تناقض آمار رمزارز در وزارت‌خانه‌ها/ چرا دولت اجازه تاسیس نیروگاه نمی‌دهد؟
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، پس از قطعی گسترده برق در کشور، همه به دنبال دلیل این مسئله می‌گشتند. در همین رابطه صنعت برق برای اولین بار و بر خلاف بارهای قبل، استخراج رمز ارز در کشور را به عنوان یک عامل اصلی قطعی برق عنوان کرده و از غافلگیری خود در مواجهه با
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، پس از قطعی گسترده برق در کشور، همه به دنبال دلیل این مسئله می‌گشتند. در همین رابطه صنعت برق برای اولین بار و بر خلاف بارهای قبل، استخراج رمز ارز در کشور را به عنوان یک عامل اصلی قطعی برق عنوان کرده و از غافلگیری خود در مواجهه با این مسئله خبر داد.
بر اساس اطلاعات وزارت نیرو، میزان مصرف برق مجاز و غیر مجاز استخراج رمز ارز در کشور معادل ۲۰۰۰ مگاوات برآورد شده است. در همین راستا معاون وزیر نیرو در امور برق در بیان برآورد انجام شده گفته است، بر اساس اطلاعات جهانی حد بالا و حد پایین مصرف برق برای استخراج رمز ارز در دنیا بین ۱۵ هزار مگاوات تا ۶۰ هزار مگاوات است. از سوی دیگر ۱۰ درصد استخراج رمز ارز دنیا مرتبط با ایران است. با این وجود میزان مصرف برق بر اساس تخمین صورت گرفته معادل ۲۰۰۰ مگاوات برآورد می‌شود.
این استدلال وزارت نیرو به دلیل دقت حداقلی مورد پذیرش بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی قرار نگرفت و در این عده‌ای اطلاعات متفاوتی را پیرامون این مسئله مطرح کردند.
در همین راستا و به منظور پیگیری این مسئله به سراغ فاضل زیرکی، رئیس کار گروه استخراج رمز ارز کمیسیون بلاکچین و رمز ارز سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور رفتیم تا پیرامون این موضوع به گفتگو بنشینیم.
مشروح این گفتگو به شرح زیر است:
*آمار وزارت نیرو و وزارت صنعت درباره مزارع رمز ارز متناقض است
فارس: اخیر با مطرح شدن موضوع خاموشی‌ها در کشور، مسئله استخراج رمز ارز مطابق زمستان بار دیگر به صدر جدول سوژه‌های رسانه‌ای رسید. سوال اصلی را از شما به عنوان متولی صنفی استخراج رمز ارز در کشور بپرسیم، میزان مصرف صنعت استخراج رمز ارزها در ایران چند مگاوات است؟
زیرکی: مطابق محاسبات ما، کل زنجیره جهانی استخراج رمز ارز معادل ۱۱ هزار مگاوات برآورد می‌شود. بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی جامعه جهانی این رشته معادل ۵ درصد میزان استخراج کل جهان است که زمینه مصرف ۵۰۰ تا ۶۰۰ مگاواتی را به وجود می‌آورد. این بر اساس برآوردهای جهانی است اما باید در کشور هم با توجه به آمار وزارت ارتباطات و وزارت نیرو، پایش دقیق انجام داد.
به عبارت دیگر دولت به عنوان تنظیم‌گر باید هزینه کند و اطلاعات دقیقی از این صنعت به ما بدهد، زیرا استناد به آمار جهانی نمی‌تواند تصویر دقیقی برای تصمیم‌گیری کلان در کشور تلقی شود.
فارس: میزانی که شما مطرح می‌کنید با آمار وزارت نیرو اختلاف بسیار زیادی دارد، آیا باید به آمار شما به عنوان متولی صنفی اعتماد کرد یا آمار وزارت نیرو به عنوان بخشی از متولی دولتی تصویر دقیق‌تری به ما می‌دهد؟
زیرکی: وزارت نیرو می‌گوید، میزان مصرف برق مجاز استخراج رمز ارزها حدود ۳۰۰ مگاوات است و آمار استخراج مجاز و غیرمجاز استخراج به ۲۰۰۰ مگاوات میرسد، این در حالیست که مطابق آمار وزارت صنعت معدن تنها ۲۰ مزرعه استخراج رمز ارز مجوز فعالیت دارند و میزان مصرف برق آنها که ۱۸۷ مگاوات مصرف برق دارند. همین تناقض شکل گرفته میان آمار دو وزارت‌خانه کشور می‌تواند صحت اطلاعات مرتبط با مزارع غیر مجاز را زیر سوال ببرد، زیرا در موارد مجاز شناسایی شده اختلاف وجود دارد، چگونه می‌توان صحت اطلاعات مزارع غیر مجاز را احصاء کرد.
*وزارت ارتباطات حاضر نیست میزان استخراج رمز ارز در ایران را برآورد کند
فارس: اخیرا وزیر نیرو عنوان کرد، افرادی که به صورت غیر مجاز رمز ارز استخراج می‌کنند، قاچاقچی هستند، به نظر شما نقش وزارت نیرو در شکل‌گیری مزارع غیر مجاز تا چه اندازه است؟
زیرکی: اگر وزارت نیرو می‌داند که ۲۰۰۰ مگاوات مصرف برق غیر مجاز اتفاق می‌افتد و از موقعیت این مزارع غیر مجاز خبر دارد، چرا برای توقف فعالیت این مزارع اقدامی نمی‌کند؟ زمانی که وزیر نیرو می‌گوید، افرادی که رمز ارز غیر مجاز استخراج می‌کنند، قاچاقچی هستند، خب جلوگیری نکردن از فعالیت این‌ها عملا به معنی حمایت از قاچاق است که توسط مجموعه صنعت برق انجام می‌شود.
