آشنایی با فعالیت کارگزاران

پراکندگی شعب کارگزاری‌ها در شهرهای مختلف ایران

کارگزاری چیست؟ کارگزاران بورسی چه وظایفی دارند؟

برای ورود به بازار سهام حتما باید از طریق کارگزاران بورس اقدام کنیم. نوشتار پیش‌رو هر آنچه را که لازم است شما درباره کارگزاران بورس بدانید، مورد بحث قرار گرفته است.

آنچه در این مطلب می‌خوانید:

• کارگزاری چیست؟
• چرا حضور کارگزاران لازم است؟
• نگاهی بر تاریخچه کارگزاری‌ها
• کارگزاری‌ها چه خدماتی ارائه آشنایی با فعالیت کارگزاران می‌دهند؟
• کارگزاری‌ها چه خدمات مازادی برای جذب مشتری در فضای رقابتی ارائه می‌کنند؟
• کانون کارگزاران چیست و چه وظایفی دارد؟
• چند کارگزاری‌های فعال در بازار سرمایه وجود دارد؟
• کارگزاران بر چه اساسی رتبه‌بندی می‌شوند؟
• چگونه بهترین کارگزار را انتخاب کنیم؟

کارگزاری چیست؟

دنیای بورس | بسیاری از افراد که قصد سرمایه‌گذاری در بازار سهام را دارند، احتمالا با واژه کارگزاری آشنا هستند. در واقع شما برای ورود به بورس باید حتما از طریق کارگزاری‌ها اقدام کنید. کارگزاران بورس شرکت‌های واسطی هستند تا شما بتوانید به‌راحتی معاملات بازار را انجام دهید. در حقیقت کارگزاران خریدار و فروشنده را در بازار سهام به هم وصل کرده و در ازای این کار دستمزد یا همان کارمزد دریافت می‌کنند.

کارگزاری‌ها برای فعالیت در بازار سرمایه باید مجوز تاسیس و فعالیت خود را از سازمان بورس و اوراق بهادار اخذ کنند و به عضویت کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و بورس مربوطه درآیند.

چرا حضور کارگزاران الزامی است؟

برای درک بهتر نقش کارگزاری فرض کنید که شرکت‌های کارگزاری‌ نبودند؛ در این صورت شما برای انجام معاملات در بازار سهام مجبور بودید در ساعات فعالیت بازار، دائماً در ساختمان مرکزی بورس واقع در خیابان حافظ حاضر می‌شدید و در بین جمعیت انبوه معامله گران به خرید و فروش می‌پرداختید.

درحالی‌که با وجود کارگزاری‌ها شما به راحتی در قیمت و تعداد مدنظر خود سفارش را ثبت کرده و پس از آن تمامی فعالیت‌ها به‌صورت خودکار و خرید یا فروش انجام می‌گیرد.

بنابراین نقش کارگزاری‌ها لازمه فعالیت، حیات و گسترش بازار سرمایه است و این موضوع برای تمامی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی صادق است.

تاریخچه کارگزاری‌ها

شیوه قدیم معاملات کارگزاران بورسی در بازارهای جهانی

- فعالیت کارگزاران در ایران از کی و با چند کارگزاری آغاز شد؟

بورس تهران در سال 1346 تاسیس شد. همزمان با تاسیس آن کارگزاران بورسی هم فعالیت خود را آغاز کردند. اما در ابتدای امر 13 کارگزار فعال که عمدتا بانکی بودند در بازار سرمایه ایران مشغول به کار بودند.

این تعداد در سال‌های بعد به تدریج افزایش پیدا کرد. این کارگزاران تنها در 2 روز معاملاتی طی هفته و در ساعت‌های 10 الی 12 در تابلوی مظنه، معاملات را ثبت می‌کردند.

در سال 1348 برای اولین بار 2 کارگزار از بخش خصوصی به این تعداد اضافه شد و بعدها یک کارگزار خصوصی دیگر هم فعال شد. به طوری که تا قبل از انقلاب یعنی سال 1357، 3کارگزار خصوصی و 26 کارگزار نهادی در بازار فعالیت داشتند.

تاثیر کارگزاری‌های خصوصی بر بازار سرمایه

ورود کارگزاران بخش خصوصی در آن سال‌ها به بازار سرمایه به عنوان نقطه عطفی برای رونق معاملات و افزایش حجم دادوستد‌ها مطرح شد. در سال 1352، 50 درصد از کل معاملات در اختیار دو کارگزاری خصوصی (کارگزاری محمود رضویان و محمود کریشچی) قرار داشت. بعد از اضافه شدن کارگزار سوم از بخش خصوصی (احمد سلطانی) یک سوم از کل معاملات در اختیار این 3 کارگزار بود.

فعالیت کارگزاران از چه زمانی رونق گرفت؟

در سال‌های بعد از انقلاب در یک دوره معاملات کارگزاری‌ها از رونق افتاد، به‌طوری‌که حجم معاملات تا سال 1367 در حد صفر بود.

از سال 1367 به بعد و به‌خصوص در دهه 70، بورس یک جان تازه‌ای گرفت. بر این اساس 7 کارگزار خصوصی به فهرست کارگزاران اضافه شدند. این تعداد کارگزار خصوصی‌ به‌همراه 8 کارگزاری نهادین، معاملات را مجدد آغاز کردند.

در دهه 70، با مجوزهای جدیدی که سازمان کارگزاران بورس به کارگزاران اعطا کرد، معاملات آن‌ها قوت گرفت اما اصل معاملات و ایجاد روند واقعی در دادودستد‌ها از دهه 80 آغاز شد. تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی در این دوره انجام شد.

به این ترتیب با تغییر ساختار بازار سرمایه و اعطای مجوز به چندین کارگزاری در بازار سرمایه شاهد تغییرات اساسی در کلیت بازار سرمایه، ارکان و ساختار آن بودیم. از آن زمان به بعد یک توسعه چشمگیری در بازار سرمایه ایجاد شد. هر چند صنعت فعالیت کارگزاری‌ها قدمت 50 ساله دارد، اما عمده پیشرفت و توسعه آن در 10 سال اخیر صورت گرفته است.

کارگزاری‌ها چه وظایفی دارند؟

از جمله خدماتی که کارگزاران بورسی به مشتریان خود می‌دهند:

- کلیه معاملات اوراق بهادار: خرید و فروش سهام، حق تقدم سهام، اوراق بدهی، اوراق مشتقه و معاملات آتی و. در بورس، فرابورس، بورس کالاو بورس انرژی به صورت مستقیم و آنلاین (معاملات بر خط)

- خدمات مشاوره‌ای: پذیرش و ثبت شرکت‌ها و انتشار و عرضه اوراق بهادارشان در بورس‌های مربوطه، ارائه خدمات مشاوره‌ای به شرکت‌های پذیرش شده در بورس یا فرابورس جهت نحوه انتشار اوراق، انجام افزایش سرمایه و. ، ارایۀ خدمات و نظرات مشورتی به سرمایه‌گذاران (خرید و فروش سهام یا سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها، اوراق با درآمد ثابت و. )

- بازارگردانی اوراق بهادار: بازارگردانی یعنی فعالیتی که با اخذ مجوزهای لازم عرضه و تقاضا را در بازار سرمایه تنظیم کرده و مانع از نوسان شدید قیمت‌ها می‌شود. این‌کار افزایش نقدشوندگی بازار را به دنبال دارد.

