قیمت گذاری در بازار ثانویه

آغاز به کار بازار ثانویه ارز

بازار ثانویه ارز از امروز سه‌شنبه رسما کار خود را آغاز خواهد کرد و با تعیین نرخ‌های توافقی در این بازار، پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که روند نرخ ارز بزودی کاهشی خواهد شد.

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن- هیبنا به نقل از ایبنا، دوازدهم تیرماه سال جاری مسعود کرباسیان؛ وزیر امور اقتصادی و دارایی اعلام کرد ساز و کارهای لازم برای عرضه ارز توافقی تدارک دیده شده است و ظرف ۴۸ ساعت آینده بازار ثانویه ارزی تشکیل می‌شود.

در عین حال، یک روز بعد ولی الله سیف؛ رییس کل بانک مرکزی از ایجاد رسمی این بازار خبر داد و بیان داشت: با پیگیری اقداماتی که در رابطه با ساماندهی بازار ارز انجام شد، خوشبختانه بازار ثانویه کار خود را شروع کرد که ارز آن از محل ۲۰ درصد صادرات کالاهای غیرنفتی که عمدتا شامل بخش خصوصی و اقلام خُرد است تامین می شود.

سیف گفت: روال بازار ثانویه این گونه است که وارد کننده با صادرکننده تفاهم می کند و با ثبت این تفاهم در سامانه جامع تجارت این کار می تواند عملیاتی شود در مرحله بعدی وارد کننده با مراجعه به بانک گواهی ثبت آماری خود را می گیرد و سپس با مراجعه به صادرکننده مربوط، توافق نهایی خود را انجام می دهد؛ این توافق هم در سامانه جامع قیمت گذاری در بازار ثانویه تجارت ثبت و عملیاتی می شود.

وی افزود: با این اقدام بازار ثانویه ارز می‌تواند ساماندهی شود، البته با فعال شدن این بازار و آرامشی که در این بازار ایجاد می شود می توانیم برای رفع بعضی از ابهامات موجود اقدامات دیگری را نیز انجام دهیم.

سیف ادامه داد: در بازار ثانویه نیز نرخ ارز متناسب با عرضه و تقاضا خواهد بود و بر همان اساس عمل می شود. البته تبادل ارز برای مصارف دیگر نیز به تدریج به بازار ثانویه محول خواهد شد، اما در شروع به واردات کالا و خدمات اختصاص قیمت گذاری در بازار ثانویه دارد. همچنین اینکه کسانی که بخواهند ارزی بیشتر از آنچه که دولت به آنها تخصیص می دهد دریافت کنند نیز برای تامین آن از بازار ثانویه، در مراحل بعدی تعریف خواهد شد.

رییس کل بانک مرکزی گفت: در ارتباط میان صادرکننده و وارد کننده، صرافی ها نیز می توانند ایفای نقش کنند و ممکن است یک صادرکننده کل ظرفیتی که برای عرضه به این بازار دارد از طریق صرافی ها عرضه کند که هیچ مانعی در این باره وجود ندارد و می‌تواند مبنای کار باشد. البته قیمت‌گذاری آن تابع عرضه و تقاضا و هیچ محدودیتی نخواهد داشت.

سیف افزود: در بازار ثانویه، ارز به صورت فیزیکی تحویل نمی شود؛ بلکه از حساب های صادر کننده به مقصدی که وارد کننده برای واردات کالا نیاز دارد پرداخت می شود. در همین حال، مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی از آغاز به کار بازار ثانویه ارز از امروز سه‌شنبه خبر داد.

مهدی کسرایی پور؛ مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی با اعلام این خبر، افزود: با انجام معاملات مربوط به ۲۰ درصد صادرات غیر نفتی و اختصاص ارز آن به واردات کالاهای مصرفی در سامانه نیما، به طور خودکار اطلاعات مربوط به نرخ توافق شده‌ مبادله ارز در سامانه اطلاعات بانک مرکزی موسوم به سنا قابل دسترس خواهد بود.

