز پایگاه کاربری زیادی ندارند.
استخرهای نقدینگی چگونه کار میکنند؟
استخرهای نقدینگی برخلاف مدلهای دفتر سفارش هستند. یک قرارداد هوشمند خودکار به شما کمک میکند تا سفارشات خرید/فروش را به جای یک موتور تطبیق پر کنید.
در نتیجه، روشهای جمعآوری و ادغام، نقدینگی ثابت را حفظ میکنند، در حالی که نوسان قیمت بیسابقه را کاهش میدهند. از دیگر مزایای استخرهای برتر نقدینگی عبارتند از:
- هزینههای پایینتر گس.
- همه افراد را با استفاده از قرارداد هوشمند خودکار قادر به تأمین نقدینگی میسازند.
- با کمک اثبات خودکار، تأمینکنندگان نقدینگی میتوانند درآمد غیرفعال کسب کنند.
چگونه سودآورترین استخر نقدینگی را شناسایی کنیم؟
بنابراین، اگر میخواهید در بازار نقدی معامله کنید، باید برترین ارائهدهندگان استخر نقدینگی DeFi را در نظر داشته باشید. همچنین، در وبسایت Pools.fyi نیز میتوانید 10 استخر برتر نقدینگی را پیدا کنید.
با این حال، از آنجایی که فهرست این وبسایت جامع نیست، از این رو، استخرهای نقدینگی در این مقاله پوشش داده شدهاند.
10 ارائهدهنده برتر استخر نقدینگی
Bancor یکی از اولین پروژههایی است که نقدینگی را عرضه میکند و رتبه دوم در اختیار Uniswap قرار دارد. این دو پروژه در بین ارائهدهندگان برتر استخرهای نقدینگی مطابق شکل زیر نشان داده شدهاند:
1) Uniswap
Uniswap یک صرافی غیر متمرکز ERC-20 است که از 50% قراردادهای اتریوم و 50% از قراردادهای داراییهای هدف دیگر (توکنهای ERC-20) پشتیبانی میکند. این صرافی به شما امکان میدهد ETH را بهصورت غیرمتمرکز با هر رمز دیگر ERC-20 مبادله کنید.
Uniswap یک مبادله منبع باز انجام میدهد که در آن میتوانید یک جفت ارز جدید را در یک استخر نقدینگی جدید برای هر توکنی و بدون هیچگونه هزینه فهرستبندی ایجاد کنید. با این حال، این پلتفرم از تریدرها 0.3% هزینه مبادله دریافت میکند که این کارمزد در میان ارائهدهندگان نقدینگی به اشتراک گذاشته میشود.
مشابه سایر ارائهدهندگان استخرهای نقدینگی، هنگام تأمین نقدینگی شما به سادگی میتوانید کریپتو را برای دریافت یک توکن Uniswap سپردهگذاری و واریز کنید. به عنوان مثال، هنگامی که DAI را واریز میکنید، مقداری معادل توکن Uniswap را دریافت خواهید کرد. این مقدار شامل چندین استخر نقدینگی به شرح زیر است: yDAI+ yUSDC+ yUSDT+ yTUSD، AD، LGO-WETH، WETH-AMPL و بسیاری از استخرهای دیگر.
2) Curve Finance
Curve یک استخر نقدینگی غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم برای معاملات استیبل کوین است. مشابه Convexity ، این استخر لغزش کمتری را برای کاربران فراهم میکند، زیرا استیبل کوین دچار نوسان نمیشود. این پلتفرم دارای یک توکن بومی نیست، اما ممکن است توکن Curve (توکن CRV) را عرضه کند.
این پلتفرم دارای 7 استخر با جفت استخر ERC-20 اختصاصی خودش است. Curve از مبادله طیفی از استیبل کوینها و داراییها در استخرهای زیر پشتیبانی میکند: کامپوند، PAX ، Y ، BUSD ، sUSD ، Ren و sBTC.