- خدمات مالی: ارائه اطلاعات مربوط به ورقه بهادار، معامله، سفارشات خرید و فروش و ناشر ورقه بهادار به مشتریان

- تعهد پذیره نویسی: انجام تعهد خرید اوراق بهاداری که ظرف مهلت “پذیره‌نویسی” به ‌فروش نرسیده است.

کارگزاری‌ها چه خدمات مازادی برای جذب مشتری ارایه می‌کنند؟

- اعتبار معاملاتی: برخی از کارگزاری‌ها براساس گردش مالی مشتریان خود (میزان و حجم خرید و فروش) به آن‌ها اعتبار معاملاتی می‌دهد.

به این صورت که فرد بدون پرداخت مبلغ سهام خود را از طریق اعتباری آشنایی با فعالیت کارگزاران که کارگزاری به آن‌ها می‌دهد، خرید یا فروش می‌کند. این شیوه به عبارتی نوعی وام از سوی کارگزار به مشتریان با سطح اعتباری بالا است.

- تخفیف معاملاتی: کارگزاران بورسی در ازای دریافت حق الزحمه خرید و فروش سهام را برای مشتریان خود میسر می‌کنند که سقف آن توسط سازمان بورس تصویب شده است. برخی از کارگزاران به منظور جذب مشتری تخفیفانی در کارمزد معاملات اعمال می‌کنند.

- دوره‌های آموزشی: برخی از کارگزاری‌ها دوره‌هایی تحت عنوان آموزش بورس به صورت حضوری یا غیرحضوری برگزار می‌کنند.

نهاد کانون کارگزاران در ایران

کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار در سال 1386 به عنوان یک مؤسسه غیردولتی فعالیت خود را آغاز کرد. اعضای آن کارگزاران فعال در بازار سرمایه هستند.

به عبارتی تمامی کارگزاری‌های بورسی برای فعالیت در بازار سرمایه باید به عضویت این کانون درآیند. کارگزاری‌ها آشنایی با فعالیت کارگزاران تابع قوانین واحد و استانداردی هستند که توسط کانون کارگزاران وضع می‌شود.

وظایف کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار چیست؟ مهم‌ترین وظیفه این کانون نظارت و قانو‌ن‌گذاری برای شرکت‌های کارگزاری است.

نحوه و کیفیت خدمات‌رسانی اعضا، پیشنهاد تغییر سقف کارمزدها و نرخ‌های خدمات اعضای کانون به سازمان، ارتباط با سایر ارکان و فعالان بازار اوراق بهادار، ایجاد سازش و حل اختلافات و مشکلات بین کارگزاران، کارگزار معامله‌گران و بازارگردانان و سایر اشخاص ذیربط، تنظیم روابط بین اعضای کانون با یکدیگر و با اشخاص وابسته به اعضاء، کمک به تهیه و تدوین قوانین، مقررات و آئین‌نامه‌های مربوط به اعضای کانون و بازار اوراق بهادار، کمک به ایجاد یک بازار اوراق بهادار عادلانه، رقابتی و کارا در کشور به منظور جلب اعتماد سرمایه‌گذاران، ارتقاء اعتبار اعضای کانون و اشخاص وابسته به اعضاء نزد سرمایه‌گذاران و . از جمله وظایف کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار است.

کارگزاران بورس در ازای خدمات به مشتریان خود کارمزد دریافت میکنند

چند کارگزاری‌ فعال در بازار سرمایه وجود دارد؟

براساس آخرین گزارش که مربوط به اطلاعات کارگزاری‌ها تا پایان سال 97 است، 108 شرکت کارگزاري در بورس‌هاي کشور فعالند که 106 شرکت از کارگزاران فعال در بورس اوراق بهادار، 88 شرکت از کارگزاران فعال در بورس کالا، 105 شرکت از کارگزاران فعال در فرابورس، 62 شرکت از کارگزاران فعال در بورس انرژي، 20 شرکت از کارگزاران صرفاً فعال در بازار اوراق بهادار، 2 شرکت از کارگزاران صرفاً فعال در بازار کالایی و 86 شرکت از کارگزاران فعال در هر دو بازار هستند.

دفاتر و شعب کارگزارن در چه شهرهایی هستند؟

یکی از نکاتی که باید به هنگام انتخاب کارگزار بورسی به آن توجه کنیم، تعدد شعب و دفاتر مربوط به آن‌ها در نقاط مختلف کشور است.براساس آخرین آمار و اطلاعات تا پایان سال 97، تهران با 457 شعبه، اصفهان 80 شعبه، مشهد 54 شعبه، کرج 50 شعبه و تبریز با 39 شعبه به عنوان 5 شهر با بیشترین شعب کارگزاری‌ها هستند.

لیست کامل دفاتر کارگزاری را هم میتوانید اینجا دریافت کنید.

پراکندگی شعب کارگزاری‌ها در شهرهای مختلف ایران

چگونه کارگزاران رتبه‌بندی می‌شوند؟

شرکت‌های کارگزاری به صورت ماهانه در ۲۹ استان، بر اساس ارزش کل معاملات (حجم خرید و فروش)، ارزش معاملات خرد و بلوک کل، ارزش معاملات خرد و بلوک عادی و ارزش معاملات الکترونیکی رتبه‌بندی می‌شوند.

بر اساس آخرین آمار از 9 ماه ابتدایی سال 98، به ترتیب شرکت‌های کارگزاری مفید با ارزش معاملات کل 72.843میلیارد تومان، کارگزاری آگاه با 40.551 میلیارد تومان، کارگزاری فارابی با 17.821 میلیارد تومان، کارگزاری مبین سرمایه با 13.660 میلیارد تومان و کارگزاری بانک پاسارگاد با 21.045 میلیارد تومان به عنوان 5 رتبه برتر از لحاظ ارزش معاملات کل و الکترونیکی هستند.

همچنین از نظر ارزش معاملات خرد و بلوک کل به ترتیب کارگزاری‌های مفید، آگاه، فارابی، بانک پاسارگاد و مبین سرمایه و از نظر ارزش معاملات خرد و بلوک عادی کارگزاری‌های حافظ، بانک پاسارگاد، صبا تامین، بانک رفاه کارگران و مفید 5 رتبه برتر هستند.

چگونه بهترین کارگزار را انتخاب کنیم؟

شاید این پرسش برای شما ایجاد شود که چگونه کارگزار بورسی خود را انتخاب کنیم و یا بهترین کارگزار کدام است؟

مشتری مداری، کسب رتبه بالا در رتبه‌بندی سالانه، فعالیت در بازارهای مختلف بورس (بورس، فرابورس، کالا و انرژی)، عملکرد مطلوب سیستم معاملات آنلاین، تعدد شعب و نمایندگی در استان‌های مختلف، سیستم پاسخگویی مناسب به مشتریان، بهترین خدمات مشاوره‌ای، سلسله برنامه‌های آموزش حضوری یا مجازی، ارتباط خوب با صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ارائه خدمات مالی از جمله وام قرض السحنه، اعتبار معاملاتی و . از جمله مواردی است که در انتخاب کارگزار خوب باید به آن توجه کرد.

