سهام کنترلی به چه سهامی گفته می شود؟

سهام مدیریتی یا کنترلی چیست و چه میزان ارزش دارد؟

رقابت بازیگران عمده بر سر بلوک‌های بزرگ سهام شرکت‌ها در بورس تهران از مواردی است که سهامداران جزء، اتفاقات پیرامون آن را با حساسیت ویژه‌ای دنبال می‌کنند؛ دلیل این موضوع را علاوه بر تاثیرگذاری در آینده شرکت می‌توان در تعیین حرکت قیمتی سهم در کوتاه‌مدت نیز جست‌وجو کرد.

سهام مدیریتی چیست؟

سهام مدیریتی در یک تعریف ساده به بخشی از سهام یک شرکت گفته می‌شود که حق رای آن توانایی قرار دادن یک یا چند عضو هیات‌مدیره شرکت را داشته باشد. در گفت‌ و شنود پیش‌رو با علیرضا کدیور، کارشناس و تحلیلگر ارشد بازار سرمایه ابعاد گوناگون ارزش‌گذاری سهام کنترلی مورد بررسی قرار گرفته است.

سهام کنترلی یا مدیریتی به چه معناست؟

در یک تعریف ساده سهام کنترلی به سهمی گفته می‌شود که دارنده آن می‌تواند از طریق آن به اعمال مدیریت در یک شرکت بپردازد.
دارنده سهام کنترلی از دو طریق می‌تواند در شرکت اعمال نفوذ کند؛ اول اینکه یک یا چند عضو هیات‌مدیره را تعیین کند و دیگر اینکه با در اختیار گرفتن اکثریت اعضای هیات‌مدیره بتواند مدیرعامل شرکت را نیز منصوب کند.

میزان سهام لازم برای اطلاق «سهام کنترلی» به آن چقدر است؟

میزان سهام لازم برای اینکه در یک شرکت بتوان کنترل یک یا چند عضو هیات‌مدیره را به دست گرفت، بستگی به ترکیب سهامداران آن شرکت و تعداد اعضای هیات‌مدیره شرکت دارد. در حال حاضر تعداد اعضای هیات‌مدیره در اکثریت شرکت‌ها ۵ عضو است.

اگر فرض کنیم ترکیب سهامداران به نحوی باشد که سهم خردی وجود نداشته باشد، در آن صورت میزان سهام لازم برای کسب یک عضو هیات‌مدیره ۷/۱۶ درصد است؛ اما اگر تعداد اعضای هیات‌مدیره به ۷ عضو افزایش یابد، در آن صورت با میزان کمتری (۶/۱۲ درصد) هم می‌توان یک عضو هیات‌مدیره داشت.

از سوی دیگر معمولا در هیات‌مدیره‌ها می‌توان با مذاکره رای سایر اعضا را به نفع خود گرفت. در هر صورت با بیش از ۵۰ درصد مالکیت می‌توان بلوک مدیریتی را در یک شرکت تصاحب کرد و مدیریت شرکت نیز به دارنده این بلوک خواهد رسید.

چرا ارزش سهام کنترلی از قیمت سهام خرد بالاتر است؟

دارندگان سهام کنترلی درخصوص دارایی‌ها و تصمیم‌گیری‌های شرکت دخالت مستقیم دارند. شخص حقیقی سهام کنترلی به چه سهامی گفته می شود؟ یا حقوقی که سهام کنترلی دارد می‌تواند در هیات‌مدیره تصمیم‌گیری کند و به عبارتی در راهبری شرکت دخالت می‌کند.

سهام کنترلی به دارنده بلوک این امکان را می‌دهد که از آخرین اخبار شرکت سریع‌تر و دقیق‌تر اطلاع کسب کند. این اطلاعات به طور قطع در تصمیم‌گیری در بازار سهام اثرگذار است که البته در چارچوب دستورالعمل دارندگان اطلاعات نهانی کنترل می‌شود.

آیا لزوما هر بلوک عمده از سهام یک شرکت بیش از قیمت خرد آن می‌ارزد؟

یک بلوک در شرایطی می‌تواند ارزشمند باشد که بتواند کرسی هیات‌مدیره را به خریدار بدهد؛ اما در حالتی که بلوک کمتر از حدی باشد که یک کرسی را بدهد قیمت آن می‌تواند معادل قیمت سهام عادی باشد.

از سوی دیگر، در بعضی موارد برخی سهام برای افرادی که درصدی از سهام شرکت را دارند ولی در مجمع انتخاب هیات‌مدیره نیاز به رای بیشتری دارند، ارزش فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کند که به آن بلوک کوچک، سهام طلایی اطلاق می‌شود.

در همین حال باید توجه داشت چون بلوک‌های مدیریتی سهام معمولا ارزش ریالی بالایی دارند برای اینکه خریداران بتوانند از عهده خرید بلوک بربیایند، سیاست‌های تشویقی از طریق روش پرداخت نقد و اقساط پیش‌بینی می‌شود.