3) Balancer
Balancer یک مدیر سبد سهام غیر کاستدی، ارائهدهنده نقدینگی و سنسور قیمت است که روی اتریوم ساخته شده است. این استخر به هر کسی اجازه میدهد نقدینگی خود را در استخرهای سفارشی ایجاد یا به آن اضافه کرده و کارمزدهای معاملاتی را بهدست آورد.
پروتکل ادغام و جمعآوری (pooling) Balancer تجزیهپذیر است و با چندین نوع استخر از جمله استخرهای خصوصی، اشتراکی و هوشمند کار میکند. ادغام (پولینگ) خصوصی تنها به مالک امکان تأمین نقدینگی، بهروزرسانی پارامترها و اجازه کامل را میدهد. برخلاف استخرهای خصوصی، در یک استخر مشترک تمام پارامترها مانند اعتبارات، توکنها، کارمزدها و غیره برای همیشه تنظیم میشوند.
در نتیجه، هیچ امتیاز ویژهای وجود ندارد، زیرا هر کس میتواند نقدینگی را اضافه کند در حالی که مالکیت استخرها با Balancer Poken Token ردیابی و کنترل میشود. از طرف دیگر، این استخر هوشمند یکی دیگر از انواع استخرهای خصوصی است که در آن قراردادهای هوشمند، تراکنشها را کنترل میکنند. با این حال، این استخر نقدینگی را در هر کجا میپذیرد و با Balancer Pool Token پیگیری میشود.
این پروتکل عرضه شده در مارس 2020 به تازگی یک توکن حاکمیتی به نام BAL را از طریق فرآیندی به نام استخراج نقدینگی در میان ارائهدهندگان نقدینگی توزیع کرده است.
Balancer چندین استخر نقدینگی را فراهم میکند که البته تنها به آنها محدود نمیشود، از جمله: DIA/USDC ، USDC/BAL ، NMR/WETH و غیره.
4) Bancor
Bancor یک پروتکل بلاکچین مبتنی بر اتریوم است که از نقدینگی ادغامشده استفاده میکند. مشابه Curve ، Uniswap و موارد دیگر، این استخر از مکانیسمهای بازارسازی الگوریتمی از طریق استفاده از «توکنهای هوشمند» برای اطمینان از نقدینگی و قیمتهای دقیق با حفظ نسبت ثابت در برابر توکنهای متصل (به عنوان مثال ETH) و تنظیم موجودی آنها استفاده میکند.
استخر نقدینگی آن Bancor relay نامیده میشود. این relay، یک استیبل کوین Bancor است که برای حل نوسانات نقدینگی به دلیل وابستگی به BNT- توکن بومی آن- معرفی شده است. در نتیجه، از ادغام نقدینگی بین توکن BNT، اتریوم یا توکنهای EOS و استیبل کوین آن (USDB) پشتیبانی میکند.
بنابراین، از BNT برای تسهیل مبادله بین بلاکچینهای دیگر که در حال حاضر از زنجیرههای اتریوم و EOS پشتیبانی میکنند، استفاده میکند. برخلاف Uniswap با یک کارمزد مبادله ویژه، Bancor بسته به نوع استخر، کارمزدهای مختلفی از 0.1-0.5% درصد دارد.
5) Kyber Network
Kyber یک پروتکل نقدشوندگی مبتنی بر اتریوم است که به DApps امکان میدهد نقدینگی را برای افزایش تجربه کاربری فراهم کنند. در نتیجه، فروشندگان و کیف پولها برای کاربران امکانی را فراهم میکنند تا در یک تراکنش واحد، انواع توکنها را پرداخت، مبادله و دریافت کنند.
Kyber یک توکن بومی به نام KNC برای پاداش دادن و اداره اکوسیستم دارد. بنابراین، هولدرها برای شرکت در حاکمیت و نظارت و به دست آوردن پاداش، همان طور که از قبل در قرارداد هوشمند تعریف شده، این توکن را استیک میکنند.