آشنایی با فعالیت کارگزاران

در یک جمله می‌توان گفت کارگزار واسط بین سرمایه‌گذاران و سازمان بورس هستند و کار خرید و فروش سهام و اوراق بهادار به نمایندگی از طرف مشتریان توسط کارگزاران انجام می‌شود.

کارگزاران اشخاص حقوقی هستند که به نمایندگی از طرف مشتریان اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار و کالا و یا اوراق مبتنی بر کالا و ارائه سایر خدمات در بازار سرمایه به مشتریان می‌کنند.

انجام فعالیت توسط کارگزاری نیازمند کسب مجوز تأسیس و فعالیت از سازمان بورس و اوراق بهادار و عضویت در کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و بورس مربوطه است.

افرادی که در شرکت‌های کارگزاری مشغول به فعالیت می‌باشند، افرادی خبره، با تجربه و آشنا به مسائل مالی هستند که نسبت به شرایط اقتصادی، بازار اوراق بهادار و بازار کالاهای مختلفی که معامله می‌شود شناخت دارند و با تسلط خود بر قوانین و مقررات می‌توانند بهترین اقدام به منظور خرید و فروش اوراق آشنایی با فعالیت کارگزاران بهادار و کالا در تالار معاملات بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس را برای مشتریان انجام دهند.

از آنجایی که فعالیت کارگزاری دارای حساسیت ویژه بوده و کلیه سرمایه‌گذاران از طریق شرکت‌‌های کارگزاری اقدام به خرید و فروش می‌کنند. لذا شرایط و مقرراتی بر مدیران و پرسنل شرکت‌های کارگزاری حکم فرماست.

صلاحیت حرفه‌ای کلیه اعضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل شرکت‌های کارگزاری می‌بایست قبل از قبول سمت، به تائید سازمان بورس برسد که به این منظور صلاحیت‌های علمی، تجربی، عمومی و تحصیلی متقاضیان بررسی می‌گردد.

کلیه معاملات شرکت‌های کارگزاری توسط معامله‌گران آن‌ها انجام می‌‌پذیرد. این معامله‌گران می‌‌بایست دارای گواهی‌نامه حرفه‌‌ای بوده که دارا بودن این گواهی‌نامه تسلط آن‌ها را بر مباحث علمی موردنیاز و قوانین و مقررات نشان می‌‌دهد.

سایر افرادی که در سمت‌‌های مهمی در شرکت‌های کارگزاری فعالیت می‌کنند بسته به نیاز آن‌ها به توانمندی‌‌های علمی و مقرراتی خاص، موظف به اخذ گواهی‌نامه حرفه‌‌ای مربوطه می‌‌باشند.

مشخصات شرکت‌های کارگزاری دارای مجوز در قسمت مشخصات شرکت‌های کارگزاری به‌روزرسانی می‌گردد. این شرکت‌ها برای ارائه خدمات مختلف در حوزه بازار سرمایه باید مجوز مربوطه را اخذ نمایند.

سنجش آنلاین سواد مالی

موسسۀ حسابداران رسمی آمریکا سواد مالی را توانایی ارزیابی و مدیریت مؤثر امور مالی شخصی به منظور تصمیم‌گیری‌های عاقلانه در جهت رسیدن به اهداف زندگی و دستیابی به وضعیت مالی خوب تعریف کرده است. آکادمی مالی امید با طراحی آزمون‌های تعیین سطح، امکان سنجش دانسته‌های مالی کاربران را در سه سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته فراهم آورده است. متقاضیان با شرکت در این آزمون، طبق نمرۀ اخذ شده، گواهینامه دریافت می‌کنند.

آشنایی با فعالیت کارگزاران

برای ورود به بازاربورس وخرید فروش لازم است بامکانیزم های که خرید وفروش دارایی های مالی را انجام میدهند آشناباشیم.

خرید وفروش دارایی های مالی فقط از طریق کارگزاران رسمی بورس اوراق بهادار امکان پذیر است.این مسئله موجب شفافیت بازار میشود.

چرا كه به اين ترتيب اطلاعات مربوط به معاملات مانند تعـداد سهام و قيمت مورد معامله و تعداد خريدار و فروشنده هـر روز دردسـترس قـرار مـي گيـرد.

معمولا سرمايه گذاران دائمي بورس،هركدام با كارگزار معيني كار ميكنند.معمولاًكارگزاران در ايران،مشاوره هاي محدودي به سرمايه گذاران ارائه مي دهند.

کارگزاران به حساب مشتري خود واردبازار میشوند وبه وکالت ازسوي وي اقدام به معامله به نفع او میکنند رانیز رعایت کنند.

تعریف کارگزاری

کارگزاران اشخاصی حقیقی یا حقوقی هستند که نقش واسطه بین خریدار و فروشنده رادر بازار بورس بازي میکنند.

آنها در این نقش وظیفه یافتن خریدار براي فروشنده و فروشنده براي خریدار را بر عهده دارند. به عبارتی آنها عامل تطابق عرضه و تقاضا هستند و به دو دسته خصوصی و دولتی تقسیم میشوند.

ویژگی کارگزاران

باتوجه به ماهیت کارکرد کارگزاران این افراد علاوه بر دارا بودن تخصص،تجربه وهوشمندی،الزامات اخلاقی مانند:صداقت و امانتداری را رعایت کنند.

در همین راستا در تمامی بورس های جهان ،کیمسیون بورس و اوراق بهادار وسازمان های ناظر بر بازار ، نهایت تلاش و کوشش خود را به عمل می آورند تا کارگزاران صداقت و امانتداری خود را حفظ کنند.

ارائه خدمات کارگزاران

1-ارائه مشاوره و راهنمایی به شرکتها به منظور نحوة عرضه سهام آنها براي فروش در بورس اوراق بهادار

2-راهنمایی شرکت ها در مورد راه هاي افزایش سرمایه

3-انجام بررسی هاي مالی، اقتصادي، سرمایه گذاري، ارایۀ خدمات و نظرات مشورتی به سرمایه گذاران

1-اخذ تسهیلات اعتباري از بانک ها و اشخاص

ج)سرمایه گذاری و راهنمایی کارگزاران

1-اداره امور سرمایه گذاري ها به نمایندگی از طرف اشخاص

2-پذیره نویسی اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس

3-بازار گردانی اوراق بهادار (بازارگردانی فعالیتی است که به هدف کاهش دامنۀ نوسانات قیمت اوراق بهادار و تامین نقدشوندگی آن با مجوز سازمان توسط کارگزار انجام میشود)

4-خرید و فروش اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار به نمایندگی از طرف اشخاص و یا به حساب خود

ارایۀ هر یک از خدمات بالا، علاوه بر دادوستد اوراق بهادار پذیرفته شده توسط کارگزار نیاز به کسب مجوز جداگانه از سازمان است. کارگزار با موافقت سازمان می تواند براي انجام فعالیت مالی به ایجاد شعبه و نمایندگی اقدام نماید.