بر این اساس وقتی بلوک به صورت اقساط فروخته می‌شود بحث ارزش زمانی پول مطرح شده و قیمت را بالاتر می‌برد. در هر صورت ارزش یک بلوک سهام کنترلی بسته به اینکه برای چه گروهی می‌تواند جذاب باشد و نیز با توجه به دارایی‌ها و وضعیت شرکت می‌تواند متفاوت باشد.

انجام معاملات بلوکی و عمده در بازار بسیاری اوقات موجب حرکت قیمت سهم خرد روی تابلو می‌شود. به نظر شما این رویکرد تا چه حدی منطقی است؟

اثرگذاری یک رقابت بلوکی بر قیمت سهم خرد در بازار در دو حالت می‌تواند منطقی باشد؛ اول اینکه به دنبال معامله بلوکی، تغییر مدیریتی در آن شرکت رخ دهد. یعنی اینکه یا اندازه بلوک بالاتر از ۵۰ درصد باشد یا اینکه خریدار بتواند با در اختیار گرفتن آن سهم، مدیریت شرکت را تصاحب کند.

بر این اساس با توجه به سیاست‌های سهامدار جدید که در روند فعالیت آتی شرکت تاثیرگذار است، می‌تواند قیمت سهم خرد در بازار افزایش یابد.

در حالت دوم، خریداری به دنبال بلوک است که برای در اختیار گرفتن یک عضو هیات‌مدیره با کسری سهم مواجه است و به هر قیمتی می‌خواهد سهم را از بازار جمع کند که این اقدام هم به نوبه خود افزایش قیمت سهم را به دنبال خواهد داشت.

در محاسبه خالص ارزش دارایی شرکت‌های سرمایه‌گذاری، ارزش سهام کنترلی باید چگونه در نظر گرفته شود؟

محاسبه ارزش سهام کنترلی در شرکت‌های سرمایه‌گذاری کار بسیار پیچیده‌ای است که برآورد دقیق خالص ارزش دارایی‌ها را بسیار دشوار می‌سازد.

به طور کلی دو دسته شرکت سرمایه‌گذاری در بورس تهران فعالیت دارند؛ یک گروه فقط شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند که اهداف کوتاه‌مدت خرید و فروش اوراق بهادار را دنبال می‌کنند؛ بنابراین سهامی که در اختیار دارند سهام کنترلی و مدیریتی نیست.

اما هلدینگ‌ها که با دید مدیریتی وارد شرکت‌ها می‌شوند، بخش عمده‌ای از سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر را در اختیار دارند و قطعا بلوک سهام خود را به قیمت روز نمی‌فروشند.

البته در برخی موارد هم هلدینگ‌‌ها اهداف بلندمدت دارند بنابراین سهام زیرمجموعه‌های خود را جابه‌جا نمی‌کنند و چون افق سرمایه‌گذاری هلدینگ‌ها در شرکت‌های زیرمجموعه طولانی‌مدت است، بلوک‌ها فروخته نخواهند شد.

بنابراین از نظر من در محاسبه NAV شرکت‌های ‌سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها باید ارزش سهام عادی شرکت‌های سرمایه‌پذیر را در نظر گرفت؛ هرچند این بلوک‌ها می‌توانند ارزش بیشتری داشته باشند.

آیا سهامداران خرد می‌توانند از ترکیب سهامداری شرکت‌ها و اخبار مربوط به معاملات بلوکی در تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری استفاده کنند؟

اینکه این موضوع بتواند به عنوان تنها عامل برای خرید و فروش سهامداران مدنظر قرار بگیرد را توصیه نمی‌کنم؛ زیرا معمولا توافق‌هایی تا دقیقه ۹۰ صورت می‌گیرد که تصورات قبل از معامله بلوکی را محقق نمی‌کند.

بنابراین، توجه به معاملات بلوکی به عنوان عاملی که صرفا سهامداران بخواهند بر مبنای آن تصمیم بگیرند، توصیه نمی‌شود؛ هرچند به عنوان یک عامل کمک‌کننده در کنار سایر عوامل تصمیم‌گیری (مانند ارزندگی سهام شرکت)‌می‌تواند مهم تلقی شود.

سهام مدیریتی چیست؟

به حقوق صاحبان سهام مربوط به سهامداران اصلی در یک شرکت سهامی، سهام مدیریتی و یا کنترلی گفته می‌شود. در شرایطی که شرکت‌های بورسی بیش از یک کلاس یا رتبه از سهام عادی منتشر کرده باشند، سهامی که حق رأی بیش‌تر یا رأی با وزن بالاتری نسبت به سهام عادی دارد، به‌عنوان سهام کنترلی شناخته می‌شود.