6) Convexity Protocol
Convexity یک ارائهدهنده استخر نقدینگی غیرمتمرکز است. این ارائهدهنده یک چارچوب کلی برای قراردادهای آپشن توکنیزه شده و قابل تعویض ERC-20 موسوم به otokens ایجاد میکند. کاربران میتوانند قراردادهای آپشن وثیقه را بنویسند و آن قراردادها را به شکل توکنهایی بفروشند.
با این حال، این ارائهدهنده به عنوان یک مفهوم جدید، موارد استفاده محدودی دارد. یک مورد خاص از این پلتفرم، بیمه نقدینگی است. بنابراین، برای تریدرهای جدید یا تأمینکنندگان نقدینگی ایمنتر است.
7) ICTE
ICTE یک استخر نقدینگی inter-exchange است. ICTE با یک پروتکل DeFi بلاکچین متقاطع که صرافیهای منطقهای مبتنی بر ابر را بههم متصل میکند، کار میکند. بر اساس این پروژه، آنها معتقدند كه اتصال صرافیها چالشهای رکود، امنیت و کاستدی را حل کرده و در عین حال نقدینگی گستردهای را برای سهامداران فراهم میكند.
با این حال، هر صرافی کاملاً به تنهایی کار میکند اما تحت زیرساخت سرور جهانی ICTE Alpha قرار دارد.
8) DeversiFi
DeversiFi یک صرافی غیرکاستدی و غیرمتمرکز است که با تعداد تراکنشهای زیاد در ثانیه شناخته میشود. این صرافی از موتور مقیاسپذیری لایه دو StarkWar برای رسیدن به حداکثر 9000 TPS استفاده میکند.
این صرافی به دلیل سرعت بالای آن، ادغام نقدینگی تجمع یافته را فراهم کرده و کارمزد نزدیک به صفر دارد.
پروتکل DeversiFi کیف پولهای خصوصی و عمومی رمز ارزها را قادر میسازد تا داراییها را در قرارداد هوشمند بومی استخر نقدینگی در AMM چیست؟ به نام DeversiFi zkSTARK واریز کنند. از طریق این قرارداد هوشمند، تریدرها معاملات خارج از زنجیره و موازنه درون زنجیرهای را انجام میدهند. فعالیتها با توکن NEC، توکن بومی این پروتکل انجام میشود.
این توکن بومی- توکن NEC- مزایای کاربردی دیگری هم فراهم میکند از جمله:
- 0% کارمزد معامله
- استیکینگ در Nectar DAO که امکان وثیقهگذاری تا 17000 ETH را فراهم میکند.
- کسب درآمد از بازدهها
9) OIN Finance
OIN Finance یک استخر نقدینگی جالب و جدید است. این استخر اولین پروژه DeFi است که روی بلاکچین Ontology ساخته شده است. اگرچه هنوز راهاندازی نشده، اما متعهد شده که خدمات مختلف DeFi مانند OINwap، کیف پول، وامدهی، Stabecoi و DAO را ارائه دهد.
با استفاده از این توکن سودمند، هولدرها میتوانند نقدینگی را تأمین کرده و از قراردادهای هوشمند درآمد کسب کنند. با این حال، بسیاری از جزئیات آن در زمان نوشتن این مقاله در دسترس نیستند. صرف نظر از این موضوع، تیم OIN Finance اخیراً در یک دوره خصوصی در 24 آگوست 1 میلیون دلار تأمین سرمایه کردهاند، در حالی که دو روز بعد برای فروش عمومی آماده میشدند.
10) KeeperDAO
KeeperDAO مشابه بسیاری از استخرهای نقدینگی DeFi، یک پروتکل DeFi مبتنی بر اتریوم است. بهتر است که تحت عنوان کارگزار DeFi درون زنجیرهای نامیده شود. این پروتکل از نظر اقتصادی مشارکت را تشویق میکند و بنابراین مدیریت نقد کردن داراییها و توازن مجدد application spanning ، معاملات مارجین، وامدهی و صرافیها را کنترل میکند.