معیار انتخاب های کارگزار

الف – حجم سرماية سرمايه گذار

در انتخاب كارگزار بايد دقت نمود كه وي براي چه مقدار سرمايه هايي كار مي كند. آيا سرمايه ما در حدي است كه كارگزار براي ما معامله كند يا نه.

اصـولا كـارگزاران بـه نسـبت حجم سرمايه افراد آنها را در اولويت قرار مي دهند.

ب – تعداد مراجعه كنندگان به كارگزار

به اين معني كه آيا كارگزار فرصت رسيدگي به درخواست هاي همه مشتريان را دارد.

چرا كه در غير اين صورت شايد به علت عدم فرصت كارگزار براي انجـام درخواسـتهاي خريـد و فروش مشتريان درخواست ما به روزهاي بعد موكول شود و ايـن مسـئله بـا توجـه بـه ارزش زمان در معاملات بورس ممكن است موجب از دست رفتن برخي فرصتها شود.

ج – نوع شخصيت خريدار در ارتباط با كارگزار (حقيقي يا حقوقی)

برخي از كارگزاري ها داراي مشترياني با شخصيت حقوقي مـيباشـند كـه بـراي اشـخاص حقيقي مناسب نيستند.

يعني بيشتر مشتريان آن كارگزاري را شركتها تشكيل مي دهند كه معمولاً با حجم سرمايه بالا نيز خريد و فروش مـي كننـد.

در ايـن صـورت ممكـن اسـت آن كارگزاري به شكل هاي مختلف و در مواقع گوناگون سرمايه گذاران انفرادي يا اشخاص حقيقي را در اولويت بعدي قرار دهد.

د – رتبه كارگزار از نظر حجم خريد و فروش

هر چه رتبه كارگزار از نظر حجم معاملات بـالاتر باشـد نشـاندهنده فعاليـت بيشـتر آن كارگزار مي باشد.

نكته مثبتي به حساب ميآيـد بـه شـرط اينكـه مـورد اول يعنـي حجـم سرماية سرمايه گذار رعايت شود

پس بهتر است از ميان كارگزاراني كه سرمايه ما با سـرمايه مشتريان آنها هم خواني دارد كارگزاري را انتخاب كنيم كـه داراي حجـم معـاملات بيشـتري باشد يا به عبارتي فعال تر باشد .

و – رتبه كارگزار از نظر سازمان بورس و اوراق بهادار

سازمان بورس و اوراق بهادار نيز بـر اسـاس دسـتورالعمل رتبـه بنـدي شـركتهاي كارگزاري، كه مصوب خود آن سازمان مي باشد هر ساله اقدام به رتبه بندي آن شركتها مـي كند.

در اين رتبه بندي، ويژگي ها، امكانات و توانمندي هاي شركت هاي كارگزاري مـورد بررسـي قرار مي گيرد.

انواع کارگزاران

الف) کارگزاران با خدمات کم ومحدود

کارگزار با خدمات محدود، کارگزاري است که فقط خرید و فروش را انجام میدهد و کارمزد دریافت میکند.

کارگزاران باخدمات کمتر،نسبت به کارگزاران باخدمات کامل، کارمزدکمتري دریافت میکنند ودر عوض،خدماتی که به مشتریان ارائه میدهد،کاملاً محدود است.

خدمات کارگزاران با خدمات محدود و کم می تواند شامل قیمت هاي لحظه اي سهام، عرضه و تقاضاي بازار، حجم معاملات روزانه و بعضی وقت ها، مشاوره دادن به سرمایه گذاران در هنگام ثبت سفارش می باشد.

ب)کارگزاران با خدمات کامل و بیشتر

1-مشاوره، برنامه ریزي مالی، مدیریت سبد سهام

2-ارائه سهام منتخب روز، هفته و ماه

3-ارائه شاخص هاي منتخب روز، هفته و ماه

4-ارائه شاخص خاص براي تشکیل پرتفوي و گزارش مربوط به آن

5-ارائه خدمات مشاوره در زمینه خرید و فروش سهام و سبدگردانی

6-ارائه خدمات خرید و فروش اینترنتی

7-ارائه قیمت هاي به موقع به همراه نرم افزار رسم نمودار

ساختار سازمانی شرکتهاي کارگزاري

معمولاً ساختار سازمانی شرکت هاي کارگزاري مانند سایر موسسات و سازمان ها، متناسب با نیاز سازمان طراحی میشود.

شکل قانونی و ماهیت حقوقی شرکت هاي کارگزاري به یکی از دو صورت؛ سهامی یا تضامنی میباشد.

در طراحی ساختار سازمانی هر موسسه، عواملی چون موقعیت جغرافیایی و وظیفه سازمان درنظرگرفته می شود تا با ترکیب این عوامل اهداف اساسی و خدمات و حوزه هاي فعالیت آن پوشش داده می شود.

شروط مجوز گرفتن کارگزاران

1-حداقل سرمایه مورد نیاز براي دریافت مجوز کارگزاري پنج میلیارد ریال است

2-متقاضی فعالیت در استان تهران باید هم زمان حداقل دو شعبه در سایر استان هاي کشور دایر نماید

3-کلیه کارکنان کارگزار که براي انجام داد و ستد با سیستم معاملاتی کار میکنند باید حداقل داراي گواهینامۀ اصول مقدماتی کارگزاري باشند.

4-کارگزار موظف است سالانه مبالغی تحت عنوان حق عضویت و حق استفاده از تسهیلات و خدمات را که توسط هیئت مدیره تعیین میشود به سازمان پرداخت نمایند.

آشنایی با فعالیت کارگزاران

عمده بحث ما در بخش چهارم فعالیت ها و قراردادهای بورسی و مسئولیت کارگزاران بورسی شامل می شوند، ما را تا انتهای بخش همراهی کنید.
شما عزیزان می¬توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سرمایه گذاری در بورس و مشاوره حقوقی تخصصی درخصوص سرمایه گذاری درکشور عمان، توسط وکیل متخصص ایران و عمان مشاوره شوید.