وی درباره ساز و کار تعیین نرخ قیمت گذاری در بازار ثانویه و مبادله ارز در بازار ثانویه گفت: صادر کنندگان می توانند ارز حاصل از ۲۰ درصد صادرات غیر نفتی را با واردکنندگان کالاهای دسته سوم مبادله کنند. مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی، گفت: دو طرف می‌توانند هم از سامانه های تجارت وزارت صنعت، معدن و تجارت استفاده کنند که در این صورت ارز و ریال و امتیاز واردات صادرکننده مورد مبادله قرار می‌گیرد و یا اینکه این امکان در سامانه نیما نیز وجود دارد که این بخش از صادرکنندگان بتوانند ارز خود را در سامانه نیما به نرخ رقابتی که به صورت عرضه و تقاضا تعیین می‌شود بفروشند.

کسرایی پور گفت: صرافی‌ها نیز به عنوان واسطه بین واردکننده و صادرکننده عمل می‌کنند و برای نرخ توافقی بازار ثانویه سقفی تعیین نشده است. وی پیش‌بینی کرد: ایجاد بازار ثانویه بتوانند نرخ‌های بازار غیر رسمی را کنترل کند.

یکی از مسائلی که در هفته های اخیر و پس از آغاز به کار سامانه نیما مطرح بود، بحث شفافیت بود به نحوی که برخی معتقد بودند به دلیل نرخ گذاری یکسان ارز در این سامانه و اختصاص آن به تمامی واردکنندگان، در هفته های اخیر میزان ثبت سفارش ها به بالاترین حد خود رسیده و برخی با ثبت سفارش کالاهای غیرضروری، از نوعی رانت ارزی برخوردار شدند. کارشناسان با تاکید بر لزوم ایجاد نرخ دوم ارز، از دولت خواستند در این زمینه اقداماتی را داشته باشد که حاصل آن راه اندازی بازار ثانویه ارز در کشور و آغاز به کار آن در روز جاری است.

توافق جدید دولت و مجلس برای مدیریت بازار ارز/ «همتی» تقویت بازار ثانویه را پذیرفت

به گزارش خبرگزاری تسنیم، محمدحسین حسین زاده بحرینی رئیس کمیته پولی و بانکی مجلس با بیان اینکه بانک مرکزی به عنوان مدیر و متولی بازار ارز در این عرصه غایب است و این یک نقیصه مهم است، افزود: تصمیم دولت برای عرضه ارز به نرخ ثابت برای تمام مصارف و به هر میزان نادرست بود.

وی گفت: بازار ارز نیازمند مدیریت فعال و نه منفعلانه بانک مرکزی است.

بحرینی با بیان اینکه بانک مرکزی باید در بازار ارز ورود پیدا می‌کرد، گفت: اگر بانک مرکزی در قیمت گذاری ها وارد می شد اتفاقات امروز رخ نمی‌داد و بازار ارز آرامش خود را حفظ می‌کرد.

حسین زاده بحرینی افزود: حذف صرافی ها از بازار ارزی کشور به هیچ وجه درست نبود.

وی گفت: مهارت فنی که می تواند در کشور بازارگردانی کند در بانک مرکزی وجود ندارد.

بحرینی با بیان اینکه برای ایجاد بازار ثانویه در کشور باید ساز و کارهای مناسبی شکل بگیرد گفت: به دولت گفتیم که در شرایطی که وضعیت بازار دچار مشکل است باید بازار مناسب را برای آن به وجود آورد؛ در شرایط بحرانی باید بازاری را به وجود آورد که بر اساس آن وارد کنندگان بتوانند کالاهای خود را به صورت آسان در کشور وارد کنند.

رئیس کمیته پولی بانکی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: گاهی اوقات در شرایط تورمی پیش می آید که افراد بخواهند سرمایه خود را از کشور خارج کنند و به همین دلیل ارز را خریداری می‌کنند، اما سازوکارها در بازار ثانویه تصویب می‌کند که از ارز دولتی باید برای واردات کالا استفاده کرد.