ما در انجمن و کارگروه استخراج کمیسیون، هیچ حمایتی از فعالیت غیر مجاز نداریم و نسبت به آن معترض هستیم. ما همیشه به تعرفه نادرست وزارت نیرو اعتراض کردیم اما هیچ‌گاه از زیرزمینی و غیر مجاز شدن این فعالیت حمایتی نداریم و این کار را محکوم کردیم.
فارس: آیا وزارت نیرو الگوریتمی برای رسیدن به عدد ۲۰۰۰ مگاوات مصرف رمز ارز معرفی کرده است، به عبارت دیگر این برآورد ۲۰۰۰ مگاواتی از کجا نشات می‌گیرد؟
زیرکی: واقعا وزارت نیرو باید پاسخ دهد که عدد ۲۰۰۰ مگاوات را بر اساس چه الگوریتمی برآورد کرده است، از نظر ما تنها مرجعی که می‌تواند به صورت دقیق آمار فعالیت در این حوزه را بدهد، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است، چراکه حتی نوع محتوای سیگنال‌ها قابل پیگیری است.
آمار وزارت نیرو هیچ مبنای دقیقی ندارد، برآورد میزان برق مصرفی استخراج رمز ارز در کشور روش علمی آمارهای رمزارز چه می‌گوید؟ دارد که با همکاری بین بخشی میسر می‌شود و طبیعتا هزینه دارد، چرا وزارت نیرو بدون اینکه بخواهد هزینه کند به استناد یک سری آمار موهوم و غیر دقیق اقدام به بیان میزان مصرف می‌کند و عملکرد نامطلوب خود در حوزه صنعت برق را توجیه می‌کند؟
اینکه چرا وزارت نیرو و وزارت ارتباطات با امکاناتی که در اختیار دارد، مزارع غیر مجاز را شناسایی نمی‌کند، مسئله قابل تاملی است. آقای سخنگوی صنعت برق بارها اعلام کرده‌اند که ما می‌دانیم مزارع غیر مجاز چه افرادی هستند و از موقعیت آنها با خبر هستیم. خب واقعا به مردم اعلام کنند اگر می‌دانند، چرا متوقف نمی‌کنند.
*صنعت برق به فعالیت صنفی استخراج رمز ارز ضربه بزرگی وارد کرده است
فارس: آیا شما مستنداتی دارید که آمار مصرف برق ۲۰۰۰ مگاواتی مزارع استخراج رمز ارز در سطح کشور را زیر سوال ببرد؟ به عبارت دیگر آیا گزاره‌ای مبنی بر غلط بودن آمار وزارت نیرو وجود دارد؟
زیرکی: براساس اطلاعات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، ۵۰۰ هزار دستگاه استخراج رمز ارز قاچاق وجود دارد که از این تعداد ۲۰۳ هزار دستگاه از این تعداد قابلیت فعالیت دارد. این درحالی‌ست که مصرف ۲۰۰۰ مگاواتی در کشور نیاز به فعالیت ۱.۵ میلیون دستگاه استخراج رمز ارز دارد و این دو آمار هیچ تطبیقی با هم ندارند. بنابراین این یکی از مواردی است که آمار وزارت نیرو در این حوزه را زیر سوال می‌برد. یعنی اساسا تعداد دستگاه استخراج رمز ارز برای مصرف ۲۰۰۰ مگاوات اصلا در کشور وجود ندارد.
فارس: این اقدام وزارت نیرو مبنی بر معرفی کردن صنعت استخراج رمز ارز به عنوان عامل اصلی قطعی برق چه تاثیر بر فعالیت‌های این بخش اقتصادی دارد؟
زیرکی: ما به عنوان یک نظام صنفی معتبر در کشور از صنعت برق شکایت داریم که چرا با انتشار آمار نادرست، فضای روانی کشور نسبت به این پدیده اقتصادی را به فضایی منفی بدل کرده است. به هر حال استخراج رمز ارز در کشور یک فعالیت اقتصادی پذیرفته شده است، زیرا وزارت صنعت دارد مجوز این کار را صادر می‌کند. اینکه با انتشار آماری نادرست یک پدیده نامطلوب مثل خاموشی را به گردن این بخش صنفی بیندازیم، مسئلهای است که ما از بالاترین مراجع قانونی در این حوزه پیگیری خواهیم کرد.
*وزارت نیرو مانع توافق نیروگاه‌های خصوصی تجدیدپذیر و مزارع استخراج رمز ارز شد
فارس: آیا بازخورد و نمونه ای از این واکنش روانی مردم نسبت به صنعت استخراج رمز ارز دارید؟
زیرکی: بعد از خبری که صنعت برق داد و رمزارزها را مقصر قطعی برق عنوان کرد: گزارش‌های بسیاری منفی از سوی مراکز مجاز استخراج رمز ارز به دست ما رسیده که این صنعت نزد مردم یک وجهه بسیار منفی گرفته است. خب این مصداق آسیب به یک بخش فعال صنفی است که بر اساس ادعایی واهی مطرح شده و ما حق خود می‌دانیم که به صورت قانونی این اقدام را پیگیری کنیم.