وظایف و اختیارات

گفتار اول: وظایف و اختیارات ناظر بر خود سازمان
1) نمایندگی: سازمان در برابر اشخاص ثالث، اداره آشنایی با فعالیت کارگزاران ها ، موسسه های دولتی ، موسسه های خصوصی و شهرداری ها همچنان که گفته شد هر چند مطابق اساسنامه سازمان هیات مدیره به عنوان نماینده سازمان در برابر اشخاص ثالث محسوب می شود ولی در عمل این نمایندگی به دبیر کل سازمان و یا مدیر عامل شرکت واگذار می شود.
2) تنظیم بودجه سالانه سازمان: مطابق بند 4 ماده 10 اساسنامه سازمان( دبیر کل سازمان) بودجه سالانه سازمان را همراه با پیشنهاد و اظهار نظر خود تنظیم می نماید و حداکثر تا 15 سال برای تصویب به هیأت مدیره بورس تسلیم می کند.
گفتار دوم : وظایف و اختیارات ناظر بر پذیرش شرکت ها ، کارگزاران ، بازار معاملات

وظایف و اختیارات ناظر بر پذیرش و حذف شرکت ها :

1-1) مطابق ماده 7 آئین نامه شرایط و ضوابط پذیرش سهام در بورس اوراق بهادار تشخیص مواردی که منجر به حذف نام شرکت از تابلوی فرعی خواهد شد، بر عهده دبیر کل سازمان است و مطابق تبصره 1 همان ماده شرکت که نام آن از تالار فرعی حذف گردیده تا یک سال پس از حذف نام ، حق تقاضای پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران را نخواهد داشت .
1-2) مطابق ماده2 آئین نامه فوق الذکر تشخیص مواردی که منجر به حذف نام شرکت ها از تابلوی دوم تالار اصلی و انتقال به تالار فرعی می گردد بر عهده دبیر کل سازمان است و مطابق تبصره 2 همان ماده، تشخیص دبیر کل، ظرف ده روز از تاریخ اعلام شرکت ذی ربط، قابل تجدیدنظر در شورای بورس خواهد بود .
به موجب ماده 5 آئین نامه فوق تشخیص حذف نام شرکت ها از تابلو دوم تالار اصلی از وظایف دبیر کل سازمان است و این تشخیص ، به موجب تبصره 2 همان ماده ظرف ده روز از تاریخ اعلام به شرکت ذیربط قابل تجدیدنظر در شورای بورس است.
وظایف ناظر به کارگزاران:
2-1) درج نام کارگزاران در لوحه کارگزاران : در بررسی شرایط اشتغال به کارگزاران گفته خواهد شد.که پس از پذیرش تقاضای داوطلب کارگزاران نام وی در لوح کارگزاران بورس اوراق بهادار جهت اطلاع عموم آگهی می¬شود و مطابق بند 10 اساسنامه سازمان وظیفه مذکور به عهده دبیر کل است.
2-2) به موجب بند 5 ماده7 اساسنامه سازمان: (هرگاه عضوی تصمیم به استعفاءاز عضویت سازمان بگیرد باید مراتب را کتباً به دبیر کل سازمان اطلاع دهد. دبیر کل سازمان، رونوشت استعفاء نامه او را بلافاصله رو لوحه آگهی های تالار بورس نصب می کند.)
وظایف ناظر به بازار معاملات :
مطابق ماده 7 آئین نامه معاملات بورس اوراق بهادار در مواردی که قیمت پیشنهادی سهام در هر جلسه ، نسبت به
قیمت تعیین شده بورس برای نخستین عرضه یا قیمت مندرج در تابلو بدون دلیل موجهی تغییر یابد دبیر کل سازمان
می تواند از انجام معامله جلوگیری نماید.

(فعالیتها و قراردادهای بورسی ، مسئولیت کارگزاران بورس)

وضعیت حقوقی اعضاء سازمان کارگزاران:

کارگزاران مهمترین رکن سازمان بورس محسوب می آشنایی با فعالیت کارگزاران شوند؛ زیرا اعمال و وظایف بورس اوراق بهادار یعنی داد وستد اوراق بهادار صرفاً توسط آنان انجام می گردد.(ماده 1 آئین نامه اجرایی سازمان کارگزاران ) بنابراین وضعیف حقوقی آنان از جنبه های گوناگون از اهمیت زیادی برخوردار است. در این راستا می بایست با در نظر گرفتن مجموعه مقررات حاکم بر آنان و نیز با در نظر داشتن اصول و مبانی حقوقی کشورمان ، وضعیت حقوقی آنان مورد تجزیه و تحلیل واقع شود .در این مبحث به تعریف کارگزار و تبیین ماهیت حقوقی عملکرد وی و همچنین به تجزیه و تحلیل مواردی از قبیل اشتغال به کارگزاری، تکالیف و مسئولیت کارگزار خواهیم پرداخت.

گفتار اول : تعریف کارگزار

درمعنای لغوی کارگزاران به معنای (عامل ) مامور آمده است، و با وجود اینکه در میان مجموعه قوانین و مقررات و نیز دکترین ، تعریفی از کارگزاران به عمل نیامده است ؛ ولی به نظر میرسد که معنی اصلاحی آن از معنای لغوی آن چندان دور نیست؛ زیرا با در نظر گرفتن نقش و وظیفه کارگزاران می توان گفت که:
کارگزار: شخصی است که اوراق بهادار مورد معامله در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار می دهد واز آنجا که کارگزار بنا به دستور خرید و یا فروش مشتریان خود اوراق بهادار مربوط به آنان را مورد داد و ستد قرار می دهد بنا براین می توان گفت که کارگزار مأمور خرید و یا فروش اوراق بهادار از سوی مشتریان است .
ماده 11 قانون بورس کارگزاران بورس را به دودسته تقسیم می کند:
دسته اول اشخاص حقیقی هستند که مطابق مقررات بورس، به کارگزاری بورس پذیرفته می شوند.
دسته دوم موسسات مالی و اعتباری (اشخاص حقیق) ایرانی که صلاحیتشان از آشنایی با فعالیت کارگزاران طرف بانک مرکزی مورد تأیید قرار گرفته باشد.

گفتار دوم : ماهیت حقوقی عملکرد کارگزار

تبیین ماهیت حقوقی روابط کارگزاران با مشتریان از مهمترین مسائلی است که پاسخگویی به آن بسیاری از نکات مبهم را روشن کرده و سبب می شود که روابط آنان با همدیگر در غیر از مواردی که قانون ذکر شده با توسل به اصول و قواعد حقوقی موجود تجزیه و تحلیل می شود.
در هیچ یک از قوانین و مقررات راجع به بورس حکم صریحی در این مورد وجود ندارد، ولی با توجه به موارد مشابه و با استفاده از وصف آنها می توان به این پرسش پاسخ داد.
در میان حقوقدانان در زمینه ماهیت حقوقی عملکرد کارگزار،اختلاف نظر وجود دارد استاد دکترحسن ستوده تهرانی می نویسد: «کارگزاران مشمول تعریف حق العمل کار می شود که به دستور و حساب مشتری معامله می نماید.»هرچند استاد در بیان نظر خویش توصیفی که استدلال مزبور را مورد تایید نماید ارائه نداده است ولی با این وجود به نظرمی رسد که این نظر بنا به دلایلی که بعداً نیز به تفصیل بیان خواهد شد صحیح نمی باشد؛ زیرا حق العمل کار بنا به تعریف قانون تجارت مشخص است که به اسم خود ولی به حساب دیگری معامله می نماید.آشنایی با فعالیت کارگزاران
در حالی که کارگزار بورس شخصی است که به نام و حساب دیگری معامله می کند و صرفاً یک واسطه در معاملات بورس است لذا می توان کارگزار را نوعی دلال محسوب دانست یکی از حقودانان با این نظر موافق بوده و معتقدند که «کارگزاران بورس یک نوع دلال هستند که معاملات مربوط به سهام به وساطت آنها انجام می شود.»
با این وجود ذکر این مطلب ضروری به نظر می رسد که در تاجر بودن کارگزار ، خواه وی را حق العمل کار بدانند، خواه دلال، با وجود عدم تصریح در قانون تجارت و سایر قوانین موجود و نظر به این که عرف و عادت تجاری ، کارگزار را تاجر می دانند، هیچ اختلاف نظر و تردیدی میان حقوقدانان وجود ندارد.
دلایلی که وجود رابطه نیابتی مشتری و کارگزار و نیز دلال بودن وی را ثابت می کند به این ترتیب است:
عبارتی که در متون قانونی و آئین نامه های حاکم بر اوراق بورس بهادار به کار رفته اند همگی قوانین و شواهدی هستند که امکان شناسایی رابط کارگزاران با مشتریان را در قالب عقود نیابتی مانند عقد وکالت فراهم می نماید. در حقوق سایر کشورها نیز وضع به همین منوال است و رابطه حقوقی کارگزاران با مشتریان معمولاً در قالب نظریه نمایندگی مورد بررسی قرار می گیرد .
در تایید نظریه (دلال بودن کارگزار) می توان گفت که ماده 335 قانون تجارت دلال چنین تعریف شده است (کسی است که در مقابل اجرت واسطه انجام معاملاتی شده)با مراجعه در مجموعه مقررات حاکم بر بورس می توان کارگزار را نوعی دلال دانست .