رئیس کمیته پولی و بانکی مجلس افزود: اگر پتروشیمی ها ارز حاصل از صادراتشان را به قیمت آزاد بفروشند ما به التفاوت 80 هزار میلیارد تومانی ایجاد می شود که در حقیقت آن را از بخش تولید دریغ کرده ایم و به وارد کنندگان داده ایم.

بحرینی رئیس کمیته قیمت گذاری در بازار ثانویه پولی و بانکی مجلس با اشاره به اینکه باید از ظرفیت بازار سرمایه برای رفع نقیصه بانک مرکزی استفاده کنیم خاطرنشان کرد: قابلیت بازار سرمایه در بانک مرکزی وجود ندارد، بازار سرمایه می داند که چگونه بازارگردانی کند.

وی با اشاره به اینکه بانک مرکزی باید در بازار متشکل حاضر شود ، بازار متشکل اتمسفری قابل اجرا است که ابزارهای لازم را در اختیار دارد، فعلا بانک مرکزی چنین مهارتی را ندارد تصریح کرد: اگر بانک مرکزی و دولت، بازار ثانویه را با مشخصاتی که در نامه به رئیس جمهور ارسال شد اجرا کنند تردید نداشته باشد که بازار آرامش پیدا خواهد کرد.

رئیس کمیته پولی و بانکی مجلس با اشاره به اینکه بانک مرکزی از این بازار غایب است، گفت: تنها کاری که بانک مرکزی در طول این سال ها کرده است این بوده که ارز را گرفته و در نهایت فروخته و یا طلا را تبدیل به سکه کرده و آن را هم به فروش می رساند.

وی با اشاره به اینکه دانش و مهارت فنی می تواند بازارگردانی کند متاسفانه این مسئله در بانک مرکزی وجود ندارد افزود: یا باید مدیریت بازار ارز و قیمت گذاری در بازار ثانویه سکه را به بازار سرمایه بسپاریم و یا اینکه دانش و مهارت را از بازار سرمایه بگیریم و به بانک مرکزی بدهیم.

وی گفت: تلاش های سه ماهه در حال نتیجه دادن است و دولت پذیرفته تا تصمیمات کمیسیون اقتصادی مجلس را در حوزه بازار ارز اجرا کند.

مطالعه اثر عرضه اولیه سهام IPO بر شاخص های بازار ثانویه یک مطالعه تجربی از بورس اوراق بهادر تهران

موضوع مقاله حاضر، مطالعه اثر عرضه اولیه سهام (IPO) بر شاخصهای بازار ثانویه در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران است. اساس تحقیق حاضر بر پایه تیوری و تحقیق ارایه شده توسط لی و ژوی شی (2016) است. قرار گرفتن اقتصاد در دوره گذار،وضعیت خاصی را به وجود میآورد که ارزشیابی و تعیین قیمت پایه مناسب برای قیمت گذاری در بازار ثانویه واحدهای اقتصادی را بسیار دشوار میسازد. در جریان واگذاری شرکتها، عرضه کنندگان یا فروشندگان سهام احتمالا0 از دو لحاظ مورد انتقاد قرار گیرند: عدهای آنها را ازلحاظ گرانفروشی و عدهای آنها را ازلحاظ ارزانفروشی موردانتقاد قرار دهند.برای آزمون فرضیه های تحقیق از اطلاعات صورت های مالی و قیمت های بازار سهام شرکت هایی استفاده شده است. به این منظور شرکت های قیمت گذاری در بازار ثانویه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان جامعه آماری تحقیق و محدوده زمانی تحقیق از ابتدای سال 1389 تا پایان سال 1395 می باشد. بدین ترتیب در این تحقیق از اطلاعات کلیه شرکت هایی که در این بازه زمانی 7 ساله، سهام خود را در بورس اوراق بهادار تهران عرضه کرده باشند و معاملات سهامشان بیش از 3 ماه وقفه نداشته باشند، قیمت بازار سهامشان به طور مستمر موجود باشد، سال مالی آنها به پایان هر سال شمسی ختم شود و نباید جزو شرکت ها سرمایه گذاری باشند استفاده شده است. سرانجام پس از اعمال شرایط فوق در انتخاب نمونه ها، تعداد 103 شرکت به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. جهت دستیابی به اطلاعات صورت های مالی و قیمت های بازار شرکت های نمونه تحقیق از بانک اطلاعاتی نرم افزار تدبیر پرداز و ره آورد نوین استفاده شد. مدل هایی که برای آزمون فرضیه های تحقیق استفاده شده است رگرسیون خطی چند متغیره است. نتایج آزمون آماری فرضیه های تحقیق، حاکی از قبول کلیه فرضیات تحقیق داشت.