این سهامداران اصلی، یا تعداد سهام منتشرشده زیادی دارند و یا نسبتی از سهام شرکت را دارا می‌باشند که به شکل قابل‌ توجهی به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با اعمال نظر و تأثیر بر تصمیمات شرکت آن را کنترل کنند. بنابراین می‌توان بیان کرد که دارنده سهام کنترلی، اجازه اعمال مدیریت در شرکت را داراست.

در واقع، دارنده سهام کنترلی از دو طریق می‌تواند در شرکت اعمال نفوذ کند:

1. تعیین یک یا چند عضو هیأت‌ مدیره
2. انتصاب مدیر عامل شرکت، با در اختیار گرفتن اکثریت اعضای هیأت‌ مدیره

میزان سهام لازم برای اطلاق سهام مدیریتی به یک سهم چقدر است؟

میزان سهام لازم برای به دست گرفتن کنترل یک یا چند عضو هیأت مدیره یک شرکت، بستگی به ترکیب سهامداران و تعداد اعضای هیأت ‌مدیره شرکت دارد. در حال حاضر تعداد اعضای هیأت‌ مدیره در اکثریت شرکت‌ها ۵ عضو است.

اگر فرض کنیم ترکیب سهامداران به نحوی باشد که سهم خردی وجود نداشته باشد، در آن صورت میزان سهام لازم برای کسب یک عضو هیأت‌ مدیره ۱۶/۷ درصد است؛ اما اگر تعداد اعضای هیأت‌ مدیره به ۷ عضو افزایش یابد، در آن صورت با میزان کم‌تری (۱۲/۶ درصد) هم می‌توان یک عضو هیأت‌ مدیره داشت.

چرا ارزش سهام مدیریتی از قیمت سهام خرد بالاتر است؟

دارندگان سهام کنترلی درخصوص دارایی‌ها و تصمیم‌گیری‌های شرکت دخالت مستقیم دارند. شخص حقیقی یا حقوقی که سهام کنترلی دارد می‌تواند در تصمیمات هیأت ‌مدیره و راهبری شرکت، دخالت ‌کند.

به بیان دیگر، سهام کنترلی به دارنده بلوک این امکان را می‌دهد که از آخرین اخبار شرکت سریع‌تر و دقیق‌تر اطلاع کسب کند. این اطلاعات به طور قطع در تصمیم‌گیری مربوط به بازار سهام اثرگذار خواهد بود که البته در چارچوب دستورالعمل دارندگان اطلاعات نهانی کنترل می‌شود.

این مطلب را حتما بخوانید: منظور از سهام یک روزه چیست؟ معاملات سکه طلا در قالب گواهی سپرده کالایی در بازار بورس

چگونه می توان اعتبار سهام مدیریتی را در محاسبه خالص ارزش دارایی لحاظ نمود؟

محاسبه اعتبار سهام کنترلی در مؤسسه‌های سرمایه‌گذاری مشکل است که همین امر، برآورد ریز خالص ارزش دارایی‌ها را با پیچیدگی‌هایی روبرو می‌کند.

در مجموع دو گروه مؤسسه سرمایه‌گذاری در بورس تهران فعالیت می‌کنند؛ یک تیم صرفأ مؤسسات سرمایه‌‌گذاری هستند که آرمان‌های کوتاه‌‌مدت معامله اوراق بهادار را پیروی می‌کنند؛ لذا سهام آن‌ها سهام کنترلی و مدیریتی محسوب نمی‌شود.

اما هلدینگ‌‌ها که با دید نظارتی پا به شرکت‌‌ها می‌گذارند، قسمت عمده‌‌ای از سهام مؤسسه‌های سرمایه‌پذیر را در اختیار دارند و قطعأ بلوک سهام خود را به نرخ روز معامله نخواهند کرد.

هرچند گاهی اوقات هلدینگ‌ها نیز دارای اهداف بلندمدت هستند، به این ترتیب سهام زیرمجموعه‌‌های خود را جابه‌جا نمی‌کنند و از آن‌جایی که افق سرمایه‌گذاری هلدینگ‌ها در مؤسسه‌های زیرمجموعه درازمدت است، بلوک‌ها مورد معامله قرار نمی‌گیرند.

بنابراین بهتر است در محاسبه خالص ارزش داراییِ مجموعه‌های ‌سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها، ارزش سهام عادی شرکت‌های سرمایه‌پذیر لحاظ شود.

