نحوه محاسبه EPS چگونه است؟

EPS و DPS چیست؟ سهم شرکت و سهامداران از سود

Eps چیست؟ به زبان ساده + فیلم + کاربرد آن در بورس

Eps یکی از مواردی است که به صورت مستیقیم و غیر مستقیم بر روی قیمت سهام شرکت های مختلف تاثیر میگذاردشما معامه گران عزیز در بورس این کلمه را زیاد میشنوید برای همین با مفهوم و کاربرد های آن باید به درستی آشنا باشید

این کلمه مخفف عبارت Earnings Per Share که به معنی درآمد هر سهم است مثلا شرکتی در پایان سال توانسته 500 میلیون تومان سود کسب کند این مقدار تقسیم بر تعداد سهام شرکت میشود و سود به ازای هر سهم به دست میآید

Eps محقق شده : این eps سودی است که یک شرکت توانسته بعد از گذشت یکسال مالی بدست بیاورد. حسابداران و مدیران شرکت بعد از پایان سال مالی شرکت عملکرد واقعی شرکت را بررسی می کنند، بعد از محاسبه درآمدها و هزینه های شرکت، مبلغی را به عنوان سود خالص و نهایی شرکت اعلام می کنند پس ما درصفحه ی سهام eps محقق شده را داریم که اهمیت چندانی برای محاسبه ی ارزش ذاتی و آینده سهم نداردالبته طبق الزامات جدید سازمان بورس قرار است شرکت های مختلف مثل قبل eps پیش بینی شده ی خود را به صفحه ی سهام خود اضافه کنند که میتواند کمک بیشتری به ما به رسیدن به ارزش واقعی سهم در سال پیش رو کند اما ما باید توانایی این را پیدا کنیم که بتوانیم خودمان eps دقیقی از شرکت بتوانیم به دست بیاوریم .

مورد مهمی کاربردی که مورد توجه قرار نمی‌گیرد، سرمایه‌ای است که برای تولید سود مورد نیاز است. دو شرکت می‌توانند EPS مشابهی داشته باشند، اما یکی از آن‌ها ممکن است با سرمایه کمتری به این عدد رسیده باشد. این شرکت در استفاده از سرمایه خود برای کسب درآمد کارآمدتر خواهد بود و در صورت برابری همه موارد دیگر، از نظر کارآیی یک شرکت «بهتر» است. پس توجه به این نکته بدون یادگیری محاسبه ی eps شرکت میتواند کمک بزرگی به ما در جهت مقایسه ی برتری شرکت ها نسبت به هم کند.

EPS چیست؟

EPS به معنای «سود هر سهم» (Earnings Per Share) برابر با نسبت سود یک شرکت به تعداد سهام عادی در دست سهامداران آن است. عدد حاصل از این تقسیم، به عنوان شاخص سودآوری یک شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای یک شرکت معمول است EPS را که برای اقلام غیرمترقبه و رقیق‌شوندگی احتمالی نیز تنظیم شده است، گزارش کند. هرچه EPS یک شرکت بالاتر باشد، سودآوری بیشتری خواهد داشت. افزایش تعداد سهم می‌تواند به دلیل مواردی مانند افزایش سرمایه، عرضه عمومی سهام و… باشد.

یکی از مؤلفه‌های اصلی است که برای محاسبه قیمت به درآمد (P/E) استفاده می‌شود (E در P/E به EPS اشاره دارد).

فرمول محاسبه ی EPS

مقدار سود هر سهم با تقسیم درآمد خالص بر تعداد سهام موجود به دست می‌آید. در مواردی می‌توان در صورت و مخرج کسر تغییراتی انجام داد که می‌تواند به دلیل اختیار معامله، اوراق قرضه قابل تبدیل به سهم و یا ضمانت باشد. در صورت محاسبه EPS برای عملیات مستمر، صورت کسر اهمیت بیشتری دارد.

فرمول محاسبه EPS به صورت زیر است:

برای محاسبه EPS یک شرکت، از ترازنامه و صورت سود و زیان برای یافتن تعداد سهام عادی پایان دوره، سود پرداخت شده سهام ممتاز (در صورت وجود) و درآمد خالص یا سود استفاده می‌شود. استفاده از میانگین وزنی سهام عادی در دوره گزارش دقیق‌تر است، زیرا تعداد سهام ممکن است با گذشت زمان تغییر کند.

سود هر سهم و اقلام غیرمترقبه

اقلام غیرمترقبه (Extraordinary Items) نیز اقلامی‌ بااهمیت‌ و بسیار غیرمعمول‌ است‌ که‌ منشأ آن‌ رویدادهایی‌ خارج‌ از فعالیت‌های‌ عادی‌ شرکت‌ است. سود هر سهم را ممکن است چه عمدی و چه ناخواسته با چند عامل تحریف شود. تحلیلگران برای جلوگیری از متداول‌ترین روش‌هایی که ممکن است در EPS تحریف ایجاد کند، از تغییرات مختلفی در فرمول EPS استفاده می‌کند.

فرمول محاسبه EPS به استثنای اقلام غیرمترقبه به شکل زیر است:

سود هر سهم و عملیات مستمر

محاسبه EPS با در نظر گرفتن عملیات مستمر بدین شرح است:

EPS پایه و رقیق شده

EPS پایه هر یک از این شرکت‌های منتخب را محاسبه می‌کند. EPS پایه رقیق شدن سهام را که ممکن است توسط شرکت صادر شود لحاظ نمی‌کند. رقیق شدن سهام (Stock Eilution) کاهش درصد سهام مالکان در اثر ارزش‌گذاری جدید یک شرکت است.

هنگامی که ساختار سرمایه یک شرکت شامل مواردی از قبیل اختیار معامله سهام، ضمانتنامه‌ها و واحدهای سهام غیر قابل معامله (RSU) باشد، این سرمایه‌گذاری‌ها – در صورت اعمال شدن – می‌توانند تعداد کل سهام موجود در بازار را افزایش دهند.