کلیدواژه ها:

شاخص کل قیمت سهام - قیمت گذاری اولیه سهام - بازده غیرعادی - درجه تمرکز مالکیت -حجم سهام عرضه شده –داده های ترکیبی

اهمیت نقش بازار ثانویه ارز در اقتصاد کشور

با بالا گرفتن تب و تاب نرخ ارز بحث های فراوانی پیرامون بازار ثانویه ارز و نقش آن در اقتصاد کشور مطرح شده است. اما بازار ثانویه ارز چیست؟ چرا مهم است؟ نرخ ارز در این بازار چطور تعیین می شود؟ نقش دولت در این بازار چیست؟ سوالاتی از این دست برای بسیاری از کسانی که در مورد این بازار اطلاعات کافی ندارند پیش آمده است. در این مقاله به این سوالات پاسخ داده و سعی کرده ایم تا تمام جنبه های بازار ثانویه ارز را توضیح دهیم.

فهرست مطالب

بازار ثانویه ارز چیست؟

صادرات و واردات یک امر مستمر است. بخش بزرگی از اقتصاد کشور ما از طریق صادرات و واردات تامین می شود. هماهنگی و توزان بین صادرات و واردات یکی از عوامل مهم ثبات اقتصادی به شمار می رود. بازار ثانویه ارز به عنوان یک بازار بین صادرکنندگان و واردکنندگان، محلی برای تبادل ارز به قیمت تعیین شده توسط بازار است. در این بازار صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات خود را ارائه کرده و قیمت آن بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می شود. تفاوت آن با بازار آزاد این است که تنها صادرکنندگان و واردکنندگان مجاز در این بازار حضور دارند و معاملات بین آنها انجام می شود.

بازار ثانویه ارز چگونه به وجود آمد؟

در سال های گذشته و پس از نوسانات شدید بازار ارز در پی تحریم های آمریکا و ایجاد شوک در بازار، دولت اقدام به تعیین نرخ ثابت برای دلار کرد. این قیمت چهار هزار و 200 تومان اعلام شد و دولت برای جلوگیری از ورود صدمات ناشی از نوسانات ارز به بازار داخل، سامانه نیما را راه اندازی کرد. صادرکنندگان موظف بودند ارز حاصل از صادرات را به این سامانه واریز کرده و واردکنندگان نیز ارز مورد نیاز خود را از همین سامانه با قیمت چهار هزار و 200 تومان تهیه کنند.

اما پایین تر بودن نرخ ارز در این سامانه نسبت به بازار آزاد، باعث شد تا برخی از صادرکنندگان ترجیح بدهند ارز خود را در بازار آزاد بفروشند. علاوه بر این ارز نیمایی تنها به واردات کالاهای اساسی تعلق می گرفت و سایر واردکنندگان مجبور بودند برای تهیه ارز مورد نیاز خود به بازار آزاد مراجعه کنند. این مشکلات باعث شد تا دولت با ایجاد یک بازار دیگر برای ارز به موازات سامانه نیما و بازار آزاد موافقت کند. این بازار بین صادرکننده و واردکننده شکل گرفته و قیمت ارز در آن توافقی تعیین می شود. معاملات در بازار ثانویه ارز زیر نظر دولت انجام شده و صادرکنندگان کالاهای غیر نفتی مجاز هستند بیست درصد ارز حاصل از صادرات را در این بازار عرضه کنند.قیمت گذاری در بازار ثانویه

انواع نرخ گذاری ارز

به این ترتیب دلاری که در ابتدا به صورت تک نرخی تعیین شد، اکنون در سه بازار مختلف و با سه قیمت مختلف معامله می شود. سامانه نیما ارز را به قیمت مصوب دولتی و تنها برای تهیه کالاهای اساسی ارائه می دهد، بازار آزاد که قیمت آن با توجه به عرضه و تقاضا تعیین می شود و بازار ثانویه ارز که قیمت ارز در آن به توافق صادرکننده و واردکننده بستگی دارد.