گفتار سوم: اشتغال به کارگزاری

این گفتار در چهار قسمت به اختصار بررسی می شود:
بند اول : شرایط اشتغال به کارگزاری
کارگزار بورس اوراق بهادار نیازمند تخصص، هوشمندی، سرعت عمل ، صداقت وامانت است.
بند دوم :موانع و محدودیت اشتغال به کار گزاری
نظر به اهمیت حرفه کارگزار بورس اوراق بهادار و با توجه به این که خرید و فروش اوراق بهادار پذیرفته شده ، لزوماً و صرفاً توسط کارگزاران انجام می شود قانونگذار نه تنها اشتغال به این حرفه را تحت ضوابط بسیار دقیق و مشخص در آورده بلکه کارگزاران را از اشتغال به برخی از مشاغل دیگر و انجام برخی اعمال مادی و حقوقی ممنوع نموده است.
بند سوم :استعفاء، اخراج ، تعلیق کارگزار
مطابق بند 5 ماده 7 اساسنامه سازمان کارگزاران هرگاه عضوی تصمیم به استعفاء از عضویت سازمان بگیرد مراتب را باید کتباً به دبیر کل سازمان اطلاع دهد و دیبر کل سازمان نیز می بایست رونوشت استعفاء نامه اورا بلافاصله روی لوحه آگهی های بورس نصب نماید و موضوع را در همان روز کتبا به اطلاع اعضاء سازمان برساند.

اخراج کارگزار با تعلیق

الف) از بند 60 ماده 7 اساس نامه سازمان به هیات مدیره بورس اجازه می دهد عضو متخلفی را که رعایت قوانین بورس ، مقررات آئین نامه ها مواد اساسنامه یا مقررات دیگر را ننماید یا از اجرای تصمیمات هیأت مدیره بورس سرباز زند یا به تشخیص هیأت مدیره بورس رفتاری خلاف شئون حرفه ای خود داشته باشد یا به عملی بر خلاف مصالح و منافع بورس یا اعضاء سازمان انجام دهد اخراج یا تعلیق کند.
بند چهارم: حق الزحمه کارگزار
با توجه به این که عرف و عادت تجاری ، کارگزار را تاجر محسوب می دانند لذا انتفاعی بودن این شغل از ویژگی¬های بارز آن است و کارگزار نیز همانند دلال مستحقق اجرتی است که می بایست توسط طرفین معامله پرداخت گردد.
مبحث دوم : مسئولیت مدنی و کیفری کارگزار

گفتار اول : مسئولیت مدنی کارگزار

مسئولیت مدنی در حقوق به دو معنای عام و خاص به کار برده می شود.معنای عام آن که مترادف با مسئولیت حقوقی نیز هست در مقابل مسئولین کیفری به کار برده می شود .معنای خاص ، مسئولیت مدنی به مسئولیتی که از ضمان قهری ناشی می شود اطلاق می شود و در این معنا مسئولیت مدنی در مقابل مسئولیت قراردادی ناشی از نقض تعهد است قرار دارد.
مسئولیت تحویل اوراق مورد معامله پرداخت ثمن
معاملات بورس بدون حضور خریدار و فروشنده و صرفاً به نمایندگی کارگزاران صورت می گیرد (ماده 1 آئین نامه اجرایی سازمان بورس کارگزاران) مطابق قواعد کلی در مورد معاملات که توسط نمایندگان انجام می پذیرد. تعهدات قراردادی در مقابل اصیل ایجاد میگردد و هیچ تعهدی به نفع و یا ضرر نماینده به وجود نمی¬آید لیکن در مورد معاملات بورس اوراق بهادار به دلیل ویژگی های خاص آن قانونگذار در ماده 22 قانون بورس مقرر داشته است ( کارگزاران بورس مسئول تحویل اوراقی که فرخته است و پرداخت اوراقی که خریده است می باشد) بنابریان اگر خریدار ورشکسته گردد و یا به هر دلیل از پرداخت ثمن معامله کارگزار شخصاً مکلف به پرداخت ثمن است در صورتی که تاخیر در پرداخت ثمن معامله کارگزار شخصاً در مقابل فروشنده مسئول جبران زیان خواهد بود . همین طور است در مورد تحویل اوراق توسط کارگزار فروشنده موظف است تشریفات مربوط به انتقال سهام معامله شده را ظرف مدت هفت روز از تاریخ معامله انجام شده و سهام را تحویل خریدار نماید .

گفتار دوم :مسئولیت کیفری و انتظامی کارگزار

باید گفت که درمیان جرم کیفری و یا جرم و تخلف انتظامی از حیث عناصر تشکیل دهنده و ضمانت اجرای آن تفاوت وجود دارد.
تخلف انتظامی عبارت است از نقض مقررات صنفی یا گروهی ، که اشخاص به تبع عضویت در گروه آن را پذیرفته¬اند در حالی که تقصیر کیفری نقض قوانین کیفری است؛ به علاوه در تخلف انتظامی، نقض قواعد خاص گروه های کوچک اجتماعی یا حرفه ای بدون آنکه عمداً و یا سهواً در ارتکاب آن شرط باشد موجب مسئولیت کیفری است.
انواع تخلفات انتظامی و مجازات آنها:
1) تذکر کتبی بدون درج در پرونده.
2) اخطار کتبی آن در پرونده.
3) لغو پروانه.