برای نشان دادن بهتر اثرات اوراق بهادار اضافی بر درآمد هر سهم، شرکت‌ها EPS رقیق شده را نیز گزارش می‌دهند که در آن، فرض می‌شود تمام سهام منتشره عرضه شده‌اند.

مثال:

فرض کنید تعداد کل سهام قابل انتشار و عرضه شرکت انویدیا در سال مالی منتهی به سال ۲۰۱۷، تعداد ۳۳ میلیون بوده است. اگر این تعداد به کل سهام ممتاز آن اضافه شود، میانگین وزنی متوسط ​​رقیق شده آن ۵۹۹ میلیون + ۳۳ میلیون = ۶۳۲ میلیون سهم خواهد بود. بنابراین، EPS رقیق شده شرکت ۶۳۲ / ۳٫۰۵ = ۴٫۸۲ دلار خواهد بود.

سود هر سهم و سرمایه

جنبه مهم EPS که اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد، سرمایه‌ای است که برای تولید سود (درآمد خالص) مورد نیاز است. دو شرکت می‌توانند EPS مشابهی داشته باشند، اما یکی از آن‌ها با ممکن است با سرمایه کمتری به این عدد رسیده باشد.

این شرکت در استفاده از سرمایه خود برای کسب درآمد کارآمدتر خواهد بود و در صورت برابری همه موارد دیگر، از نظر کارآیی یک شرکت «بهتر» است. معیاری که می‌تواند برای شناسایی شرکت‌های کارآمدتر مفید باشد، بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) است.

انواع سود هر سهم

براساس مبدأ داده‌ها، سه نوع سود سهم وجود دارد:

دنباله‌دار یا تحقق یافته (Trailing EPS)

در این نوع EPS که بر اساس بر اساس عدد سال قبل است، از چهار سه‌ ماهه درآمد قبلی و اعداد واقعی به جای پیش‌بینی استفاده می‌شود. نسبت P به E اغلب با استفاده از EPS دنباله‌دار محاسبه می‌شود، زیرا نشان دهنده آن چیزی است که در واقعیت اتفاق افتاده است، نه آنچه که ممکن است رخ دهد.

جاری (Current EPS)

به طور معمول، چهار سه ماهه از سال مالی جاری را شامل می‌شود که برخی از آن‌ها ممکن است سپریشده و برخی هنوز به مرحله بعدی نرسیده باشند. در نتیجه، برخی از داده‌ها بر اساس ارقام واقعی و برخی بر اساس پیش‌بینی است.

پیش‌بینی شده (Forward EPS)

EPS پیش بینی شده درآمد پیش بینی شده هر برگ سهام و مقدار سودی هست که یک شرکت به طور عام در شروع سال مالی خودش پیش بینی می کند که تا در پایان همان سال مالی که تعیین کرده است به آن دست یابد.

شرکت‌های بورسی در هر سال موظف به این هستند تا پیش از شروع سال مالی جدیدشان یک پیش بینی منسجم از عملکرد مالیشان به بازار بورس ارائه دهند که در آن پیش بینی برطبق عملکرد گذشته آن‌ها و همین طور بر طبق نظر کارشناسان شرکت و مدیران سود هر سهم برای سال مالی آینده شرکت خود پیش بینی می کنند.

به این نوع در اصطلاح eps پیش بینی شده اطلاق می گردد. همانطور که از نامش هویدا است، یک نوع پیش بینی است که تا بحال محقق نشده است.

نمایش درآمد هر سهم در سایت TSETMC

به اصطلاح همان سودی هست که شما می‌بایستی در سایت tsetmc به عنوان عدد روبروی eps شرکت‌ها مورد نظرتان مشاهده کنید. پس باید این نکته را فراموش نکنید که عددی که در سایت tsetmc به عنوان سود هر سهم یک شرکت می‌بینید، فقط پیش بینی شرکت مورد نظرتان از میزان سودی هست که در پایان آن سال بدستتان خواهد رسید. هیچ گونه تضمینی و ضمانتی وجود ندارد که حتما می‌بایستی در پایان سال این درصد برای شرکت مورد نظرتان حاصل گردد.

تفاوت DPS و EPS چیست؟

سود تقسیم شده به ازای هر سهم (Dividends Per Share) یا DPS (سود نقدی)، بخشی از سود شرکت است که به هر سهامدار پرداخت می‌شود. افزایش DPS یک راه عالی برای یک شرکت است تا عملکرد قدرتمندی را به سهامداران خود نشان دهد. به همین دلیل، بسیاری از شرکت‌هایی که سود دارند، بر افزودن DPS تمرکز می‌کنند. در واقع، می‌توان گفت که EPS برابر با DPS منهای مجموع اندوخته قانونی، اندوخته طرح و توسعه و سود انباشته است.

چگونه سود هر سهم یک نماد را ببینیم؟

برای مشاهده EPS یک نماد، کافی اس به سامانه کدال مراجعه کرده و نماد مورد نظر را جستجو کنید. پس از آن باید صورت سود و زیان شرکت را که در آنجا بارگذاری شده است، دریافت و مشاهده کنید که EPS نیز در آن موجود است.

عوامل موثر در بدست آمدن درآمد هر سهم

یکی از فاکتورهای اساسی EPS که غالبا در محاسبات از آن چشم پوشی می شود، میزان سرمایه لازم برای رسیدن به درآمد خالص است. دو موسسه می توانند از سود پیش بینی شده یکسانی برخوردار باشند اما یکی از آن ها این میزان سود را به ازای هر سهم (EPS) را با سرمایه ‌گذاری کمتری کسب کرده است.

واضح است شرکتی که با سرمایه کمتری بتواند بازدهی بیشتری داشته باشند، کارایی بیشتری دارد و در صورتی که تمامی جوانب یکسان باشد، معمولا گزینه بهتری برای سرمایه‌ گذاری محسوب می شود. سهامداران همچنین باید از تغییرات سود پیش بینی شده مطلع باشند.

دقت داشته باشید که روی یک فاکتور به نمادی مثل EPS یا P/E به تنهایی اکتفا نکنیم و آن ها را با دیگر ملاک و شاخص ها مورد ارزیابی قرار دهیم.