نتیجه
DeFi ثابت کرده که چالشهای نقدینگی فضای سنتی ارزهای رمزنگاری شده را از طریق قراردادهای هوشمند خودکار- ادغام نقدینگی- حل میکند. در نتیجه، کل ارزش قفل شده DeFi با توجه به دادههای DeFi pulse بیش از 8.75 میلیارد دلار است. با این حال، پروتکلهای بیشتر و بیشتری همچنان در تلاش هستند تا نقدینگی بیشتری را به ارمغان بیاورند. از این رو، هدف خود-بانکداری DeFi امکانپذیر خواهد بود.
بازار ساز خودکار ( AMM ) چیست؟
بازار ساز خودکار یکی از موضوعاتی است که در زمینه ترید و بازار ارز های دیجیتال بسیار باب شده است. بازارساز را می توان به عنوان یک ربات در نظر گرفت که همواره قیمت بین دو دارایی را برای کاربران تعیین می کند که در این میان، بعضی ها از فرمول های ساده تر مانند Uniswap و بعضی ها از فرمول های پیچیده تر از جمله Curve Balancer استفاده می کنند. در واقع می توان گفت بازار ساز خودکار AMM، شکلی دیگر از از صرافی های غیرمتمرکز می باشد که از فرمول های ریاضی برای تعیین قیمت توکن استفاده می کنند.
نکته جالب اینجاست که در این سیستم کاربران به جای انجام معامله با افراد دیگر، معاملات خود را با یک قرارداد هوشمند انجام می دهند. با استفاده از بازار ساز خودکار علاوه بر اینکه می توانید با اطمینان کامل ترید کنید، می توانید از سیستم تامین کننده نقدینگی یا همان Liquidity Provider در یک استخر لیکوئیدیتی استفاده کنید. در این شرایط این امکان فراهم می شود که هر کسی به یک سازنده بازار یا مارکت میکر تبدیل شده و به ازای تامین نقدینگی، کارمزد دریافت نماید.
از آن جایی استخر نقدینگی در AMM چیست؟ که استفاده از بازار ساز خودکار بسیار ساده و آسان می باشد، در فضای دیفای به خوبی طرفدار پیدا کرده است. غیرمتمرکز ساختن بازار به این روش، چشم انداز دنیای ارز های رمزنگاری شده است. در این مقاله سعی داریم شما را با مبحث بازار ساز خودکار یا AMM بیشتر آشنا کنیم.
بازار ساز خودکار را بیشتر بشناسید
همانطور که میدانید، دنیای ارز های دیجیتال و بلاک چین آن قدر گسترده است که هر بخش آن خود دنیایی وسیع و پیچیده می باشد. یکی از مهم ترین و اصلی ترین بخش های دنیای ارز دیجیتال، صرافی های غیرمتمرکز ( DEX ) می باشد. بازارساز خودکار AMM نیز یکی از زیرشاخه های اصلی و مهم صرافی های غیرمتمرکز است. اگر بخواهیم به زبان ساده بیان کنیم، بازار ساز خودکار نوعی از صرافی غیرمتمرکز است که در آن افراد با یک قرارداد هوشمند وارد معامله می شوند. این سیستم شاید در وهله اول ساده به نظر برسد اما تلاش و اندیشه های بسیاری پشت آن است.
سیستم های بازارساز خودکار برای اولین بار در اوایل دهه ۱۹۹۰ و توسط برادران شییرسون لرمن راه اندازی و اجرایی شد. قبل از ابداع این سیستم، نیرو های انسانی به صورت دستی به انجام معاملات جهت افزایش نقدینگی بازار می پرداختند که طبیعتا سخت تر و زمان بر تر بود. اما امروزه با وجود سیستم هوشمند بازارساز خودکار، انجام معاملات ساده تر و لذت بخش تر شده است.