اصول و قواعد حاکم بر معاملات بورس اوراق بهادار:

در بورس ماهیت حقوقی معاملات بورس اوراق بهادار گفته شد که این معاملات دارای ماهیت خاص خود هستند که آن را از سایر انواع معاملات شناخته شده در نظام حقوقی ایران متمایز می سازد . با این وجود ماهیت قرارداری انتقال سهام در بورس اوراق بهادار ، لزوم تبعیت این شیوه انتقال از قواعد عمومی قراردادها را ایجاد می نماید . بنابریان اعتبار قانون این معاملات و مترتب گردیدن آثار و تعهدات ناشی از آن مستلزم رعایت شرایط مقرر درماده 190 قانون مدنی است ، از همین رو معاملات سهام در بورس اوراق بهادار هریک از طرفین معامله می بایست اهمیت داشته باشد و موضع معامله باید معلوم باشد .
از سوی دیگر بر معاملات مربوط به سهام شرکتها اصول و قواعد دیگری نیز حاکم است که صرفاً اختصاص به این گونه از معاملات دارد. قواعدی از قبیل قاعده مصونیت انتقال گیرنده از عیوب ناشی از پذیره نویسی و تخصیص سهام و قواعد استایل از نمونه این قواعد اختصاصی است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سرمایه گذاری در بورس و مشاوره حقوقی تخصصی برای سرمایه گذاری دربازار سرمایه داخلی و بورس عمان وآگهی از فرایند و اسیب ها مطابق مقررات وساختارهای بومی هر دو کشور توصیه میکنیم از دانش وتجربه وکیل متخصص در حوزه فوق بهره گیرید.

آشنایی با کارگزاران بورس

كارگزاران اشخاصي حقيقي يا حقوقي هستند كه نقش واسطه بين خريدار و فروشنده را در بازار بورس بازي مي‌كنند. آنها در اين نقش وظيفه يافتن خريدار براي فروشنده و فروشنده براي خريدار را بر عهده دارند. به عبارتي آنها عامل تطابق عرضه و تقاضا هستند و به دو دسته خصوصی و دولتی تقسیم می‌شوند. خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی در بازار، فقط توسط آشنایی با فعالیت کارگزاران کارگزاران رسمی سازمان بورس اوراق بهادار امکان پذیر است؛ و این مسئله موجب شفافیت معاملات بازار می‌شود. چرا‌ که به این ترتیب اطلاعات مربوط به معاملات مانند تعداد سهام، قیمت مورد معامله و تعداد خریدار و فروشنده هر روز در دسترس قرار می‌گیرد. کارگزاران طي تشريفات و آزمون‌هاي متعدد و خاصي انتخاب مي‌شوند و مجوز تأسیس و فعالیت خود را از سازمان بورس اوراق بهادار دریافت می‌کنند، بنابراين دركار خود صلاحيت، مهارت و دانش لازم را دارا مي‌باشند. کارگزاران به حساب مشتری خود وارد بازار می‌شوند و به وکالت از سوی وی اقدام به معامله به نفع او می‌کنند. از این رو با توجه به ماهیت کارکرد کارگزاران، این افراد باید علاوه بر دارا بودن تخصص، تجربه و هوشمندی، الزامات اخلاقی مانند صداقت و امانتداری را نیز رعایت کنند.

خدمات کارگزاري

کارگزار می آشنایی با فعالیت کارگزاران تواند عملیات زیر را انجام دهد:

الف) سرمایه‌گذاري و خدمات کارگزاري

۱- خرید و فروش اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار به نمایندگی از طرف اشخاص و یا به حساب خود

۲- پذیره نویسی اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس

۳- ادارة امور سرمایه گذاري ها به نمایندگی از طرف اشخاص

۴- بازارگردانی اوراق بهادار

(بازارگردانی فعالیتی است که به هدف کاهش دامنۀ نوسانات قیمت اوراق بهادار و تامین نقد شوندگی آن با مجوز سازمان توسط کارگزار انجام می شود.)

ب) خدمات مالی

۱- ارائه مشاوره و راهنمایی به شرکت ها به منظور نحوة عرضۀ سهام آن ها براي فروش در بورس اوراق بهادار

۲- راهنمایی شرکت ها در مورد طرق افزایش سرمایه

۳- انجام بررسی‌هاي مالی، اقتصادي، سرمایه‌گذاري، ارایۀ خدمات و نظرات مشورتی به سرمایه‌گذاران

ج) تامین مالی

اخذ تسهیلات اعتباري از بانک‌ها و اشخاص

ارایۀ هر یک از خدمات فوق، علاوه بر داد‌و‌ستد اوراق بهادار پذیرفته شده توسط کارگزار منوط به کسب مجوز جداگانه از سازمان است. کارگزار با موافقت سازمان می تواند براي انجام فعالیت مالی به ایجاد شعبه و نمایندگی اقدام نماید.

شعبه: واحدي از کارگزاري است که از آن محل به ارایۀ خدمات به سرمایه گذاران می پردازد و در شهري واقع شده است که سازمان در آن شهر تالار دارد. تالارهاي اختصاصی کارگزار نیز شعبه تلقی می شود.

نمایندگی: واحدي از کارگزاري است که از آن محل به ارایۀ خدمات به سرمایه گذاران می پردازد و در شهري واقع شده است که سازمان در آن شهر تالار ندارد. تالارهاي اختصاصی کارگزار که در آن معامله انجام نمی‌شود و سفارش هاي دریافتی از آن شهر براي شعبه ارسال می شود، نیز نمایندگی تلقی می شود.

معيارهای انتخاب كارگزار

معمولاً سرمایه‌گذاران دائمی بورس هر کدام با کارگزار معینی کار می‌کنند. به غیر از کارگزارانی که به تازگی مجوز مشاوره و سبدگردانی دریافت نموده‌اند، سایرکارگزاران اجازه ارائه مشاوره به سرمایه‌گذاران را ندارند. لذا برای آنها تفاوتی نمی‌کند که سرمایه‌گذار چه سهمی بخرد و بفروشد، آنها تنها کارمزد خود را دریافت خواهند کرد. در‌ ‌نتیجه این سرمایه‌گذار است که باید با توجه به موارد خاصی که در ادامه آمده است، کارگزار خود را انتخاب کند.

۱- قابليت انجام سريع سفارش مشتري

۲- داشتن اطلاعات مربوط و كافي

۳- داشتن سيستم‌هاي داخلي مناسب

۴- حجم سرمایه سرمایه‌گذار

به عبارتی در انتخاب کارگزار باید دقت نمود که کارگزار برای چه مقدار سرمایه هایی کار می‌کند و آیا سرمایه ما در حدی است که کارگزار برای ما معامله کند. اصولاً کارگزاران به نسبت حجم سرمایه افراد آنها را در اولویت قرار می‌دهند. فرضاً کارگزاری که اکثر مشتریان آن دارای سرمایه‌های بالای ۱ میلیارد ریال باشند، برای سرمایه‌گذار با سرمایه ۱۰۰ میلیون ریال مناسب نیست.

۵- تعداد مراجعه‌کنندگان به کارگزار

به این معنی که آیا کارگزار فرصت رسیدگی به درخواستهای همه مشتریان را دارد؟ چرا که در غیر این صورت شاید به علت عدم فرصت کارگزار برای انجام درخواست‌های خرید و فروش مشتریان درخواست ما به روزهای بعد موکول ‌شود و این مسئله با توجه به ارزش زمان در معاملات بورس ممکن است موجب از دست رفتن برخی فرصت‌ها شود.