فارس: اخیرا وزیر نیرو عنوان کرد که توافقاتی مبنی بر احداث نیروگاه تولید برق تجدیدپذیر برای فعالیت مزارع استخراج رمز ارز صورت پذیرفته است، ممکن است پیرامون این توافقات بیشتر توضیح دهید؟
زیرکی: ما با بخش خصوصی فعال در حوزه نیروگاه‌های تجدیدپذیر وارد بحث شدیم و حتی به توافق‌های بسیار خوبی دست پیدا کردیم، در همین رابطه نماینده وزارت نیرو به عنوان یک عنصر دولتی به توافق بین ۲ بخش خصوصی وارد شد و ادعا کرد که قیمت‌های مورد توافق طرفین قیمت‌های کمی است. بعد از ۲ سال وزارت نیرو وارد شد و قیمت خرید تضمینی بخش تجدیدپذیر را ۴۰ درصد افزایش داد.
*قیمت برق استخراج رمز ارز مشابه تعرفه صادراتی است
فارس: این یعنی وزارت نیرو مانع توافق شما و بخش نیروگاه‌های تجدیدپذیر شد؟
زیرکی: ما به عنوان بخش مجاز هرجایی که می‌رویم تا با توافق نسبت به تامین برق خود اقدام کنیم، شاهد ورود دولت به نمایندگی وزارت نیرو هستیم. در این شرایط واقعا کار بسیار دشوار می‌شود و این مسئله مصداق بارز دخالت و تصدی‌گری دولتی است. خب این مسئله دقیقا حمایت نکردن از بخش مجاز فعالیت در حوزه استخراج رمز ارز و حمایت از بخش غیر مجاز است که توسط دولت انجام می‌شود. این‌ها علامت سوال بزرگی است که وجود دارد و علت آن بررسی شود.
فارس: اساسا تعرفه قانونی برق شما چقدر است و بر چه مبنایی تعیین شده است، آیا قیمت برق شما در بازه‌های متفاوت زمانی اختلاف دارد؟
زیرکی: برقی که در تابستان به دست ما میرسد با قیمت ۳۹۰۰ تومان محاسبه می‌شود و در ۸ ماه دیگر سال هم قیمت برق حدود ۸۰۰ تومان است. به عبارت دیگر میانگین قیمت فروش سالانه برق ۱۶۵۷ تومان است. این تعرفه‌ای که به شما گفتم تعرفه برق صادراتی است. خب شما بگویید کدام بخش صنعت کشور چنین هزینه‌ای را برای برق پرداخت می‌کند؟ به عبارت دیگر صنعت استخراج رمز ارز برای صنعت برق کشور سودآوری کلانی دارد اما متاسفانه همواره شاهد تخریب گسترده این بخش هستیم.
*چرا دولت اجازه تاسیس نیروگاه به بخش استخراج رمز ارز نمی‌دهد؟
فارس: یکی دیگر از مسائلی آمارهای رمزارز چه می‌گوید؟ که در فضای رسانه کمتر به آن پرداخته شد، درخواست شما برای ایجاد نیروگاه حرارتی تولید برق با توافق با صنعت نفت است، این مسئله به کجا رسید و آیا با وزارت نفت به توافق رسیدید؟
زیرکی: ما با وزارت نفت وارد مذاکره شدیم تا خودمان نیروگاه بزنیم و برق تولید کنیم و این برق را برای استخراج رمز ارز مورد استفاده قرار دهیم. در این شرایط باز هم شاهد سنگ‌اندازی تیم دولتی بودیم که کمبود گاز را مطرح کردند، خب ما باید در این شرایط چه کنیم؟ تعرفه گاز برای فروش به مزارع را بالا بردند. با این شرایط ما راضی هستیم با همان تعرفه صادراتی گاز را خریداری کنیم اما انگار مسائلی بالاتر از مسائل اقتصادی وجود دارد که اجازه فعالیت به این حوزه در کشور نمی‌دهد.
فارس: آیا می‌توان این ادعا را مطرح کرد که کنش وزارت نیرو سبب شد تا شاهد افزایش مزارع غیر مجاز استخراج رمز ارز باشیم؟
زیرکی: اگر وزارت نیرو چنین رفتاری با استخراج مزارع رمزارز نداشت، با تعرفه صادراتی می‌شد صنعت برق را زنده کرد و قطعا مزارع اسخراج رمز ارز هم در مواقع بحران از طرح‌های مدیریت مصرف استقبال می‌کردند و قطعا شاهد چنین مواردی نبودیم. در حقیقت باید گفت، نوع کنش وزارت نیرو سبب شد تا شاهد چنین بحران‌هایی در این سطح باشیم.