سهام مدیریتی در بورس چیست؟

این روزها بازار بورس و اوراق بهادار داغ است و افراد زیادی علاقه‌مند به سرمایه گذاری کردن در بورس هستند. البته قبل از ورود به بازار بورس و سرمایه گذاری در آن، بهتر است ابتدا با برخی از مفاهیم پایه‌ای در زمینه بورس آشنا باشید و با آگاهی کافی عمل کنید. یکی از انواع سهام در بازار بورس، سهام مدیریتی است. در هر شرکتی معمولا افرادی وجود دارد که بخش عمده‌ای از سهام آن شرکت را به خود اختصاص می‌دهند. چنین افرادی سهام داران اصلی یک شرکت به حساب می‌آیند. بخشی از سهام یک شرکت که به چنین افرادی یعنی سهام داران اصلی شرکت تعلق دارد، سهام مدیریتی نام دارد. در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم که سهام مدیریتی چیست، سهام غیر مدیریتی به چه معنا است و چه فرقی با سهام مدیریتی دارد و نیز به بررسی سهام کنترلی و سهام غیر کنترلی بپردازیم. اگر علاقه دارید که اطلاعات بیشتری در زمینه بورس کسب کنید پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

سهام مدیریتی به چه معنا است؟

شرکت‌های بزرگ معمولا دارای سلسله مراتب خاصی هستند. برای مثال برای تصمیم گیری‌های مهم رای‌گیری می‌کنند. به علاوه یک شرکت ممکن است تعدادی سهام‌دار داشته باشد که نقش برخی از این سهام‌داران در تصمیم ‌گیری‌های آن شرکت پر رنگ‌تر است. برخی از سهام‌داران قسمت زیادی از سهام آن شرکت را کنترل می‌کنند و در نتیجه در رای‌گیری برای تصمیمات آن شرکت مهم هستند. سهام مدیریتی در واقع به سهامی اطلاق می‌شود که دارنده آن سهام‌داران و سرمایه گذاران مهم شرکت هستند. از این رو گفته می‌شود که سهام مدیریتی دارای اهمیت ویژه‌ای است. به عبارت بهتر صاحبان سهام مدیریتی در رای‌ گیری‌های شرکت حق رای بیشتری دارند. حتی گاهی ممکن است که این سهام داران سهمی مساوی با سایر سرمایه گذاران شرکت داشته باشند؛ اما باز هم به هنگام رای گیری و تصمیم گیری برای امور مهم آن شرکت، چنین افرادی حق رای بیشتری نسبت به سایر افراد داشته و میزان تاثیر گذاری آن ها در سرنوشت آن شرکت بیشتر است.

ارزش سهام مدیریتی نسبت به سهام خرد چقدر است؟

بعد از این که به بررسی این سوال که سهام مدیریتی چیست پرداختیم، اکنون می‌خواهیم ارزش سهام مدیریتی را با سهام خرد مقایسه کنیم. همان طور که قبلا هم اشاره کردیم دارندگان سهام مدیریتی یا کنترلی نقش بسیار مهمی در تصمیم گیری‌های یک شرکت دارند. چنین افرادی می‌توانند در لحظات حساس و سرنوشت ساز یک شرکت کنترل امور را به دست بگیرند و برای آن شرکت تصمیم گیری کنند. یکی دیگر از مزایای سهام مدیریتی نسبت به سهام خرد این است که دارندگان چنین سهامی قبل از سایر سرمایه گذاران ( مثلا دارندگان سهام خرد) از اخبار مهم آن شرکت خبردار می‌شوند. از این رو سهام مدیریتی اهمیت و ارزش زیادی در یک شرکت دارد و معمولا رقابت برای به دست آوردن چنین سهامی در یک شرکت زیاد است.

انواع شرکت ‌های سرمایه گذار در بازار بورس و اوراق بهادار

در آموزش مقدماتی بورس به طور کلی می‌توان گفت که در بازار بورس و اوراق بهادار شرکت‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم بندی کرد. دسته اول شرکت‌هایی هستند که هدف آنها از سرمایه گذاری در بازار بورس، به صورت کوتاه مدت است یعنی چنین اشخاصی اهداف کوتاه مدت را دنبال می‌کنند و سهام این شرکت‌ها در دسته سهام کنترلی یا مدیریتی قرار نمی‌گیرد. اما دسته دوم شرکت‌هایی هستند که اهداف بلند مدتی را در بازار بورس دنبال می‌کنند و سهام آنها از نوع مدیریتی است. به علاوه محاسبه ارزش سهام مدیریتی یا کنترلی در اکثر موارد کار پیچیده و دشواری است. به افرادی که با دید سرمایه گذاری طولانی مدت وارد شرکت‌ها می‌شوند و سهام خود را به قیمت روز خرید و فروش نکرده و جابه‌جا نمی‌کنند، هلدینگ می‌گویند. هلدینگ‌ها معمولا بخش عمده سهام شرکت‌ها را به خود اختصاص داده و به سهام آن‌ها سهام مدیریتی اطلاق می‌شود.