۶- نوع شخصیت خریدار در ارتباط با کارگزار(حقیقی یا حقوقی)

برخی از کارگزاری ها اکثراً دارای مشتریانی با شخصیت حقوقی می باشند که برای اشخاص حقیقی مناسب نمی‌باشد.

طبقه‌بندی شرکت‌های کارگزاری

در بازار سرمايه به طور كلي دو نوع كارگزار وجود دارد:

الف – كارگزار با خدمات محدود

کارگزار با خدمات محدود، كارگزاري است كه صرفاً خريد و فروش را انجام مي‌دهد و كارمزد دريافت مي‌كند. كارگزار با خدمات محدود، نسبت به كارگزار با خدمات كامل، كارمزد كمتري دريافت مي‌دارد و در عوض، خدماتي كه به مشتريان ارائه مي‌دهد، كاملاً محدود است. خدمات كارگزاري با خدمات محدود مي تواند شامل قيمت‌هاي لحظه‌اي سهام، عرضه و تقاضاي بازار، حجم معاملات روزانه و درگاهي موارد، مشاوره‌دادن به سرمايه‌گذاران در هنگام ثبت سفارش مي باشد.

ب – كارگزار با خدمات كامل:

این کارگزاری‌ها خدمات متنوع و کاملی به مشتریان خود ارائه می‌کنند، این خدمات شامل مشاوره، برنامه‌ریزی مالی، مدیریت سبد سهام و … نیز هست. كارگزار با خدمات كامل، علاوه بر خدمات خريد و فروشي كه كارگزار با خدمات محدود انجام مي دهد، خدمات ديگري نيز ارائه مي‌كند كه شامل موارد زير است :

۱- خبرنامه هاي تحليلي كه به صورت روزانه، هفتگي و ماهانه ارائه مي شوند.

۲- ارائه تحليل در مورد پرتفوي سرمايه‌گذاران و شركت‌هاي سرمايه‌گذاري، محاسبه ريسك و بازده در مورد سرمايه گذاري هر شخص حقيقي و حقوقي .

۳- ارائه شاخص هاي منتخب روز، هفته و ماه

۴- ارائه سهام منتخب روز، هفته و ماه

۵- ارائه قيمت هاي ” بهنگام ” به همراه نرم افزار رسم نمودار

۶- ارائه نرم افزار تحليل و ارائه اطلاعات بورسي- اطلاعات بنيادي و تكنيكي

۷- ارائه خدمات خريد و فروش اينترنتي

۸- ارائه خدمات ايجاد صندوق هاي سرمايه گذاري مشاع

۹- ارائه دوره‌هاي آموزشي در زمينه تحليل بنيادي و تحليل تكنيكي هم چنين نحوه حضور در امتحانات نمايندگي series 3 و كارگزاري series 7

۱۰- ارائه خدمات مشاوره در زمينه خريد و فروش سهام و تشكيل پرتفوي

۱۱- ارائه شاخص خاص براي تشكيل پرتفوي و گزارش مربوط به آن

شرایط اعطاي مجوز و تداوم فعالیت کارگزار

– متقاضی، تقاضاي خود را کتباًً طبق نمونه‌هاي تعیین شده همراه با مدارك مورد نیاز که توسط هیئت مدیره سازمان تعیین می شود، به عنوان دبیرکل سازمان ارسال خواهد نمود.

– متقاضی باید داراي هیئت مدیره‌اي با حداقل پنج عضو باشد‌. اعضاي هیئت مدیره باید داراي تحصیلات کارشناسی یا بالاتر باشند‌‌. حداقل دو عضو از اعضاي هیئت مدیره باید داراي تحصیلات در رشته‌هاي مالی، حسابداري، اقتصادي؛ بازرگانی و مدیریت باشند. اعضاي هیئت مدیرة متقاضی باید داراي حداقل پنج سال سابقۀ مدیریت عمومی یا هفت سال سابقۀ کار در شرکت‌ها و موسسات مالی، سرمایه‌گذاري، اعتباري و یا مؤسسات حسابرسی و خدمات سرمایه‌گذاري باشند.

– اعضاي هیئت مدیرة کارگزار باید داراي حستن شهرت و اخلاق حرفه‌اي در رشتۀ تجربی خود باشند و پیشینۀ کیفري مؤثر نداشته باشند.

– حداقل سرمایه مورد نیاز براي دریافت مجوز کارگزاري پنج میلیارد ریال است.

– متقاضی فعالیت در استان تهران باید هم زمان حداقل دو شعبه در سایر استان‌هاي کشور دایر نماید.

– کارگزار باید براي جبران خساراتی که ممکن است از عملیات وي متوجه طرفین معامله شود، افزون بر سپردن تضمین نزد بانک مرکزي جمهوري اسلالامی ایران، نسبت به واریز سهم الشرکه خود به حساب تضمین بورس اقدام نماید.

– پس از تأیید صلاحیت و واجد شرایط بودن متقاضی و رئیس هیئت مدیره و یا مدیرعامل آن توسط بانک مرکزي، مجوز کارگزاري از طریق هیئت مدیره بورس صادر می گردد‌. پس از آن ثبت شرکت کارگزاري انجام می‌‌‌گیرد.

– کلیه کارکنان کارگزار که براي انجام داد و ستد با سیستم معاملاتی کار می‌کنند باید حداقل داراي گواهی نامۀ اصول مقدماتی کارگزاري باشند.

– کارگزار موظف است سالانه مبالغی تحت عنوان حق عضویت و حق استفاده از تسهیلات و خدمات را که توسط هیئت مدیره تعیین می شود به سازمان پرداخت نمایند.

حق عضویت‌: مبلغی است که بابت فعالیت کارگزاران در بورس به عنوان عضو سازمان دریافت می شود. میزان حق عضویت در سازمان هر ساله توسط هیئت مدیرة سازمان تعیین می شود.

کارگزار نمی تواند بدون کسب موافقت سازمان بورس فعالیت خود را متوقف کند.

ساختار سازمانی شرکت‌های کارگزاری

معمولاً ساختار سازمانی شرکت‌های کارگزاری مانند سایر موسسات و سازمان‌ها، متناسب با نیاز سازمان طراحی می‌شود. شکل قانونی و ماهیت حقوقی شرکت‌های کارگزاری به یکی از دو صورت؛ سهامی یا تضامنی می‌باشد. در طراحی ساختار سازمانی هر موسسه، عواملی چون موقعیت جغرافیایی و وظیفه سازمان درنظرگرفته می‌شود تا با ترکیب این عوامل اهداف اساسی و خدمات و حوزه‌های فعالیت آن پوشش داده می‌شود.

مسئولیت شرکت‌های کارگزاری

در حالت کلی این اعتقاد وجود دارد که شرکت‌های کارگزاری با دریافت کارمزد از مشتریان خود، از بدو افتتاح حساب بانکی تا تاریخ تسویه‌ي وجوه مسئول می‌باشند. در صورتیکه شرکت‌های کارگزاری در انجام مسئولیت خود کوتاهی نمایند و یا مرتکب قصور یا تخلفی شوند با مجازات‌های زیر روبرو خواهند شد.