در این سیستم، استخر های نقدینگی جایگزین دفتر سفارشات سنتی شده اند به این معنی که برای هر دو دارایی، از قبل جفت معاملاتی تأمین می شود. نقدینگی به وسیله کاربران دیگر تأمین میشود که با توجه به هزینه های معاملاتی و درصد نقدینگی، سود و کارمزد دریافت می کنند.
به طور کلی می توان گفت که بازارساز خودکار AMM نیز مانند صرافی های عادی شامل جفت ارز های گوناگونی از جمله ETH/DAI می باشد. با این تفاوت که طرف معامله شخص نیست و در واقع شما با قرارداد هوشمندی معامله می کنید که قیمت توکن را با توجه به فرمول های ریاضی محاسبه می کند. دقت داشته باشید که مدل و فرمول قرارداد های هوشمند در پروتکل های مختلف، متفاوت می باشد.
نحوه عملکرد بازار ساز خودکار AMM به چه صورت است ؟
انجام معامله در یک بازار ساز خودکار از نظر وجود جفت ارز ها برای انجام معامله مانند ETH/DAI، کاملا مشابه با انجام معامله در دفاتر سفارش می باشد. با این تفاوت که دیگر برای ترید نیازی به تریدر یا شخص مقابل نیست.
در سیستم صرافی های غیر متمرکز مبتنی بر دفتر سفارشات، معاملات به طور مستقیم بین والت یا همان کیف پول های کاربران انجام میشود. به عنوان مثال اگر می خواهید BNB را با BUSD بفروشید، باید شخص دیگری قصد خرید BNB را با استفاده از BUSD داشته باشد تا معامله صورت بگیرد. به این نوع سیستم معامله، همتا به همتا ( P2P : peer-to-peer ) گفته می شود.
در سیستم بازار ساز خودکار نیازی به حضور طرفین معامله و شناخت آن ها نمی باشد چرا که ترید بین کاربران و قرارداد ها صورت می گیرد. این سیستم تحت عنوان همتا به قرارداد ( P2C ) نام گذاری شده است. از آنجایی که هیچ نوع سفارشی در بازارساز خودکار وجود ندارد، تعیین قیمت توسط فرمول انجام می شود در حالی که در سیستم سنتی، کاربران قیمت را تعیین می کردند. با وجود حذف طرفین معامله ،همچنان نیازمند افرادی هستیم که بازارسازی کنند. در واقع نقدینگی در قرارداد هوشمند توسط کاربرانی تحت عنوان تامین کنندگان نقدینگی یا LP ارائه می شود.
از مزایای بازار ساز خودکار در صرافی های غیر متمرکز :
- استفاده از سیستم بازار ساز خودساز AMM بدون نیاز به مجوز و غیر متمرکز سازی است و منجر به بهبود و پیشرفت های چشمگیری در زمینه بازار ارز های دیجیتال می شود.
- بازارساز های خودکار، یکی از بزرگترین موانع موجود در مسیر پذیرش گسترده صرافی های غیرمتمرکز را که همان نقدینگی است، از سر راه برداشته است. با حذف این مانع، صرافی های غیرمتمرکز از مزایای بی شماری برخوردار می شوند.
- در این روش، برخلاف سیستم سنتی صرافی های متمرکز، هیچ گونه ناظری بر انجام معاملات وجود ندارد و دیگر امکان کنار گذاشتن پروژه ها یا کاربران وجود ندارد. پروتکل های بازارساز خودکار نیازی به مجوز ندارند و کاربران مجبور به تشکیل حساب مشخص و انجام عملیات احراز هویت های سختگیرانه نمی باشند. برای استفاده از خدمات این سیستم شما فقط به یک آدرس کیف پول احتیاج دارید.