عرضه عمده سهام مدیریتی یا کنترلی

گاهی اوقات پیش می‌آید که یک شرکت بخشی از سهام مدیریتی خود را به صورت یک جا و به اصطلاح به صورت عمده در بازار عرضه می‌کند؛ به این اتفاق عرضه عمده سهام مدیریتی می‌گویند. برای مثال یک شرکت بزرگ طی یک مزایده سهام خود را برای فروش در بازار می‌گذارد و معمولا به این صورت است که قسمتی از سهام این شرکت به صورت سهام عادی و قسمتی از سهام آن ارزش و نیز قیمت بالاتری نسبت به سهام عادی داشته و به صورت سهام مدیریتی یا کنترلی است.

عرضه سهام غیر مدیریتی یا غیر کنترلی چیست؟

شاید بتوان گفت که در مقابل سهام مدیریتی یا سهام کنترلی، سهام غیر مدیریتی یا سهام غیر کنترلی قرار دارد. طبیعتا دارندگان سهام غیر مدیریتی یا غیر کنترلی، به اندازه دارندگان سهام مدیریتی از اختیارات برخوردار نیستند، در رای گیری‌ها حق رای کمتری دارند و به طور کلی در تصمیم گیری‌های مهم شرکت به اندازه دارندگان سهام کنترلی نقش ندارند در نتیجه سهام آنها ارزش به نسبت کمتری دارد. شرکت‌ها همیشه به عرضه و فروش سهام مدیریتی نمی‌پردازند بلکه گاهی در بازار بورس سهام غیر مدیریتی یا غیر کنترلی در بازار عرضه می‌شود.

سخن پایانی

در بازار بورس و اوراق بهادار سهم‌های مختلفی عرضه می‌شود. برخی از این سهام، سهام مدیریتی یا سهام کنترلی نام دارند و در مقابل آن‌ها سهام غیر کنترلی یا غیر مدیریتی قرار دارد. در یک شرکت برخی از سرمایه‌گذاران قسمت زیادی از سرمایه شرکت را به خود اختصاص داده‌اند و یا در تصمیم‌ گیری‌های مهم آن شرکت حق رای بیشتری دارند. به این معنا که می‌توانند در مواقع حساس برای سرنوشت آن شرکت تصمیم بگیرند و به نحوی رهبری آن شرکت را عهده‌دار شوند. همچنین این سرمایه گذاران با دید سرمایه گذاری بلند مدت وارد شرکت‌ها شده و هدف آن‌ها صرفا خرید و فروش سهام به قیمت روز نیست. سهامی که به این سرمایه‌گذاران تعلق دارد سهام مدیریتی یا کنترلی نام دارد که از اهمیت زیادی برخوردار بوده و قیمت بیشتری نسبت به سایر سهم‌های عادی آن شرکت دارد. در این مقالات اطلاعات مورد نیاز درباره سهام مدیریتی بور را ارائه داده‌ایم تا با مطالعه آن و بررسی شرایط بازار بورس علاوه بر آموختن نکات بورسی بتوانید به یکی از موفق‌ترین سهامداران تبدیل شوید.​

برای یادگیری “انواع سهام” مسیر زیر سهام کنترلی به چه سهامی گفته می شود؟ را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

سهام مدیریتی چیست؟

به حقوق صاحبان سهام مربوط به سهامداران اصلی در یک شرکت سهامی، سهام مدیریتی و یا کنترلی گفته می‌شود. در شرایطی که شرکت‌های بورسی بیش از یک کلاس یا رتبه از سهام عادی منتشر کرده باشند، سهامی که سهام کنترلی به چه سهامی گفته می شود؟ حق رأی بیش‌تر یا رأی با وزن بالاتری نسبت به سهام عادی دارد، به‌عنوان سهام کنترلی شناخته می‌شود.

این سهامداران اصلی، یا تعداد سهام منتشرشده زیادی دارند و یا نسبتی از سهام شرکت را دارا می‌باشند که به شکل قابل‌ توجهی به آن‌ها اجازه سهام کنترلی به چه سهامی گفته می شود؟ می‌دهد تا با اعمال نظر و تأثیر بر تصمیمات شرکت آن را کنترل کنند. بنابراین می‌توان بیان کرد که دارنده سهام کنترلی، اجازه اعمال مدیریت در شرکت را داراست.

در واقع، دارنده سهام کنترلی از دو طریق می‌تواند در شرکت اعمال نفوذ کند:

1. تعیین یک یا چند عضو هیأت‌ مدیره
2. انتصاب مدیر عامل شرکت، با در اختیار گرفتن اکثریت اعضای هیأت‌ مدیره

میزان سهام لازم برای اطلاق سهام مدیریتی به یک سهم چقدر است؟

میزان سهام لازم برای اینکه در یک شرکت بتوان کنترل یک یا چند عضو هیات‌مدیره را به دست گرفت، بستگی به ترکیب سهامداران آن شرکت و تعداد اعضای هیات‌مدیره شرکت دارد. در حال حاضر تعداد اعضای هیات‌مدیره در اکثریت شرکت‌ها 5 عضو است.