مهمترین مزیت های تغییرات

همه فعالان بازار، سال ها از توقف طولانی نمادها و نبود ضوابطی مشخص در این مورد گلایه به حقی داشتند. بر این اساس مهمترین مزیت تغییرات اعمالی، کاهش زمان توقف نمادها به شکل اساسی و ساختارمند است. بعد از این دیگر نماد شرکتی برای طولانی مدت بسته نخواهد ماند و در این صورت می توان از سازمان بورس مطالبه کرد

کاربرد درآمد هر سهم در بورس

EPS، نه تنها در محاسبه وضعیت مالی فعلی شرکت کمک می‌کند، بلکه با استفاده از آن می‌توانیم عملکرد گذشته شرکت را هم بررسی کنیم. برای مثال، شرکتی که سود هر سهم آن هر سال رو به افزایش است، گزینه قابل اعتمادی برای سرمایه‌گذاری است؛ اما شرکت‌هایی که EPS منظمی ندارند، معمولا توسط سرمایه‌گذاران انتخاب نمی‌شوند.

یک راه برای این که EPS کاربرد بیشتری برای ما داشته باشد، مقایسه آن در سال‌های مالی مختلف، با یکدیگر است. یکی از پرکاربردترین اصطلاحات بورسی انواع eps بین سرمایه گذاران تازه کار و همچنین حرفه ای بازار است. هرکجا که وضعیت سهام یک شرکت از سمت تحلیلگران بازار و سرمایه گذاران مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد به نوع مستقیم یا غیر مستقیم پای سود هر سهم هم در میان است.

به عبارت دیگر سود هر سهم یکی از مهم ترین اصطلاحاتی است که به اشکال گوناگون بر نرخ سهام شرکت‎های در بورس تاثیر بسزایی می گذارد. هنگامی که شما در بورس سرمایه گذاری خود را شروع می کنید در همه حال به اشکال گوناگونی با این کلمه روبه‌رو هستید و برای موفقیت خوب است آن را بلد باشید.

تعدیل سود هر سهم

از آنجایی که eps پیش بینی شده تنها یک نوع پیش بینی ساده است، در نتیجه احتمال دارد که در طی سال چندین بار عوض شود و تغییر پیدا بکند. چرا که شرایط احتمال دارد در طول یک سال تغییر پیدا بکند. به طور مثال احتمال دارد با گذشت عملکرد شرکت بهتر یا بدتر شود یا رخداد ویژه‌ای در روند سودآوری شرکت اتفاق افتد.

ممکن است شرکت به این دلایل پیش بینی eps اولیه را افزایش یا کاهش بدهد. به این رخداد تعدیل eps یا به عبارت دیگر تعدیل سود نیز گفته می‌شود. شرکت های بورسی وظیفه دارند پس از گذشت هر فصل از سال مالی خودشان، گزارش عملکرد وظیفشان را به طور رسمی اعلام بکنند.

پس از آن مجددا یک eps پیش بینی شده برای ادامه سال مالی خودشان همانند عناوین گفته شده ارائه بدهند. این eps جدید می تواند نسبت به eps پیش بینی شده پیشن متمایز نباشد یا حتی تفاوت تازه‌ای پیدا کرده باشد و شرکت تعدیل سود انجام بدهد که این به عملکرد آن شرکت در ۳ ماه پیشش بستگی دارد.

آیا درآمد هر سهم هم دچار نوسان می شود؟

با توجه به اقتصاد کشور و با توجه به اینکه بازار مقصد هر شرکت چه شرایطی دارد ممکن است مقدار eps هم تغییراتی داشته باشد .

نکته آخر

از آنجایی که سود پیش بینی شده به ازای هر سهم می تواند در طول سال تغییراتی داشته باشد و ملاک محکم جهت خرید برای سهامدار به حساب نمیاید. سازمان بورس و اوراق بهادار در سال نود و شش تصمیم گرفت فاکتور سود پیش بینی شده را حذف کند.

به جای آن فقط از سود محقق شده استفاده شود که با توجه به اتفاقاتی که ممکن است برای اقتصاد هر کشور و در نهایت بازار های مقصد ایجاد شود تصمیم معقولی به نظر میرسد.

نسبت قیمت به درآمد (P/E)

نسبت قیمت به درآمد یا P/E نسبتی است که برای ارزیابی قیمت سهام شرکت‌ها استفاده می‌شود. برای محاسبه P/E قیمت فعلی هر سهم شرکت را بر درآمد هر سهم تقسیم می کنند.

به طور نحوه محاسبه EPS چگونه است؟ مثال در نظر بگیرید که قیمت هر سهم شرکتی در حال حاضر برابر با ۳۵۰ تومان و سود هر سهم نیز در ۱۲ ماه گذشته ۷۰ تومان گزارش شده باشد؛ بنابراین نسبت P/E شرکت از تقسیم عدد ۳۵۰ بر ۷۰ به دست می‌آید و برابر با ۵ خواهد بود.

منظور از سود هر سهم اغلب آخرین سودی ست که در اطلاعات مالی شرکت گزارش شده است. اگر از این EPS برای محاسبه نسبت P/E استفاده شود به آن P/E گذشته‌نگر گفته می‌شود. اما گاهی اوقات، نسبت قیمت به درآمد بر اساس برآورد تحلیلگران از درآمد مورد انتظار شرکت در ۱۲ ماهه آتی محاسبه می‌شود. این شکل از نسبت قیمت به درآمد با عنوان P/E روبه‌جلو یا برآوردی شناخته می‌شود.

توضیحات مدیر مالی در مورد نسبت قیمت به درآمد

در اصل، این نسبت مبلغی را که یک سرمایه گذار برای دریافت یک ریال از درآمد یا سود شرکت پرداخت می‌کند، نشان می‌دهد. اگر نسبت P/E شرکت در حال حاضر برابر با ۱۵ باشد، به این معنی است که سرمایه گذاران مایل‌اند مبلغ ۱۵ تومان برای دریافت ۱ تومان از درآمد شرکت، پرداخت کنند، یا به‌عبارتی‌دیگر یک سرمایه گذار باید ۱۵ سال صبر کند تا از سود شرکت، مبلغ سرمایه گذاری اولیه خود را دریافت کند.