*صنعت استخراج رمز ارز حاضر است در توسعه زیرساخت برق کمک کند
فارس: در حال حاضر وضعیت مراکز مجاز استخراج رمز ارز به چه ترتیب بوده و قطعی برق چه پیامدی برای فعالین مجاز این حوزه داشته است؟
زیرکی: الان وزارت نیرو تمامی مزارع مجاز استخراج رمز راز را با مصرف ۱۸۷ مگاوات از مدار خارج کرده است. خب ما سوال داریم چرا باید کمتر از ۰.۳ درصد از مصرف برق کشور چنین برخوردی شود. واقعا سوالات ما در ارتباط با کنش وزارت نیرو و صنعت استخراج رمز ارز آمارهای رمزارز چه می‌گوید؟ بسیار زیاد است و وزارت نیرو هم هیچ اقدامی در جهت پاسخگویی انجام نمی‌دهد. الان بسیار از فعالین مجاز این حوزه دارند بیمه بیکاری پرداخت می‌کنند و شرایط به طور عمومی مناسب نیست.
فارس: با توجه به مجموع عوامل مطرح شد، به عنوان عملکرد بخش دولتی در حوزه مقابله با رمز ارزها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
زیرکی: بر اساس برنامه ششم توسعه میزان تولید برق کشور باید باید به بیشتر از ۱۰۰ هزار مگاوات برسد. در حال حاضر ما ۱۵ هزار مگاوات از ظرفیت مطرح شده کمتر برق تولید می‌کنیم. خب آیا این ضعف عملکرد وزارت نیرو در استقرار ظرفیت نصب شده عامل قطعی برق است یا فعالیت استخراج رمز ارز که کمتر از ۱ درصد میزان مصرف برق است. از سوی دیگر وزارت نیرو فارغ از مصرف در بخش صنعت، وظیفه تامین برق را دارد، ما حاضر بودیم در توسعه این زیرساخت به وزارت نیرو کمک کنیم اما عملکرد وزارت نیرو سبب شد که هم شاهد قطعی برق و هم شاهد کمبود عرضه به بخش صنایع مرتبط موجود باشیم.
چرا نرخ رشد اقتصادی بانک مرکزی با مرکز آمار متفاوت است؟
رئیس مرکز آمار ایران با انتقاد از اقدام بانک مرکزی در ارائه آمار رشد اقتصادی بدون نفت، علت تفاوت نرخ رشد مثبت اعلام شده از سوی بانک مرکزی و نرخ منفی اعلام شده توسط مرکز آمار ایران را تشریح کرد.
به گزارش ایمنا، جواد حسین‌زاده درباره اختلاف اعداد اعلام شده از نرخ رشد اقتصادی بدون نفت سال ۹۸ از سوی بانک مرکزی (مثبت ۱.۱ درصد) و مرکز آمار (منفی ۰.۶ درصد) اظهار کرد: مرجع رسمی تولید و اعلام آمار، مرکز آمار ایران است و مرکز آمار هم بر اساس وظایف قانونی و با توجه به داده‌های متقن، آمار را استخراج می‌کند.
وی با بیان اینکه بانک مرکزی به همراه اعلام این آمار جزئیاتی از آن اعلام نکرده است، افزود: مرکز آمار با زیر بخش‌های کامل عدد منفی ۰.۶ را برای نرخ رشد اقتصادی بدون نفت در سال گذشته اعلام کرده است و سری زمانی از سال ۱۳۴۰ تا سال ۱۳۹۸ را به صورت کامل منتشر کرده‌ایم.
رئیس مرکز آمار ایران با اشاره به دلیل تفاوت این دو عدد اعلام شده از نرخ رشد اقتصادی بدون نفت، گفت: تفاوت عمده این دو عدد اعلام شده، در بخش کشاورزی دیده می‌شود. نرخی که مرکز آمار از نرخ رشد بخش کشاورزی اعلام کرده، مثبت سه درصد است اما بانک مرکزی این عدد را مثبت ۸.۸ درصد اعلام کرده است.
حسین‌زاده افزود: همچنین در بخش صنعت نرخ رشدی که مرکز آمار ارائه داده، کمتر از عدد اعلام شده از سوی بانک مرکزی است.
وی در پاسخ به این سوال که چرا منبع آمار برای دو نهاد بانک مرکزی و مرکز آمار متفاوت است، اظهار کرد: تولید آمار در این بخش‌ها مرجع واحد ندارد. مرکز آمار ایران بر اساس طرح آمارگیری که قدمت ۵۰ ساله دارد، این اعداد را استخراج می‌کند. البته آمارهای وزارت جهاد کشاورزی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد اما نمی‌دانم بانک مرکزی از چه آماری استفاده کرده است.
رئیس مرکز آمار ایران درباره اینکه کدام یک از این آمارها برای سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی مانند بانک جهانی یا صندوق بین‌المللی پول مبنا قرار می‌گیرد، گفت: در دنیا عمدتاً سازمان‌های ملی آمار مرجع رسمی اعلام آمار نرخ رشد اقتصادی هستند و بر اساس ماده سه قانون مرکز آمار ایران، تولید آمار رشد اقتصادی و تورم جزو وظایف مرکز آمار است از این رو عمدتاً آمارهای اعلام شده از سوی مرکز آمار مبنای محاسبات نهادهای بین‌المللی است.
چه تعداد ایرانی رمزارز خریده‌اند؟
اتاق بازرگانی ایران می‌گوید با وجود آنکه آمار دقیقی از فعالیت ایرانیان در حوزه رمزارز وجود ندارد، اما به نظر میرسد حدود هفت میلیون ایرانی در این حوزه وارد شده‌اند.