اگر فرض کنیم ترکیب سهامداران به نحوی باشد که سهم خردی وجود نداشته باشد، در آن صورت سهام کنترلی به چه سهامی گفته می شود؟ میزان سهام لازم برای کسب یک عضو هیات‌مدیره 7/16 درصد است؛ اما اگر تعداد اعضای هیات‌مدیره به 7 عضو افزایش یابد، در آن صورت با میزان کمتری (6/12 درصد) هم می‌توان یک عضو هیات‌مدیره داشت.

از سوی دیگر معمولا در هیات‌مدیره‌ها می‌توان با مذاکره رای سایر اعضا را به نفع خود گرفت. در هر صورت با بیش از 50 درصد مالکیت می‌توان بلوک مدیریتی را در یک شرکت تصاحب کرد و مدیریت شرکت نیز به دارنده این بلوک خواهد رسید.

چرا ارزش سهام کنترلی از قیمت سهام خرد بالاتر است؟

دارندگان سهام کنترلی درخصوص دارایی ها و تصمیم گیری های شرکت دخالت مستقیم دارند . شخص حقیقی یا حقوقی که سهام کنترلی دارد می تواند در هیات مدیره تصمیم گیری کند و به عبارتی در راهبری شرکت دخالت می کند. سهام کنترلی به دارنده بلوک این امکان را می دهد که از آخرین اخبار شرکت سریع تر و دقیق تر اطلاع کسب کند. این اطلاعات به طور قطع در تصمیم گیری در بازار سهام اثرگذار است که البته در چارچوب دستورالعمل دارندگان اطلاعات نهانی کنترل می شود.

آیا لزوما هر سهام کنترلی به چه سهامی گفته می شود؟ بلوک عمده از سهام یک شرکت بیش از قیمت خرد آن می‌ارزد؟

یک بلوک در شرایطی می‌تواند ارزشمند باشد که بتواند کرسی هیات‌مدیره را به خریدار بدهد؛ اما در حالتی که بلوک کمتر از حدی باشد که یک کرسی را بدهد قیمت آن می‌تواند معادل قیمت سهام عادی باشد.

از سوی دیگر، در بعضی موارد برخی سهام برای افرادی که درصدی از سهام شرکت را دارند ولی در مجمع انتخاب هیات‌مدیره نیاز به رای بیشتری دارند، ارزش فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کند که به آن بلوک کوچک، سهام طلایی اطلاق می‌شود.

در همین حال باید توجه داشت چون بلوک‌های مدیریتی سهام معمولا ارزش ریالی بالایی دارند برای اینکه خریداران بتوانند از عهده خرید بلوک بربیایند، سیاست‌های تشویقی از طریق روش پرداخت نقد و اقساط پیش‌بینی می‌شود.

بر این اساس وقتی بلوک به صورت اقساط فروخته می‌شود بحث ارزش زمانی پول مطرح شده و قیمت را بالاتر می‌برد. در هر صورت ارزش یک بلوک سهام کنترلی بسته به اینکه برای چه گروهی می‌تواند جذاب باشد و نیز با توجه به دارایی‌ها و وضعیت شرکت می‌تواند متفاوت باشد.

انجام معاملات بلوکی و عمده در بازار بسیاری اوقات موجب حرکت قیمت سهم خرد روی تابلو می‌شود. به نظر شما این رویکرد تا چه حدی منطقی است؟

اثرگذاری یک رقابت بلوکی بر قیمت سهم خرد در بازار در دو حالت می‌تواند منطقی باشد؛ اول اینکه به دنبال معامله بلوکی، تغییر مدیریتی در آن شرکت رخ دهد. یعنی اینکه یا اندازه بلوک بالاتر از 50 درصد باشد یا اینکه خریدار بتواند با در اختیار گرفتن آن سهم، مدیریت شرکت را تصاحب کند.

بر این اساس با توجه به سیاست‌های سهامدار جدید که در روند فعالیت آتی شرکت تاثیرگذار است، می‌تواند قیمت سهم خرد در بازار افزایش یابد.

در حالت دوم، خریداری به دنبال بلوک است که برای در اختیار گرفتن یک عضو هیات‌مدیره با کسری سهم مواجه است و به هر قیمتی می‌خواهد سهم را از بازار جمع کند که این اقدام هم به نوبه خود افزایش قیمت سهم را به دنبال خواهد داشت.

چگونه می توان اعتبار سهام مدیریتی را در محاسبه خالص ارزش دارایی لحاظ نمود؟

محاسبه اعتبار سهام کنترلی در مؤسسه‌های سرمایه‌گذاری مشکل است که همین امر، برآورد ریز خالص ارزش دارایی‌ها را با پیچیدگی‌هایی روبرو می‌کند.