نکته مهم اینجاست که افراد از این نسبت تعبیرهای گوناگونی می‌کنند. برای مثال عموماً، نسبت P/E بالا نشان‌دهنده آن است که سرمایه گذاران انتظار دارند درآمد شرکت موردنظر در آینده نسبت به سایر شرکت‌هایی که P/E کمتری دارند، رشد بیشتری داشته باشند. از طرفی P/E پایین نشان می‌دهد که یا شرکت در حال حاضر کمتر از میزان واقعی ارزش گذاری شده و یا استثنائا خوب عمل کرده است. هنگامی‌که یک شرکت هیچ درآمدی ندارد یا در محدوده زیان دهی به سر می‌برد، در هر دو حالت P/E آن گزارش نمی‌شود. گرچه امکان محاسبه نسبت P/E منفی هم وجود دارد، امّا معمول و مرسوم نیست.

نسبت قیمت به درآمد می‌تواند به‌عنوان ابزار یا معیاری برای استاندارد کردن ارزش یک ریال از درآمد در کل بازار بورس مورداستفاده قرار گیرد. در تئوری، با احتساب میانه نسبت‌های P/E در یک بازه زمانی چندساله، می‌توان P/E استانداردشده را به دست آورد و از آن به‌عنوان معیاری استفاده کرد تا ارزشمند بودن یا بی‌ارزش بودن سرمایه گذاری در یک سهام، مشخص شود.

محدودیت‌ها نسبت قیمت به درآمد

مثل سایر معیارهای طرّاحی شده برای مطلع کردن سرمایه گذاران از میزان ارزشمند بودن یک سهم، نسبت قیمت به درآمد هم چندین محدودیت مهم دارد که باید به آن‌ها توجّه کرد.

سرمایه گذاران ممکن است به این باور برسند که این معیار به تنهایی می‌تواند درک کاملی از سهام شرکت‌ها و تصمیم‌گیری در مورد سرمایه گذاری در اختیارشان قرار بدهد، درصورتی‌که مطلقاً این‌طور نیست.

یک محدودیت اساسی استفاده از نسبت P/E در هنگام مقایسه نسبت P/E شرکت‌های مختلف ظاهر می‌شود. ارزیابی‌ها شرکت‌ها از نرخ رشدشان در بخش‌های مختلف ممکن است به‌صورت گسترده بین صنایع مختلف، متفاوت باشد. چراکه شرکت‌ها راه‌های گوناگونی برای کسب درآمد دارند و افق‌های زمانی مختلفی هم برای خود در نظر دارند.

همین‌طور، از P/E فقط می‌توان به‌عنوان یک ابزار مقایسه برای شرکت‌های موجود در یک صنعت یا بخش استفاده کرد. چراکه این تنها راه مقایسه‌ای است که به درکی سودمند منجر خواهد شد. برای مثال چنانچه بخواهید نسبت P/E شرکت‌های پتروشیمی و شرکت‌های سیمانی را با هم مقایسه کنید ممکن است به این باور برسید که یکی کاملاً بر دیگری برتری دارد، امّا این فرض شما مبتنی بر واقعیت نخواهد بود.

درواقع P/E یک شرکت وقتی معنادار است که با P/E سایر شرکت‌های موجود در همان بخش مقایسه شود. برای نمونه، نسبت P/E بالای یک شرکت وقتی‌که سایر شرکت‌های موجود در همان صنعت یا بخش نسبت‌های P/E بالایی دارند جای نگرانی کمتری برای سرمایه گذاران و سهامداران دارد.

علاوه بر این، چون استفاده از بدهی زیاد در ساختار سرمایه شرکت‌ها ممکن است بر قیمت سهام و درآمد آن‌ها اثر بگذارد، لذا این بدهی‌ها می‌تواند نسبت P/E را هم دچار انحراف کند. به‌طور مثال، ۲ شرکت مشابه را در نظر بگیرید که تفاوت‌های عمده‌ای در میزان بدهی‌هایشان دارند. یکی از شرکت‌ها بدهی بیشتر ولی P/E پایین‌تری از شرکت دیگر دارد. در شرایط عادی اقتصاد ممکن است بدهی‌های بیشتر تأثیری در نحوه تصمیم‌گیری سرمایه گذاران نداشته باشد؛ اما زمانی که اقتصاد دچار مشکل شود، شرکتی که بدهی‌های بیشتری دارد، علی‌رغم نسبت قیمت به درآمد پایین‌تر، ریسک بیشتری دارد و احتمال بیشتری دارد که سرمایه گذاران خود را دچار مشکل کند.

یکی دیگر از محدودیت‌های مهم نسبت قیمت به درآمد در فرمول محاسبه P/E نهفته است. ارائه درست و بدون سوگیری نسبت P/E به ورودی‌های دقیق شامل ارزش بازار سهام و برآورد درآمد به ازای هر سهم بستگی دارد. معمولاً بازار ارزش سهام را با توجه به اطلاعات مختلفی که از منابع قابل‌اطمینان گوناگون دریافت می‌شود، تعیین می‌کند اما اطلاعات زیادی از میزان درآمد شرکت‌ها در دسترس نیست و تنها می‌توان به اطلاعاتی که خود شرکت در گزارش‌های مالی ارائه کرده، اکتفا کرد. ازآنجایی‌که درآمدها ورودی مهمی در محاسبه P/E هستند، تنظیم درست آن‌ها می‌تواند بر روی P/E نیز تأثیرگذار باشد و هرگونه تغییری بر نسبت قیمت به درآمد اثرگذار خواهد بود.