به گزارش شهرآرانیوز، اتاق بازرگانی ایران می‌گوید با وجود آنکه آمار دقیقی از فعالیت ایرانیان در حوزه رمزارز وجود ندارد، اما به نظر میرسد حدود هفت میلیون ایرانی در این حوزه وارد شده‌اند.
با وجود آنکه دولت در ماه‌های گذشته تلاش کرده لااقل در حوزه استخراج رمزارزها مجوز‌هایی صادر کند و این کار را به دو حوزه قانونی و غیرقانونی تقسیم بندی کند، اما همچنان آمار دقیقی از تعداد ماینرهای فعال در ایران وجود ندارد و حتی با افزایش قطعی برق در فصل گرم امسال، انگشت اتهام به سمت آنها رفت.
در کنار آن، با توجه به نبود متولی مشخصی برای رمزارزها، مشخص نیست مردمی که قصد ورود به این حوزه را دارند، پول خود را باید در اختیار چه صرافی قرار دهند و آیا اساسا دولت امکان نظارت بر این حوزه را دارد یا خیر.
با وجود تمام این گمانه زنی‌ها، به نظر میرسد تعداد افرادی که در ایران نسبت به خرید و فروش رمزارزها اقدام کرده‌اند از چند میلیون نفر عبور کرده است.
فرزین فردیس – عضو اتاق بازرگانی تهران – در این رابطه گفته: من فکر می‌کنم در شرایط تازه و بعد از تجربه ریزش‌های اخیر در بازار رمزارزها، هیجانات پیوستن به آمارهای رمزارز چه می‌گوید؟ این بازار در مردم فروکش خواهد کرد و افراد با آگاهی بیشتر وارد این بازار می‌شوند.
این فعال اقتصادی افزود: در واقع در آینده‌ای نزدیک، افراد بیشتری به این جمع‌بندی می‌رسند که باید بازی کردن در زمین رمزارزها را یاد بگیرند و نیاز به «آگاهی» دارند.
این تحلیل‌گر حوزه آی‌تی در پاسخ به این پرسش که نداشتن آمار مشخص چطور می‌تواند بر این بازار در ایران اثر بگذارد، توضیح داد: دولتی‌های ما، ماینینگ را تبدیل به امری زیرزمینی کردند. متاسفانه وزارت نیرو با این مساله به صورت قهری برخورد کرد و تعداد زیادی از افراد را از فعالیت شناسنامه دار و قانونی دور و آنها را به ادامه دادن در بستری غیرشفاف، تشویق کرد.
فردیس همچنین درباره آمار تعداد افرادی که در ایران رمزارز خریداری کرده‌اند گفت: سناریو‌های مختلفی درباره کسانی که خرید و فروش رمز کرده‌اند، با تخمین‌های متعددی وجود دارد. من فکر می‌کنم بین ۷ تا ۸ میلیون ایرانی، احتمالا مقداری دارایی از جنس رمز ارز دارند.
به گفته عضو اتاق بازرگانی تهران، این تخمین ریشه در تعداد اکانت‌های فعال بر صرافی‌های دیجیتال، دارد. بر اساس آمارهای اعلام شده، ۲.۵ میلیون اکانت در این صرافی‌ها وجود دارد که به نظر میرسد هرکس اکانتی در این صرافی‌ها دارد احتمالا برای اطرافیانش هم خرید و فروش می‌کند، چون افراد کمی دانش آی تی برای ورود به بستر صرافی ارز دیجیتال دارند و در نتیجه هر نفر احتمالا برای حدود ۳ نفر از اطرافیانش هم خرید و فروش می‌کند که این استدلال ما را به حدود هفت میلیون نفر می‌رساند.
بیشترین رمزارز ایران در کجا استخراج می‌شود؟
به گزارش الفباخبر ، همشهری نوشت: طبق اعلام وزارت نیرو، بهار امسال ۲هزار مگاوات رمزارز غیرمجاز استخراج شده که معادل یا حتی بیش از مجموع مصرف سالانه در کلانشهرهای مشهد، اصفهان و تبریز است و برای تامین این میزان باید 3نیروگاه جدید ساخته آمارهای رمزارز چه می‌گوید؟ شود. بررسی‌های نشان می‌دهد حدود ۲۰درصد کسری برق در تابستان امسال ناشی از فعالیت مراکز استخراج رمزارز بوده است و پیش‌بینی می‌شود حدود ۱۰درصد کسری پیش‌بینی شده برای گاز در کل کشور در زمستان امسال نیز ناشی از فعالیت استخراج غیرمجاز رمزارز باشد.