اهمیت نقش بازار ثانویه ارز

اختلاف قیمت زیاد بین دلار نیمایی و دلار بازار آزاد باعث شده بود تا واردکنندگان کالاهای اساسی بیش از حد معمولا تقاضای واردات ثبت کنند و صادرکنندگان نیز رغبتی به صادرات کالا نداشته باشند. به هم خوردن وزنه صادرات و واردات از جمله دلایل مصرف سریع ذخایر ارزی و کمبود ارز در بازار است. علاوه بر این برخی از صادرکنندگان نیز برای کسب سود بیشتر ارزهای حاصل از صادرات را در بازار آزاد به فروش رساندند که در پی تقاضای بالای سایر واردکنندگان، قیمت آن به طور مداوم در حال نوسان بود. در پی این اتفاقات سامانه نیما در وظیفه خود برای جلوگیری از تاثیر نوسانات ارز قیمت گذاری در بازار ثانویه بر بازار داخل شسکت خورد و قیمت کالاها به سرعت سیر صعودی به خود گرفت.

اما بازارثانویه ارز به عنوان یک وزنه تعادل میان سامانه نیما و بازار آزاد، وظیفه جلوگیری از ورود شوک ناشی از نوسانات ارز به بازار را بر عهده گرفته است. قیمت ارز در این بازار به طور معمول پایین تیر از بازار آزاد و بالاتر از سامانه نیما تعیین می شود. در واقع موفقیت و کارایی این بازار عامل مهمی در ثبات اقتصادی کشور به شمار می رود؛ به خصوص در شرایطی که تاثیر کرونا در اقتصاد کشور و میزان صادرات و واردات انکار ناپذیر است.

نقش بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز

با تعیین نرخ ثابت در سامانه نیما از جانب دولت، بسیاری بر این اعتقاد بودند که دولت قصد دخالت در بازار ثانویه ارز را نیز دارد. در واقع صادرکنندگان و واردکنندگان نگران بودند قیمت ارز در این بازار نیز دستوری و ثابت بوده و عرضه و تقاضا در آن نقشی نداشته باشد. اما دولت در مراحل مختلف عنوان کرد هرچند معاملات صورت گرفته در این بازار زیر نظر آنها انجام می گیرد، اما قصد دخالت در این بازار را ندارد.

محاسن و معایب بازار ثانویه ارز

بازار ثانویه ارز هرچند راهکار کاملی به شمار نمی رود، اما بسیار از مشکلات به وجود آمده ناشی از تک نرخی بودن ارز سامانه نیما را حل می کند. معاملات در این بازار زیر نظر دولت بوده و شفاف است، از این رو دلالان ارز نمی توانند با حضور در این بازار مانند بازار آزاد جو آن را متشنج کنند. شفافیت این بازار در کنار ثبات و قیمت متعادل تر نسبت به بازار آزاد، باعث شده تا واردکنندگان و صادرکنندگان رغبت بیشتری برای انجام معاملات در بازار ثانویه قیمت گذاری در بازار ثانویه ارز را داشته باشند.

اما با وجود محاسن زیاد این بازار، هنوز هم نواقصی در آن وجود دارد. به طور کلی کالاهای وارداتی در چهار گروه دسته بندی می شوند. کالاهای گروه اول کالاهای اساسی هستند که ارز دولتی دریافت می کنند. کالاهای گروه دوم و سوم کالاهای مصرفی غیر اساسی به شمار می روند که مشمول دریافت ارز بازار ثانویه هستند و گروه چهارم که واردات آنها ممنوع است. اما مشکل این است که کالاها ممکن است از یک گروه کالایی به یک گروه دیگر انتقال پیدا کنند.