نکات مهمی که باید در مورد نسبت نحوه محاسبه EPS چگونه است؟ قیمت به درآمد به خاطر بسپارید

• عموماً، نرخ P/E بالا به این معنی است که سرمایه گذاران در آینده رشد بالاتری را برای سهام شرکت پیش‌بینی می‌کنند.
• برای اطلاع از جدیدترین نسبت قیمت به درآمد کلیه شرکت‌های بورسی اینجا کلیک کنید.
• در نسبت P/E می‌توان از درآمدهای برآورد شده برای پیش‌بینی نسبت P/E استفاده کرد.
• شرکت‌هایی که در حال ضرر دهی مالی هستند، نسبت P/E ندارند.

معادل‌ انگلیسی نسبت قیمت به درآمد عبارت است از:

Price to Earning Ratio – P/E Ratio

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.

مدل TTM چیست و چگونه سود شرکت با آن محاسبه می‌شود؟

معامله‌گرانی که از تحلیل بنیادی (فاندامنتال) برای پیش‌بینی اوضاع بازار استفاده می‌کنند، در پی یافتن ارزش ذاتی سهام هستند تا براساس آن بتوانند برای خرید یا فروش یک سهام خاص در بورس، تصمیم بگیرند. اما پی بردن به این ارزش ذاتی در آموزش مقدماتی بورس و آموزش‌های پیشرفته، با روش‌های گوناگونی انجام می‌شود. یکی از رایج‌ترین مدل‌های بررسی سود شرکت‌ها در بورس تهران، مدل TTM است که در اینجا به بررسی این روش خواهیم پرداخت. اما برای درک این مدل، در هر آموزش بورس باید ابتدا با مفاهمی چون EPS و P/E آشنا شویم. اگر شما هم در مورد این مدل کنجکاو هستید و می‌خواهید عملکرد شرکت‌های موردنظر خود را به کمک آن بررسی کنید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

سود هر سهم یا «EPS» در بورس چیست؟

ای‌پی‌اِس یا EPS مخفف عبارت «Earnings Per Share» به معنی «درآمد هر سهم» است. در واقع وقتی سود خالص یک شرکت، پس از کسر مالیات در پایان سال مالی را بررسی کنیم، به EPS آن شرکت دست یافته‌ایم!

مقدار درآمد هر سهم یا EPS شرکت‌ها براساس فرمول زیر محاسبه می‌شود:

سود کل ÷ تعداد سهام = سود هر سهم (EPS)

برای مثال، اگر یک شرکت توانسته باشد در انتهای سال، 500 میلیون تومان سود ایجاد کند و تعداد کل سهام آن شرکت برابر با 20 میلیون سهم باشد، مقدار EPS آن شرکت برابر با معادله‌ی زیر خواهد بود:

25 = 20/000/000 ÷ 500/000/000

یعنی این شرکت در طول یکسال توانسته است در برابر هر یک سهم خود، 25 تومان سود ایجاد کند! البته مقدار سود و تعداد سهام شرکت‌ها می‌تواند بیشتر یا کمتر از این مقدار باشد. بهرحال برای محاسبه EPS، باید سود سهام بر تعداد سهام تقسیم شود که در محاسبه سود شرکت‌های مختلف، اعداد متفاوتی را نیز شاهد خواهیم بود. محاسبه دقیق‌ اعداد بزرگتر در آموزش 0 تا 100 بورس انجام می‌گیرد.

​نسبت قیمت به درآمد یا «P/E» در بورس چیست؟

نسبت پی بر ای یا «P/E» مخفف عبارت «Price/Earnings» به معنی «نسبت قیمت به درآمد» سهام در بورس است. معامله‌گران از این نسبت برای محاسبه ارزش ذاتی سهام استفاده می‌کنند. این روش به عنوان یک شیوه رایج برای محاسبه ارزش سهام در جهان قرار گرفته و طبیعتاً تحلیل‌گران ما در بورس تهران نیز از همین نسبت برای برآورد دقیق ارزش ذاتی سهام، بهره می‌گیرند.

تقسیم قیمت جاری هر سهم بر سود آن سهم، چنین نسبتی را ایجاد می‌کند که اصطلاحاً به آن «قیمت تابلوی سهم» نیز گفته می‌شود.
برای محاسبه ارزش ذاتی سهام به کمک دو مفهوم EPS و P/E فرمول زیر ایجاد می‌شود:

ارزش ذاتی سهام = «EPS» سود هر سهم × «P/E» قیمت بر درآمد

محاسبه سود شرکت‌ها از طریق مدل TTM

قبلاً شرکت‌های بورسی، یک ماه مانده به شروع سال مالی جدید، پیش‌بینی‌های خود برای عملکردشان را به‌صورت عمومی منتشر می‌کردند. در واقع این سازمان بورس و اوراق بهادار کشور بود که چنین الزامی را برای شرکت‌ها ایجاد کرده بود. تحلیل‌‌گران به کمک این پیش‌بینی‌ها، به راحتی می‌توانستند سود و زیان‌ها را محاسبه کنند. بنابراین سودهای پیش‌بینی شده‌ی هر شرکت، مبنای محاسبه سود هر سهم یا EPS قرار می‌گرفت. اما به دلیل اینکه گزارش‌ها دچار تغییر شده و نمادهای بورسی هم در پی این تغییرات متوقف و سپس بدون محدودیت نوسان بازگشایی می‌شدند، تحلیل‌گران و افراد معامله‌کننده در بازار بورس، با سردرگمی‌های بسیاری روبه‌رو بودند.

همین موضوع سبب شد تا از اواخر سال 1396، سازمان بورس و اوراق بهادار کشور، ارائه گزارشات پیش‌بینی شرکت‌ها را ممنوع اعلام کند. از آن پس چون هیچ مبنایی برای محاسبه EPS یا سود هر سهم در دست تحلیل‌گران قرار نمی‌گرفت، برای محاسبه این امر از روش دیگری تحت عنوان «مدل TTM» استفاده می‌کنند.

مدل TTM چیست؟

مدل TTM مخفف عبارت «Trailing Twelve Months» به معنی «دوازده ماهه گذشته» است. در حال حاضر شرکت‌های بورس موظف هستند تا عملکرد‌های سه ماهه خود را در صورت‌های مالی گزارش کنند که در 4 دوره قابل محاسبه هستند.