بیشتر بخوانید:
ممنوعیت استخراج رمزارز تا کی ادامه دارد؟
رمزارزها در حال حاضر 2.83تریلیون دلار است
بازار رمزارزها بهاری شد + جدول قیمت
در چند سال گذشته و با بالاگرفتن تب استخراج رمزارزها، همیشه استان‌های صنعتی بالاترین آمار را در زمینه استخراج غیرقانونی رمزارز داشته‌اند. سال98 که تقریبا استخراج رمزارزها در ایران در حال افزایش بود بیشترین رمز ارزهای ایران در تهران، اصفهان، اراک، همدان و زنجان استخراج می‌شد، اما در سال۹۹ بیشترین رمز ارز ایران در اصفهان و بعد از آن تهران استخراج می‌شد و بین ۵۰تا۱۰درصد از رمز‌ارزهای کشور هم در مرکزی، خوزستان، کرمان خراسان رضوی و اردبیل استخراج می‌شد. در این سال همدان و زنجان که سال‌های قبل‌تر بالاترین سهم را در استخراج داشتند آمار خود را به صفر نزدیک کردند. آمار منتشر شده از سوی شرکت توانیر اما نشان می‌دهد، همچنان آذربایجان‌شرقی، تهران، اصفهان و خراسان‌رضوی بیشترین سهم را در استخراج غیرقانونی رمزارز به‌خود اختصاص داده‌اند؛ عاملی که به اعتقاد کارشناسان ارتباط مستقیمی با زیرساخت‌های صنعتی دارد. هرمزگان، یزد، کهگیلویه‌وبویراحمد، قم و اردبیل در این بازه زمانی هیچ کشفی در زمینه استخراج رمزارز نداشته‌اند و آمارشان در این حوزه صفردرصد است. از 22آبان تا 12آذر امسال 72مرکز غیرمجاز استخراج رمزارز با 827دستگاه و ظرفیت 1732کیلووات کشف شد تا آمار کلی کشف ماینرها به 5861مرکز با 222.652دستگاه با 624.645کیلووات برسد. ارزان بودن برق واحدهای صنعتی، رکود واحدهای صنعتی و زیرساخت‌های صنعتی زمینه استخراج بیت‌کوین را با برق یارانه‌ای واحدهای راکد در برخی استان‌ها بیشتر فراهم کرده است.
آمارها نشان می‌دهد میزان مصرف برق ماینرهای (دستگاه‌های استخراج رمزارز) قانونی 209مگاوات و میزان مصرف برق ماینرهای غیرقانونی 2هزار مگاوات است. رئیس هیأت‌مدیره انجمن بلاکچین با بیان اینکه 50مرکز به‌صورت مجاز در سراسر کشور به استخراج رمزارز اشتغال دارند به همشهری می‌گوید: رفسنجان در استان کرمان و ماکو در استان آذربایجان غربی بیشترین فعالیت را در این زمینه دارند.
امید علوی با بیان اینکه بیش از 200مرکز ماینینگ (فعالیت استخراج رمزارز) نیز درخواست پروانه داده‌اند، می‌افزاید: بعد از قانونی شدن ماینینگ در کشور از 2سال پیش افراد متقاضی در سامانه بهین‌یاب در وزارت صمت ثبت‌نام می‌کردند و بعد از دریافت مجوز، برای دریافت انشعاب برق ماینینگ با قیمت حدود 12برابر برق صنعتی به وزارت نیرو مراجعه و بعد از آن دستگاه‌های مورد نظر را خریداری و وارد می‌کردند. اما از خرداد سال گذشته با دستور رئیس‌جمهوری سامانه بهین‌یاب بسته شد و به همین دلیل 200مرکز درخواست‌کننده هم‌اکنون هیچ فعالیتی ندارند و بلاتکلیف مانده‌اند.
وی با بیان اینکه سامانه بهین‌یاب قرار بود اول مهر امسال باز شود اما این اتفاق نیفتاد، توضیح می‌دهد: در ایران از سال95 ماینینگ شروع و سال98 قانونگذاری شد. آن زمان ما حدود 300-200 مگابایت ماینینگ غیرقانونی داشتیم و بعد از قانونی شدن، ماینینگ قانونی ما همچنان 209مگاوات، اما ماینینگ غیرقانونی 2هزار مگاوات است.
رئیس هیأت‌مدیره انجمن بلاکچین فعالیت غیرمجاز استخراج رمزارز را صددرصد آسیب زننده می‌داند و می‌گوید: مواردی که براساس کشف اعلام می‌شود ماینینگ در مراکز صنعتی است چون هم ظرفیت برق و هم کنتورهای هوشمندی دارند که توانیر براساس رفتار مصرف آنها را کشف می‌کند، اما حجم گسترده ماینینگ غیرقانونی در منازل شخصی انجام می‌شود که شرکت توانیر از آن خبر دارد، اما امکان کشف و برخورد با آن وجود ندارد. او می‌افزاید: چینی‌ها بزرگ‌ترین ماینرهای دنیا بودند که با قیمت مناسبی اقدام به استخراج می‌کردند، اما این کشور مدتی تصمیم گرفت با استخراج قانونی مقابله کند و جالب اینکه هفته پیش اعلام کرد در این دوره به‌شدت درگیر استخراج زیرزمینی شده است. متأسفانه در ایران هم دستگاه‌های مختلف با سختگیری‌های زیاد موجب رشد ماینینگ غیرقانونی شده‌اند، شاید حرف من به‌عنوان بخش خصوصی در دولت طرفدار نداشته باشد، اما بعد از 2سال اعداد منتشر شده درباره مصرف قانونی و غیرقانونی به خوبی گویای این موضوع است که مصرف برق استخراج غیرقانونی 10برابر استخراج قانونی است.
علوی تأکید می‌کند استخراج رمزارزها یک کسب‌وکار نو و ترند است و دولت‌ها باید بسترسازی، ایجاد قوانین مناسب و نظارت درست بر این فعالیت را در دستور کار قرار دهند.