- به طور کلی می توان گفت که صرافی های غیر متمرکز بستری بسیار مناسب و کارآمد برای عرضه توکن به بازار و افزایش نقدینگی می باشند. در این روش هیچ گونه کارمزد یا کمیسیونی برای فهرست کردن توکن دریافت نمی شود و کاربران این امکان را دارند که برای هر توکن مدنظر خود، یک استخر نقدینگی ایجاد نمایند.
بازار ساز خودکار کوینکس
کوینکس یکی از صرافی های غیرمتمرکز است که در زمینه بازار ارز دیجیتال مشغول به فعالیت می باشد. صرافی کوینکس یکی از بهترین صرافی های ارز دیجیتال در دنیا است که با مطالعه مقالات موجود در مجله مالیات مدیا، می توانید اطلاعات خوبی در رابطه با آن بدست آورید. این صرافی در سال ۲۰۱۷ آغاز به فعالیت در زمینه خرید و فروش ارز دیجیتال نموده و امروزه بیش از ۱۰۰ کشور جهان از جمله ایران، امکان دسترسی و استفاده از خدمات آن را دارند.
بازار ساز خودکار coinex یکی از ویژگی های منحصر به فرد این صرافی می باشد که آن را نسبت به برخی از رقبا متمایز ساخته است. از مزایای سیستم AMM در کوینکس می توان به موارد زیر اشاره نمود :
- برای نگهداری های بلند مدت کاربردی تر است، زیرا سود نیز دریافت میشود.
- در هنگام ریزش های شدید قیمت، کاربردی بهتر نسبت به تک ارز بودن دارد.
- روزانه سود استخری که در آن حضور دارید را به جفت ارز هایتان اضافه میکند.
- به دلیل زیاد بودن معاملات، درصد های عالی در نظر گرفته شده است.
نکته مهم در مورد AMM
برای ورود به استخر های بازار ساز خودکار، مثلا استخر ارز های SHIB و USDT، باید ارزشی برابر وارد کرد. یعنی برای ورود به این استخر نیاز است ۱۰۰ دلار و معادل ۱۰۰ دلار شیبا وارد کرد.
با توجه به نحوه عملکرد بازار ساز خودکار، این جفت ارز ها باید ارزشی یکسان داشته باشند، پس در صورت ریزش قیمت شیبا، تعداد شیبا ها زیاد و مقدار دلار کاسته میشود و در صورت افزایش قیمت شیبا، تعداد شیبا ها کم و تعداد دلار ها زیاد میشود.
البته باید توجه داشت که روزانه بخشی از خرید و فروش های صرافی به تامین کننده گان نقدینگی باز میگیردد، پس هر روز مقداری از این جفت ارز خواهید گرفت و برای بلند مدت نتیجه قابل قبولی خواهد داشت.
نتیجه گیری
AMM نقش بسیار مهمی را در اقتصاد غیر متمرکز ایفا میکنند و در واقع اقدامی نوآورانه و کارآمد هستند. این سیستم، امکان افزایش سود را برای کاربران فراهم می کند و از این جهت بسیار محبوب و پرطرفدار است. بازار ساز خودکار یکی از اجزای اصلی فضای دیفای می باشد. پروتکل های این سیستم، امکان ایجاد بازار هایی یکپارچه را برای کاربران ایجاد می کند. حقیقت این است که بازار ساز خودکار AMM در مقایسه با صرافی های دارای دفتر سفارشات، دارای نواقصی بوده و از محدودیت هایی برخوردار است. اما به هیچ عنوان نمی توان از نوآوری و خلاقیت کلی این سیستم چشم پوشی کرد !
ظهور بازار ساز ها در دنیای ارز های دیجیتال بسیار ارزشمند و قابل ستایش می باشد. بازار ساز خودکار کوینکس یکی از پرطرفدار ترین هاست که این صرافی را به یکی از محبوب ترین صرافی ها تبدیل کرده است و انجام معاملات را بسیار آسان و لذت بخش ساخته است.
دیدگاه شما