در نتیجه تحلیل‌گران و معامله‌کننده‌های بازار بورس به سود سه ماه گذشته هر سهم دسترسی دارند (این اطلاعات در سایت TSETMC منتشر می‌شود). بنابراین در مدل TTM، می‌توان چهار دوره سه ماهه شرکت‌ها را که جمعا 12 ماه می‌شود، مورد بررسی قرار داده و براساس EPS این چهار دوره سه ماهه، سود سالیانه شرکت‌ها را ارزیابی کرد. اطلاعات محاسبه نسبت‌های «P/E» نیز در گزارش شرکت‌ها موجود است و می‌توان ارزش ذاتی سهام را به کمک فرمول‌های نامبرده در قسمت قبل، مورد محاسبه و بررسی قرار داد.

ممکن است ارزیابی با مدل TTM به نسبت روش قبل (گزارشات پیش‌بینی) کمی زمانبرتر باشد، اما اطلاعات آن واقعی است و تحلیل‌گران با ارزیابی نتایج حقیقی شرکت‌ها به ارزش ذاتی سهام‌شان پی می‌برند، این در حالی‌ است که در روش قبل، همه چیز براساس پیش‌بینی‌ها انجام می‌شد و اطلاعات واقعی در دست نبود!

​

مدل TTM برای چه نوع شرکت‌هایی کارایی ندارد؟

مدل TTM برای شرکت‌هایی که نوسان زیادی را در مسیر سوددهی خود طی می‌کنند، کاربرد ندارد؛ در واقع این روش برای تمام شرکت‌هایی که با دگرگونی‌های بسیاری در روند ایجاد سود و سایر فعالیت‌های خود روبه‌رو می‌شوند بی فایده است!

برای مثال برخی از نمادهای گروه خودرو در بورس تهران که در برخی از دوره‌های سه ماهه خود، سود خوبی ایجاد کرده و در سه ماهه بعدی زیان می‌دهند با مدل TTM بررسی نمی‌شود. در واقع در این روش، چهار دوره سه ماهه باید مورد بررسی قرار بگیرد. پس اگر روند رشد شرکت‌ها سلسله‌مراتبی نباشد، نمی‌توان این مدل را در ارزیابی آن‌ها به کار برد.نحوه محاسبه EPS چگونه است؟

سخن نهایی

در روش پیش‌بینی عملکرد تا سال 96، برخی از شرکت‌ها با اهداف متفاوتی گزارشات و پیش‌بینی‌های غیرواقعی را ارائه می‌کردند آنگاه تحلیل‌گران نیز همان اطلاعات اشتباه را مورد محاسبه قرار می‌دادند. اما در حال حاضر تمام اطلاعات حقیقی شرکت‌ها در دسترس قرار دارد و با کمک مدل TTM می‌توان سودهای 12 ماهه آن‌ها را حساب کرد.

قطعاً روش‌ها و ترفندهای دیگری هم برای پی بردن به ارزش ذاتی سهام و بازدهی معاملات در بورس وجود دارد که در انواع دوره آموزش بورس می‌توان آن‌ها را در سطوح مختلف فرا گرفت. اگر مایل هستید تا با دانش و اطلاعات بیشتری در بازار به معامله بپردازید و سودهای بیشتری نصیب خود کنید، همین حالا آموزش‌ خود را با دوره‌های مقدماتی و تکمیلی آموزش بورس دلفین وست شروع کنید.

برای یادگیری افزایش سرمایه مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

EPS و DPS چیست؟ سهم شرکت و سهامداران از سود

EPS و DPS چیست؟ سهم شرکت و سهامداران از سود

هر سرمایه‌گذاری که قصد خرید سهام را داشته باشد، پیش از هر چیز به سودی که از خرید یک سهم عایدش می‌شود، می‌اندیشد. پس سود سهام مهم‌ترین نکته برای یک سهامدار است. اما چگونه می‌توان پی برد که یک سهم چه میزان سود به همراه دارد؟ اینجاست که EPS و DPS به کمک سهامدار می‌آید. هر یک از این دو مفهوم بیانگر نوعی از سود سهام است. اما معنای EPS و DPS سهام چیست؟

در این مطلب معنای EPS و DPS را توضیح می‌دهیم و نحوه محاسبه آن‌ها را بیان می‌کنیم. همچنین انواع EPS را معرفی خواهیم کرد و شرح می‌دهیم که تفاوت EPS و DPS سهام چیست.

EPS سهام چیست؟

یکی از پرکاربردترین مفاهیم بورسی که در بین سرمایه‌گذاران و تحلیلگران بورس مورد استفاده و بررسی قرار می‌گیرد، EPS است. EPS یکی از مهم‌ترین مفاهیمی است که بر قیمت سهام شرکت‌ها در نحوه محاسبه EPS چگونه است؟ بورس به صورت مستقیم و غیرمستقیم تاثیر می‌گذارد.

EPS در اصل مخفف عبارت «Earning Per Share» است که می‌توان آن را «درآمد به ازای هر سهم» ترجمه کرد. یعنی میزان سودی که به هر سهم تعلق می‌گیرد. به بیان ساده، EPS یک شرکت برابر با میزان سودی است که به هر سهم از آن شرکت اختصاص می‌یابد.

نحوه محاسبه EPS چگونه است؟

میزان EPS از تقسیم درآمد شرکت پس از کسر مالیات در پایان سال مالی بر تعداد سهام شرکت به دست می‌آید.

فرمول محاسبه EPS

EPS = تعداد سهام شرکت ÷ (درآمد شرکت در پایان سال مالی – مالیات)

فرض کنید که شرکتی در پایان سال مالی خود، ۵ میلیارد ریال درآمد داشته باشد. تعداد سهام شرکت نیز ۱ میلیون باشد. در این حالت EPS شرکت برابر است با ۵۰۰۰ ریال.

این به آن معنا است که این شرکت توانسته در انتهای سال به ازای هر سهم خود ۵۰۰ ریال سود به دست آورد.