برای مثال یک کالا از گروه چهار به گروه سه و یا کالایی از گروه یک به گروه دو منتقل بشود. این تغییرات می تواند توازن به وجود آمده در بازار ثانویه ارز را از بین برده و باعث تشنج در این بازار بشوند. شما می توانید اطلاعیه های مربوط به این تغییرات را در سایت سازمان توسعه تجارت ایران ببینید.

هرچند بازار ثانویه تا حدودی می تواند از بروز مشکلات ناشی از تک نرخی شدن ارز جلوگیری کرده و و از بدنه اقتصاد محافظت کند، اما به نظر می رسد تا پیدا کردن راهکاری جامع که به قیمت گذاری در بازار ثانویه تمام جوانب این مشکلات رسیدگی کند، راه درازی در پیش داریم.

شکل‌گیری بازار ثانویه ارز زمان‌بر است

معاون اول رییس جمهوری گفت: نیرو‌های عرضه و تقاضا عامل تعیین کننده قیمت ارز در بازار ثانویه هستند، اما این بازار برای شکل گیری کامل نیازمند زمان بیشتری است.

به گزارش چابک آنلاین به نقل از ایرنا، معاون اول رییس جمهوری گفت: نیرو‌های عرضه و تقاضا عامل تعیین کننده قیمت ارز در بازار ثانویه هستند، اما این بازار برای شکل گیری کامل نیازمند زمان بیشتری است.

«اسحاق جهانگیری» درخصوص بالا بودن نرخ ارز در سامانه نیما و همچنین پایین بودن عرضه پتروشیمی‌ها در این سامانه اظهار داشت: عرضه ارز در بازار ثانویه، فقط منحصر به پتروشیمی‌ها نیست، بلکه بخش‌های دیگری نظیر فرآورده‌های نفتی، میعانات گازی، گاز قیمت گذاری در بازار ثانویه و سایر صادرات غیرنفتی نیز به عرضه آن می‌پردازند و بر این اساس با حجم بزرگی از بازار مواجهیم.

معاون اول رییس جمهوری بیان داشت: اکنون از نظر عرضه، تامین ارز هیچ مشکلی وجود ندارد و عرضه زیادی انجام شده، اما تقاضا برای آن کم است.

وی برداشت «تعیین نرخ دستوری ارز» از سخنان رییس جمهوری در جلسه هفته گذشته هیات دولت با هدف کاهش نرخ‌ها در سامانه نیما را رد کرد و گفت: قیمت گذاری با استفاده از فرمول اقتصادی و تقابل عرضه و تقاضا انجام می‌شود.

جهانگیری ابراز امیدواری کرد که بازار ثانویه به خوبی شکل بگیرد، اما حقیقت آن است که کمی در شکل گیری این بازار تعجیل وجود دارد.

وی ادامه داد: این تعجیل از یک منظر درست است، زیرا اقتصاد کشور نمی‌تواند تعطیل و معطل بماند که این بازار به شکل کامل شکل بگیرد تا پس از آن روال عادی خود را طی کند.

معاون اول رییس جمهوری تاکید کرد: اقتصاد کار خود را انجام می‌دهد، روزانه نیاز به ارز دارد و افرادی که ثبت سفارش کرده اند باید ارز دریافت کنند؛ با این حال بازار جدید برای شکل گیری و قرار گرفتن در روال طبیعی، نیازمند زمان است.
وی گفت: در شرایط کنونی، ارز عرضه کنندگان به راحتی در اختیار قرار نمی‌گیرد، زیرا محدودیت‌های بانکی و محدودیت دسترسی به منابع ارزی وجود دارد.

جهانگیری ابراز امیدواری کرد که این بازار در نخستین فرصت از نظر عرضه، تقاضا و قیمت شکل مناسبی به خود بگیرد و به بازاری با ثبات برای اقتصاد کشور تبدیل شود.