در مجموع دو گروه مؤسسه سرمایه‌گذاری در بورس تهران فعالیت می‌کنند؛ یک تیم صرفأ مؤسسات سرمایه‌‌گذاری هستند که آرمان‌های کوتاه‌‌مدت معامله اوراق بهادار را پیروی می‌کنند؛ لذا سهام آن‌ها سهام کنترلی و مدیریتی محسوب نمی‌شود.

اما هلدینگ‌‌ها که با دید نظارتی پا به شرکت‌‌ها می‌گذارند، قسمت عمده‌‌ای از سهام مؤسسه‌های سرمایه‌پذیر را در اختیار دارند و قطعأ بلوک سهام خود را به نرخ روز معامله نخواهند کرد.

هرچند گاهی اوقات هلدینگ‌ها نیز دارای اهداف بلندمدت هستند، به این ترتیب سهام زیرمجموعه‌‌های خود را جابه‌جا نمی‌کنند و از آن‌جایی که افق سرمایه‌گذاری هلدینگ‌ها در مؤسسه‌های زیرمجموعه درازمدت است، بلوک‌ها مورد معامله قرار نمی‌گیرند.

بنابراین بهتر است در محاسبه خالص ارزش داراییِ مجموعه‌های ‌سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها، ارزش سهام عادی شرکت‌های سرمایه‌پذیر لحاظ شود.

آیا سهامداران خرد می‌توانند از ترکیب سهامداری شرکت‌ها و اخبار مربوط به معاملات بلوکی در تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری استفاده کنند؟

اینکه این موضوع بتواند به عنوان تنها عامل برای خرید و فروش سهامداران مدنظر قرار بگیرد را توصیه نمی‌کنم؛ زیرا معمولا توافق‌هایی تا دقیقه 90 صورت می‌گیرد که تصورات قبل از معامله بلوکی را محقق نمی‌کند.

بنابراین، توجه به معاملات بلوکی به عنوان عاملی که صرفا سهامداران بخواهند بر مبنای آن تصمیم بگیرند، توصیه نمی‌شود؛ هرچند به عنوان یک عامل کمک‌کننده در کنار سایر عوامل تصمیم‌گیری (مانند ارزندگی سهام شرکت)‌می‌تواند مهم تلقی شود.

سهام شناور آزاد سهام کنترلی به چه سهامی گفته می شود؟ چیست؟

سهام شناور آزاد بخشی از سهام یک شرکت گفته می شود که دارندگان آن آماده خرید و فروش سهام آن شرکت هستند و تصمیم ندارند با نگهداری آن سهام در مدیریت شرکت مشارکت کنند.

میزان سهام شناور آزاد چه اهمیتی دارد؟

هر چه میزان سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد به این معنی است که تعداد سهام بیشتری برای معامله توسط عموم سرمایه گذاران وجود دارد و امکان دستکاری قیمت آن سهم توسط سهامداران عمده شرکت کمتر می باشد.

آیا سهام شناور آزاد یک شرکت ثابت می ماند؟

پاسخ این سوال منفی است چرا که مدیریت یک شرکت امکان دارد برای به دست آوردن سرمایه لازم میزان بیشتری از سهام راهبردی خود را به بازار عرضه نماید و سرمایه مورد نیاز خود را از این طریق به دست بیاورند یا برعکس. این قضیه امکان دارد مدیریت شرکت تصمیم بگیرد میزان درصد سهام شناور آزاد شرکت را کاهش دهد و آن را به سهام راهبردی شرکت تبدیل نمایند تا از طریق آن اعمال مدیریت بیشتری در شرکت نماید.

کجا می توان میزان سهام شناور آزاد یک شرکت را مشاهده نمود؟

برای مشاهده میزان سهام شناور آزاد یک شرکت می بایستی به وب سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس WWW.TSETMC.COM مراجعه نمایید.

برای مثال به تصویر زیر دقت نمایید:

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه مسائل پیرامون بازار بورس در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.

یک سرمایه گذاری عجیب در بورس

فردای اقتصاد: دلایل به فروش رفتن بلوک ۱۲ درصدی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، ۲۰۰ درصد بالاتر از قیمت تابلو چه بود؟ سوالی که این روزها بسیاری از سهامداران و حتی تحلیلگران بورسی از خود و دیگران، به دنبال یافتن پاسخی برای آن هستند. هر چند پی بردن به هدف واقعی خریداران در یک معامله شاید کار ساده‌ای نباشد و حتی غیرممکن به نظر برسد اما با یک محاسبه سرانگشتی می‌تواند به برخی انگیزه‌های احتمالی خریداران در این معامله ۱۰۸ هزار و ۷۲۸ میلیارد تومانی پی برد.