EPS سهام چه انواعی دارد؟

EPS پیش‌بینی شده و EPS محقق شده دو نوع از EPS هستند که در بورس بسیار رایج هستند. در ادامه به توضیح درباره این دو حالت از EPS خواهیم پرداخت.

EPS پیش‌‎بینی‌ شده

EPS پیش‌‎بینی‌ شده همانطور که از نامش پیداست، یک پیش‌بینی از EPS است که هنوز محقق نشده است. EPS پیش‌بینی شده سودی است که شرکت پیش‌بینی می‌کند در انتهای آن سال به آن سود برسد.

این پیش‌بینی بر اساس عملکرد گذشته شرکت و همچنین نظر مدیران و کارشناسان شرکت برای سال مالی پیش‌رو پیش‌بینی می‌شود. پیش از این، شرکت‌های بورسی موظف بودند که هر سال قبل از شروع سال مالی جدید، یک پیش‌بینی از عملکرد مالی خود به سازمان بورس ارائه کنند. اما ارائه EPS پیش‌بینی شده در بورس ایران هم‌اکنون متوقف شده است.

عددی که شما در سایت tsetmc به عنوان EPS یک شرکت مشاهده می‌کنید، همان EPS پیش‌بینی شده است. این عدد فقط پیش‌بینی آن شرکت از میزان سودی است که در انتهای آن سال به دست خواهد آمد. هیچ قطعیت و تضمینی وجود ندارد که حتما در انتهای سال این مقدار از EPS برای شرکت محقق شود.

EPS تحقق یافته

این EPS سود هر سهم است که در سال مالی گذشته به هر سهم تعلق گرفته است. EPS تحقق یافته میزان سودی است که شرکت بعد از پایان سال مالی خود به آن رسیده است.

بعد از پایان سال مالی شرکت، حسابداران و مدیران شرکت برای محاسبه سود خالص و نهایی، عملکرد واقعی شرکت را بررسی می‌کنند و بعد از محاسبه درآمدها و هزینه‌های شرکت، مبلغی را به عنوان سود خالص و نهایی شرکت اعلام می‌کنند که این سود همان EPS تحقق یافته است.

نکات مهم درباره EPS شرکت‌ها

• به دلیل آنکه ممکن شرایط شرکت طی سال تحت تاثیر عواملی قرار گیرد که منجر به تغییر عملکرد شرکت یا روند سودآوری آن شود، ممکن است EPS پیش‌بینی شده در طی سال تغییر پیدا کند و در آن تجدید نظر شود. اگر EPS تحقق یافته در پایان سال نسبت به EPS پیش‌بینی شده کاهش یا افزایش داشته باشد، به آن تعدیل سود یا تعدیل EPS گفته می‌شود.

• شرکت‌ها با شروع سال مالی جدید خود موظف‌اند صورت‌های مالی را هر سه ماه (به صورت فصلی) در سامانه کدال منتشر کنند. در هر یک از این گزارش‌ها EPS پیش‌بینی شده برای ادامه سال نیز باید آورده شود. با توجه به عملکرد شرکت در سه ماه گذشته، ممکن است EPS جدید با EPS پیش‌بینی‌ شده قبلی تفاوتی نداشته یا با آن متفاوت باشد. اگر میزان EPS پیش‌بینی شده با EPS پیش‌بینی شده قبلی تفاوت داشته باشد، شرکت تعدیل EPS خواهد داشت.

بیشتر بخوانید

• هر چه به انتهای سال مالی شرکت نزدیک‌تر می‌شویم، EPS پیش‌بینی شده شرکت به EPS انتهای سال که محقق خواهد شد، نزدیک‌تر می‌شود. بنابراین قابلیت اتکای بیشتری برای سهامداران شرکت خواهد داشت. زیرا اطلاعات بیشتری از عملکرد واقعی شرکت وجود دارد و اطلاعات مالی در دسترس مدیران شرکت نیز واقعی‌تر است.

• یک سرمایه‌گذار باید این توانایی را به دست آورد که خودش بتواند براساس شرایط موجود بررسی کند که آیا EPS پیش‌بینی شده شرکت به واقعیت نزدیک است یا اینکه شرکت پیش‌بینی درستی از EPS خود ارائه نداده است. همچنین ممکن است EPS پیش‌بینی شده در انتهای سال افزایش یا کاهش پیدا کند. به همین خاطر معمولا EPS پیش‌بینی شده مبنای قیمت‌گذاری قرار می‌گیرد. زیرا بعد از پایان سال مالی شرکت، EPS تحقق یافته اثر خود را قبلا بر روی قیمت سهم گذاشته است.

ثبات EPS سهام را چگونه متوجه شویم؟

یکی از عوامل مهمی که در کاهش ریسک سهام در میان‌مدت و بلند‌مدت می‌تواند مورد توجه قرار گیرد، ثبات EPS سهام شرکت در بازه قیمتی معقول است. این به آن معناست که سودی که شرکت‌ها اعلام می‌کنند، باید با یک شیب معقول صعودی یا نزولی همراه باشد. همچنین در مقایسه با سال‌های قبل نباید نوسان زیادی داشته باشد.

نوسان شدید و عدم وجود ثبات در EPS یا میزان سودآوری شرکت‌ها می‌تواند به موازات موجب از دست رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران ومعامله‌گرها نیز بشود. به طور مثال شرکتی که مدتی سودآور است، شیب سودآوری صعودی دارد.

اما اگر بعد از مدتی این شیب منفی شود و روند سودآوری کاهش یابد و سپس مجددا روند سودآوری صعودی شود، این بی‌ثباتی در روند سودآوری، بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به شرکت را به همراه خواهد داشت. بنابراین بهتر است برای سرمایه‌گذاری سهم شرکتی را انتخاب کنیم که سود آن با شیب ثابت و نسبی صعودی همراه باشد.

اما سوالی که ممکن است برایتان پیش‌ آید، این است که چطور می‌توانیم از روند سودسازی شرکت مطلع شویم.