بررسی فقهی ارز دیجیتال؛ استفتائاتی از مراجع
با توجه به پیشرفت چشم‌گیر و هر روزه دنیای مادی، دادوستد و کسب درآمد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین امور که با مسائل دیگر به‌گونه‌ای مرتبط است نیز دچار تغییر و تحول شده است و راه‌های کسب درآمد که سابقاً افراد می‌توانستند از آن طریق بهای کالا را دریافت یا پرداخت کنند، به‌کلی دستخوش تغییر شده است. از جدترین متدهایی که پا به عرصه حضور گذاشته می‌توان ارز دیجیتال را نام برد.
پول‌های دیجیتالی به دو قسم متمرکز و غیرمتمرکز منقسم می‌شوند؛ که هدف ما در این نوشتار پول‌های غیرمتمرکز هستند.
این پول توسط یک گروه یا یک سایت مشخص منتشر نمی‌شوند و بستگی به فعالیت افراد و اعضای جامعه مربوط دارد؛ همچنین تضمین مبادلات و حسابداری این پول نیز بر عهده اعضای شبکه است.
این پول‌ها به شکل کدهای رمز وجود دارند و منتشر می‌شوند. مهم‌ترین مثال این پول: بیت‌کوین (BTC) و اتریم (ETH) است.
استفاده و بدست آوردن ارزهای دیجیتال
برای بدست آوردن این نوع ارزها دو راه کلی وجود دارد:
1) خرید این ارز با استفاده از ارزهای رایج همچون ریال، یورو و … با نرخ مبادله مشخص است که بر اساس عرضه و تقاضای ارز تعیین می‌شود.
2) کسب این ارز یعنی تولید «روش کاوش» است؛ کاری است که توسط آمارهای رمزارز چه می‌گوید؟ گره‌ها برای کسب ارز انجام می‌گیرد.
بیت‌کوین عموماً از طریق فعالیت‌های استخراج (ماینینگ) که همان فرایند پردازش کامپیوتری و تراکنش‌های بیت‌کوین است بدست می‌آیند.
این روش مستلزم در اختیار داشتن کامپیوترها و سخت افزارهای قدرتمند است و هرچه میزان توانمندی پردازش قوی باشد امکان دستیابی بیشتر است.
به علت گران بودن سخت افزارهای بکار رفته و نیز مصرف بیشتر از اندازه برق و انرژی برای استخراج مورد استقبال عمومی واقع نمی‌شود.
مالیت و پشتوانه ارزهای دیجیتال
در تقسیمی کلی می‌توان کالاها را به سه دسته تقسیم کرد:
1) کالاهایی که ارزش مصرفی صرف دارند.
2) کالاهایی که ارزش مصرفی و مبادله‌ای دارند، مثل مسکوکات.
3) کالاهایی که تنها ارزش مبادله‌ای محض دارند.
آراء اندیشمندان اسلامی در خصوص ماهیت پول را دو دسته کلی می‌توان طبقه‌بندی کرد. برخی تحلیل ماهیت پول بر قدرت خرید آن تأکید دارند و برخی ارزش اسمی پول را عنصر اساسی ماهیت پول قلمداد می‌کنند.
مرحوم شهید سید محمدباقر صدر تمام حقیقت پول را قدرت خرید آن می‌داند؛ از منظر ایشان قدرت خرید همان ارزش مبادله‌ای و مالیت پول است. ] ۱ [
استاد موسوی بجنوردی که از طرفداران نظریه قدرت خرید است ماهیت پول را اعتبار قدرت خرید توسط قانون‌گذار تلقی می‌کند. ] ۲ [ به بیان دیگر مالیت اعتباری پول که تعبیر دیگری از قدرت خرید است، جوهر اصلی پول را شکل می‌دهد؛ هر دو دسته این نظریات با نقدهایی همراه است.
اما به نظر نگارنده میرسد پول تنها کالایی است که صرفاً ارزش مبادله‌ای محض دارد و مالیت، منشأ و پشتوانه آن اعتباری و بر مبنای قراردادی است؛ این تحلیل قابل تعمیم در همه اشکال پول در ادوار مختلف است؛ ذات پول چیزی جز اعتبار نیست.
در پول‌های کنونی مالِ با ارزشِ معین به واسطه اعتبار قانون‌گذار به‌عنوان واسطه مبادله تعیین می‌شود و نهایتاً با انتشار خارجی و با گردش در اقتصاد واقعی و نسبی که با تولید ملّی پیدا می‌کند ارزش ثانویه و متغیر آن پدیدار می‌گردد. در پول‌های کنونی اعتبار توسط قانون است و پشتوانه ارزش آن به ظرفیت تولید ملی و … وابسته است.
بر این اساس نظریه خلق پول‌های مجازی و ارزهای دیجیتال قابل توجیه است؛ اما نقدها و اشکالاتی که حول آن وجود دارد از بین نمی‌روند و کماکان این اشکالات پابرجا هستند و این اشکالات سبب بسیاری از مفاسد دیگری می‌شود که در ادامه بدان نیز اشاره خواهیم کرد.
معایب ارزهای دیجیتال
1) مشکلات امنیتی: از مشکلات جدّی پول‌های مجازی خلق بی‌رویه آن با نفوذ در سرور است؛ هک، گم شدن حساب کاربری و … از این قبیل مشکلات است.
2) تهدید اقتصادی واقعی اسلامی: درجایی که پول حقیقی و مجازی تلاقی پیدا می‌کنند، پول مجازی مقدار تقاضا را در دنیای حقیقی می‌تواند تحریک کند؛ چرا که کاربران با تصریف ارز حقیقی به دنبال دستیابی به پول مجازی هستند !