به دست آوردن کرسی‌های کنترلی «فارس»

شرکت سرمایه‌گذاری اهداف پیش‌تر به طور غیرمستقیم (با مالکیت ۱۰۰ درصدی در شرکت گروه پتروشیمی تابان فردا) ۱۰۵ میلیارد و ۶۶۸ میلیون سهم شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس را در اختیار داشت، حالا صاحب ۵۸,۷۴۰,۰۰۰,۰۰۰ سهم دیگر «فارس» نیز شد تا در مجموع مالکیت خود در این هلدینگ بزرگ پتروشیمی را به ۳۳.۶ درصد برساند.

با این حساب حالا شرکت سرمایه‌گذاری اهداف در صورت گرفتن حق رای تاپیکو به عوان سهامداران ۶ درصدی «فارس»، می‌تواند سه کرسی مدیریتی در هلدینگ خلیج‌فارس خواهد داشت که از اهمیت بالاتری هم برای این سهامداران عمده و هم دیگر سهامداران «فارس» برخوردار است.

سهام مدیریتی به بخشی از سهام یک شرکت گفته می‌شود که حق رای آن، توانایی قرار دادن یک یا چند عضو هیات‌مدیره شرکت را داشته باشد. در یک تعریف ساده سهام کنترلی (سهام مدیریتی) به سهمی گفته می‌شود که دارنده آن می‌تواند از طریق آن به اعمال مدیریت در یک شرکت بپردازد. دارنده سهام کنترلی از دو طریق می‌تواند در شرکت اعمال نفوذ کند؛ اول اینکه یک یا چند عضو هیات‌مدیره را تعیین کند و دیگر اینکه با در اختیار گرفتن اکثریت اعضای هیات‌مدیره بتواند مدیرعامل شرکت را نیز منصوب کند.

میزان سهام لازم برای اینکه در یک شرکت بتوان کنترل یک یا چند عضو هیات‌مدیره را به دست گرفت، بستگی به ترکیب سهامداران آن شرکت و تعداد اعضای هیات مدیره شرکت دارد. در حال حاضر تعداد اعضای هیات مدیره در اکثریت شرکتها ۵عضو است. از این رو همواره قیمت سهام مدیریتی که معمولاً به صورت بلوکی فروخته می‌شود، از قیمت سهام خرد بیشتر است.

بازدهی انتظاری از خرید قسطی «فارس»

در شرایط معامله بلوک ۱۲ درصدی «فارس»، نقد و اقساط به صورت ۳۰ درصد نقد طی مهلت ۲۰ روزی کاری و مابقی به صورت اقساط ۴۸ ماهه طی ۴ سال با فواصل زمانی ۶ ماهه و نرخ سود ۱۸ درصد ذکر شده است. در این میان کارشناسان انتظار دارند سود ۲ میلیارد دلاری «فارس» در ۴ سال آینده نهایتا به ۲.۵ میلیارد دلار برسد و سود تقسیمی آن نیز از ۱.۵ میلیارد دلار فعلی به ۱.۶ تا ۱.۷ میلیارد دلار افزیش یابد. با این فروش بلوکی، هلدینگ خلیج فارس حدودا ۳۰ میلیارد ارزش گذاری شده که جریان نقدی آن ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار خواهد بود که از این منظر شاید نتوان دلیل جذابیت سهام «فارس» با این قیمت را برای اهداف درک کرد. با این حال باید دید بازی آتی بورس، قیمت هر سهم این شرکت را تا ۴ سال آینده به چه سطحی می‌رساند و آیا این سطح قیمتی با توجه به قسطی بودن پرداخت، این خرید را چقدر توجیه‌پذیر می‌کند.

امتیاز سرمایه‌گذاری در یک هلدینگ تخصصی

شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به عنوان شرکتی مادر تخصصی در بسیاری از محصولات پتروشیمی دارای زنجیره ارزش کامل است؛ به گونه‌ای که در سبد دارائی‌های خود دارای مجتمع‌های آروماتیک، الفین، اوره آمونیاک و صنایع پایین دستی بوده و همگی آنها براساس زنجیره ارزش یکپارچه و متواتر شکل گرفته‌اند. همچنین مالکیت شرکتهایی با هدف در اختیار داشتن کانال فروش متمرکز، تمرکز تخصصی در سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع پتروشیمی، بازوی اجرای طرح‌های پتروشیمی و ارائه خدمات غیرصنعتی (دو قطب صنعت پتروشیمی عسلویه و ماهشهر) توان اجرائی گروه را بالا برده و ریسک‌های هر یک از فعالیتهای مورد اشاره را کاهش می‌دهد. در این میان وجود شرکت‌های تودلی با زمینه فعالیت‌های متفاوت، به دست آوردن کرسی‌های مدیریتی در این شرکت و گرفتن امتیازهایی از این طریق را افزایش می‌دهد که می‌تواند دلیلی برای تن دادن اهداف به خرید بلوک ۱۲ درصدی «فارس» ۲۰۰ درصد بالاتر از ارزش روز تابلو باشد.