در سایت tsetmc.com از صفحه مربوط به هر سهم از قسمت زبانه‌های قسمت بالا می‌توانید با انتخاب زبانه EPS شرکت به لیستی دسترسی یابید که دارای ستون‌های مختلف است و روند پیش‌بینی و تحقق سود سهم در سال‌های اخیر و طی دوره‌های مالی سه، شش و ۹ ماهه و همچنین سالانه را نشان می‌دهد.

در این صفحه، دو ستون پیش‌بینی و واقعی اهمیت دارند زیرا به ما کمک می‌کنند که متوجه شویم شرکت‌‌ها چه میزان توانسته‌اند به اهدافی که داشته‌اند، برسند و آن را محقق نمایند. این امر به ما کمک می‌کند که بتوانیم آینده سهم را هم درست پیش‌بینی و رصد کنیم و ببینیم که پیش‌بینی‌ها درباره سود شرکت تا چه میزان می‌توانند درست باشند.

از طرفی دیگر، از طریق این جدول می‌توانیم متوجه شویم که روند سودآوری شرکت به چه صورت بوده است. همچنین این جدول مشخص می‌کند که آیا شرکت در روند سودآوری خود ثبات داشته یا خیر.

DPS سهام چیست؟

DPS نیز مخفف عبارت «Dividend Per Share» است که به معنای سود تقسیمی به ازای هر سهم است. شرکت‌ها EPS تحقق یافته خود را به صورت کامل میان سهام‌داران تقسیم نمی‌کنند. بلکه بخشی از این سود را نزد خود باقی می‌گذارند و بخش عمده آن را به تأمین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح‌های توسعه‌ای شرکت اختصاص می‌دهند.

بنابراین به آن قسمت از EPS که بین سهامداران تقسیم می‌شود، DPS گفته می‌شود. در خصوص این که چه مقدار از EPS به عنوان DPS بین سهامداران تقسیم شود، در مجمع شرکت تصمیم‌گیری می‌شود.

در پایان سال مالی، مدیران و سهام‌داران تصمیم می‌گیرند که چه مقدار از سود EPS را به عنوان DPS به سهام‌داران بدهند. DPS به تمام افرادی که در هنگام برگزاری مجمع شرکت سهامدار آن هستند، تعلق می‌گیرد. حتی اگر سهامدار فردای روز برگزاری مجمع نیز سهام خود را بفروشد، DPS به او تعلق می گیرد.

بیشتر بخوانید

تفاوت EPS و DPS در چیست؟

ممکن است هنوز برای شما روشن نشده باشد که تفاوت EPS و DPS در چیست. نکته حائز اهمیت این است که EPS و DPS در اصل هر دو سود‌ شرکت هستند. اما معمولا مقدار DPS کمتر از EPS است. چرا که اکثر شرکت‌ها ترجیح می‌دهند بخشی از سود خود را نزد شرکت نگه دارند.

البته ممکن است گاهی مقدار DPS از EPS بیشتر ‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که شرکت علاوه بر سود سال مالی اخیر، از سود انباشته‌ای که از سال گذشته داشته است نیز مقداری را میان سهامداران خود تقسیم کند. این کار باعث می‌شود که مقدار DPS از مقدار EPS بیشتر شود.

میزان، زمان و روش پرداخت سود تقسیمی یا سود نقدی و یا EPS و DPS به سیاست‌ها و روش‌های هر شرکت بستگی دارد و با دیگر شرکت‌ها متفاوت است.

نکات مهم در مورد DPS سهام

• شرکت‌ها علاقه دارند بخشی از سود را برای تامین نقدینگی نزد خود نگه دارند تا بر حسب شرایط و نیاز خود از آن استفاده درست کنند. بنابراین معمولا شرکت‌ها همه سود خود را به عنوان DPS بین سهامداران تقسیم نمی‌کنند.

• DPS تنها بین سهامدارانی که در زمان برگزاری مجمع سهام‌دار شرکت بوده‌اند، تقسیم می‌شود. اگر شخصی بعد از مجمع، سهام شرکت را خریداری کند، سودی به او تعلق نخواهد گرفت. به همین ترتیب اگر شخصی بعد از تشکیل مجمع هم سهم خود را بفروشد، سود به او پرداخت می‎شود.

• در پایان سال مالی، مدیران و سهام‌داران تصمیم می‌گیرند که چه مقدار از سود EPS را به عنوان DPS بین سهام‌داران تقسیم کنند. شرکت‌ها پس از برگزاری مجمع تا ۸ ماه فرصت دارند که DPS مصوب را به سهامداران پرداخت کنند. البته بعضی از شرکت‌ها این سود را زود و بعضی نیز خیلی دیر پرداخت می‌کنند.

• برای فهمیدن میزان تقسیم سود و زمان پرداخت آن می‌توانید روند گذشته شرکت را بررسی کنید. زیرا این مساله بستگی به سیاست‌های شرکت دارد.

جمع‌بندی

مفهوم EPS و DPS سهام به هر یک به گونه‌ای از سود سهام اشاره دارند. در پاسخ به این سوال که EPS و DPS سهام چیست باید گفت، EPS سودی است که شرکت از هر سهم خود به دست می‌آورد. اما DPS سود نقدی‌ای است که شرکت به ازای هر سهم در میان سهامداران تقسیم می‌کند. در واقع EPS و DPS هر دو از یک جنس هستند اما DPS سهام معمولا از EPS آن کمتر است. زیرا بیشتر شرکت‌های ترجیح می‌دهند که مقداری از سود سهامشان را نزد خود نگه دارند.

EPS دو نوع دارد؛ تحقق یافته و پیش‌بینی شده. میزان EPS که در سایت tsetmc نوشته شده، EPS پیش‌بینی شده را نشان می‌دهد. این میزان ممکن است چندین بار در سال تغییر کند. باید توجه داشت که DPS یا همان سود تقسیمی سهام تنها به افرادی تعلق می‌گیرد که در هنگام برگزاری مجمع شرکت، سهامدار آن باشند. درباره مقدار DPS نیز در مجمع شرکت تصمیم‌گیری می‌شود.