3) عدم وجود پشتوانه: با توجه به نوسانات کثیر این رمز ارزها، این امر نشان دهند این است که پشت آن یک حامی که بتواند از این پول حمایت کند یا موجود نیست یا قدرتش را ندارد! زیرا یک پول شاخص و معیار است، همان‌طور که ما با متر کالاهای متری را اندازه‌گیری می‌کنیم، می‌خواهیم با پول ارزش دارایی را حفظ کنیم.
آراء مراجع درباره معاملات ارزهای دیجیتال:
نگارنده به‌صورت اختصاصی درباره خرید و فروش و دیگر معاملات با ارزهای دیجیتال از مراجع تقلید در قم و نجف و برخی مجامع اهل سنت و علمای زیدیه استفتائاتی انجام داده است که در اختیار مخاطبان «شبکه اجتهاد» قرار می‌گیرد.
آیت‌الله سید علی خامنه‌ای: ایشان در این زمینه نظر صریحی نداده‌اند، البته طبق مقررات و قوانین جمهوری اسلامی باشد جائز می‌دانند. ] ۳ [
آیت‌الله سید علی سیستانی: حضرت آقا در این مورد نظری نداده‌اند، به مجتهد اعلم بعدی رجوع شود با رعایت اعلم فالاعلم. ] ۴ [
آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی: خرید و فروش ارزهای دیجیتالی که توسط شرکت معتبری پشتیبانی نمی‌شود محل اشکال است اما استخراج و واگذاری به غیرمسلمانان و استنقاذ وجه از آنان مانعی ندارد والله اعلم. ] ۵ [
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی: با توجه به عدم وجود پشتوانه و مشکلاتی دیگر از این قبیل، ورود به آن جائز نیست. ] ۶ [
آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی: چنانچه این‌گونه ارزها داری اعتبار و پشتوانه حکومتی و بین‌المللی باشد و از غش و فریب در معامله مصون باشد معامله با آنها اشکالی ندارد و استخراج رمزارزها طبق قوانین حکومتی مانعی ندارد. ] ۷ [
آیت‌الله حسین نوری همدانی: با توجه به ابهامات زیادی که این معاملات دارند ورود در این معاملات اشکال دارد. ] ۸ [
آیت‌الله جعفر سبحانی: ایشان در این مورد نظری نداده‌اند، لذا مقلدین معظم‌له می‌توانند در این مسأله به مجتهد زنده اعلم رجوع کنند.
آیت‌الله عبدالله جوادی آملی: جائز نیست. ] ۹ [
آیت‌الله حسین مظاهری: به‌طور کلی باید ثمن و مثمن، مشخص و موجود باشد و بدون آن معامله صحیح نیست. علاوه بر آن که در این گونه موارد باید قوانین موضوعه کشور هم مراعات گردد.
آیت‌الله اسحاق فیاض (عراق): ایشان در این مورد نظری ندادند، لذا مقلدین معظم له می‌توانند در این مسأله به مجتهد زنده اعلم رجوع کنند.
آیت‌الله بشیر حسین النجفی (عراق): اگر نزد عقلا شرائط مالیت بر آن انطباق داشته باشد جائز است. ] ۱۰ [
آراء علماء اهل سنت
هیأت فتوای اهل سنت جنوب ایران: دادوستد با ارزهای دیجیتالی که دارای کارکرد پول می‌باشد، در اصل جایز است، اما توصیه می‌شود تا زمانی که حکومت، معامله با ارزهای دیجیتال را به رسمیت نشناخته است از تعامل با آن پرهیز شود. ] ۱ ۱ [
مجلس علمای اهل سنت (عراق): با توجه به مشکلاتی که درباره آن وجود دارد این نوع معامله اکل مال بالباطل بوده و جائز نیست. ] ۱۲ [
آراء علمای زیدیه
علامه شمس‌الدین محمد شرف الدین (یمن): این نوع ارزها وهمی حساب می‌شوند و فرض آن اکل مال بالباطل است و جائز نیست. ] ۱۳ [
گفتنی است، اسناد استفتائات فوق نزد «شبکه اجتهاد» محفوظ می‌باشد.آمارهای رمزارز چه می‌گوید؟
منبع: شبکه اجتهاد
[ ۱ ] محمد باقر صدر، ۱۳۵۹ ، ۳۴
[ ۲ ] موسوی بجنوردی، ۱۳۹۵ ، ج ۴ ، ۵۷
[ ۴ ] استفتاء از دفتر معظم له به شماره: ۶۰۲۳
[ ۵ ] استفتاء از دفتر معظم له به شماره: ۴۶۰
[ ۶ ] استفتاء از دفتر معظم له به شماره : ar140005250061
[ ۷ ] استفتاء از دفتر معظم له به شماره: ١٧٠٢٣
[ ۸ ] استفتاء از دفتر معظم له به شماره: ٢٢٨٨٢
[ ۱۰ ] استفتاء از دفتر معظم له به شماره: ۱۵۹۴
[ ۱۱ ] استفتاء هیأت فتوای اهل سنت جنوب ایران، پنجاه و چهارمین نشست هیأت فتوا در تاریخ ۱۳۹۷/۱۰/۲۶
دیدگاه شما