کاهش قیمت نفت و نقش اساسی اتاق بازرگانی
مسعود دانشمند: باید درآمدهای نفتی با هر سطح و قیمتی، خارج از بودجه نگهداری واعتبارلازم جهت پروژه های عمرانی اعم از خصوصی و دولتی ازمحل درآمدهای نفتی به صورت وام دریافت و پس از پایان پروژه و آغازبهره برداری به صورت ارزی برگشت داده شود
مسعود دانشمند
دبیرکل خانه اقتصاد ایران
کاهش قیمت نفت یکبار دیگر توجه اساسی برنامه ریزان کشور را به این نکته جلب می نماید نقش قیمت نفت در بازار ایران که با تغییر قیمت نفت در بازارهای جهانی، برنامه ریزی های توسعه ای کشور دچار مشکلات عدیده می گردد .بدین معنی که درآمدهای نفتی پیش بینی شده محقق نشده و در نتیجه اعتبار پروژه های ملی نیز تامین نمی شود.
بزرگ شدن دولت ، به معنای افزایش هزینه های عمومی ،عدم تحقق نقش قیمت نفت در بازار ایران درآمدهای پیش بینی شده و ایجاد کسری بودجه است و طبعاً در این شرایط پروژه های عمرانی دچار کندی شده یا متوقف می شود. به نحوی که در آغاز سال ۱۳۹۳ طبق اعلام مقامات محترم بیش از ۷۵هزار پروژه ناتمام که بین ۱۰ تا ۸۰ درصد آن هزینه شده ،در کشور وجود نقش قیمت نفت در بازار ایران دارد و برای اتمام آنها حدود ۴۲۰ هزار میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است که در صورت عدم تامین اعتبار خسارت سنگینی به کشور وارد خواهد شد .
بنابراین به نظر می رسد برای برون رفت از این معضلات باید به سمت کوچک شدن دولت ، اتکاء به درآمدهای داخلی غیر نفتی، نقش قیمت نفت در بازار ایران توسعه بخش خصوصی ، عدالت مالیاتی ،توسعه تولید ملی و صادرات پیش برویم.
همچنین باید درآمدهای نفتی با هر سطح و قیمتی، خارج از بودجه نگهداری واعتبارلازم جهت پروژه های عمرانی اعم از خصوصی و دولتی ازمحل درآمدهای نفتی به صورت وام دریافت و پس از پایان پروژه و آغازبهره برداری به نقش قیمت نفت در بازار ایران صورت ارزی برگشت داده شود . بدین ترتیب اولاً سرمایه زیر زمینی به سرمایه نقدی تبدیل شده و ثانیاً از آثار زیانبار ورود درآمدهای نفتی به اقتصاد نقش قیمت نفت در بازار ایران ملی جلوگیری می شود .
در این شرایط اتاق بازرگانی به عنوان نماینده بخش خصوصی می بایست نقش خود را در انتقال اقتصاد دولتی به بخش خصوصی در جهت توسعه و تولید به خوبی ایفاء کند.
اتاق بازرگانی می بایست ارکان اساسی خود و به خصوص تشکل های اقتصادی ، تولیدی ، خدماتی را به خوبی به کارگیرد و از تجارت و دانش و تخصص تشکل ها در روند خصوصی شدن اقتصاد بهره گیری نماید .
یکی از مهم ترین معضلات پیش روی دولت ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری است که با توسعه بخش خصوصی و بدون ایجاد هزینه برای دولت امکان توسعه اشتغال وجود دارد و از طرفی دیگر با اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و واگذاری بنگاه های دولتی به بخش خصوصی واقعی براساس برنامه ای مبتنی بر توسعه تولید و اشتغال در این واحدها اولاً به توسعه تولید ، اشتغال و رشد اقتصادی کشور کمک می شود و از طرفی دیگر درآمد بیشتری برای دولت فراهم می گردد.
بدیهی است در واگذاری بنگاه های دولتی به بخش خصوصی رویکرد واگذاری باید تغییر کند ، یعنی واگذاری ها به اهل همان حرفه و یا در جهت توسعه بنگاه صورت پذیرد و مناسب با رشد و بالندگی و توسعه تولید و اشتغال تخفیف های تشویقی در قیمت و شرایط واگذاری اعمال شود تا انگیزه لازم جهت قبول مسئولیت و کار و فعالیت بوجود آید . در این رهگذر کمک و همکاری اتاق بازرگانی نقش قیمت نفت در بازار ایران و تشکل های زیر مجموع اتاق می تواند نقش موثر و تعیین کننده ای به عهده گیرد .
کاهش نقش اوپک در تعیین قیمت نفت/بحران قیمت نفت نیازمند حمایت بین المللی
نماینده سابق ایران در اوپک گفت: به دلیل حضور تولیدکنندگان متعدد و غیر اوپکی در بازار، سازمان اوپک به تنهایی نمی‌تواند قیمت نفت را مدیریت کند.
محمد علی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک در گفت و گو با خبرنگار گروه اقتصاد اظهار کرد: زمزمه‌هایی در خصوص برگزاری جلسه میان اعضای اوپک و کشورهای غیر عضو به صورت غیرحضوری و از طریق ویدیو کنفرانس به گوش می‌رسد که طی این نشست مسائل مربوط به کاهش تولید نفت مطرح می‌شود.
نماینده سابق ایران در اوپک تصریح کرد: بازار نفتی با دو حالت مواجه است، بخشی از کاهش قیمت نفت به کاهش تقاضا در پی شیوع ویروس کرونا مربوط می‌شود و فعالان این حوزه از مازاد ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه‌ای در بازار خبر می‌دهند.
وی افزود: در صورت تصویب کاهش تولید نفت می‌توان قیمت نفت را بین ۴۰ تا ۵۰ دلار افزایش پیدا کند و در صورت عدم توافق قیمت نفت به زیر ۲۰ دلار می‌رسد.
به گفته وی؛ اوپک به تنهایی نمی‌تواند ۱۰ میلیون بشکه از تولید را کاهش دهدو نیاز به حمایت سایر کشورهای غیر اوپکی است.
خطیبی بیان کرد: در صورت پایان بیماری کرونا و آغاز فعالیت‌های اقتصادی تجاری تقاضا برای خرید نفت افزایش می‌یباد و دیگر نیازی به کاهش ۱۰ نقش قیمت نفت در بازار ایران میلیون بشکه‌ای نیست و می‌توان با کاهش ۱.۵ تا ۲ میلیون بشکه قیمت نفت را تا ۶۰ دلار رساند.
نماینده سابق ایران ابراز کرد: صحبت‌های روز‌های گذشته از سوی مدیران نفتی کشورهای تولیدکننده حکایت از تمایل به کاهش نفت دارد، اما باید منتظر نتیجه نهایی نشست ماند.
وی با اشاره به نقش اوپک در مدیریت بازار نفتی بیان کرد: تا پیش از حضور شرکت‌های بزرگ نفتی مانند شیل و تولید کنندگان بزرگ غیر اوپکی، این سازمان در مواقع بحرانی با کاهش ۱ تا ۲ میلیون بشکه قیمت نفت را مدیریت می‌کرد، اما به دلیل حضور تولیدکنندگان متعدد در بازار، سازمان اوپک به تنهایی نمی‌تواند قیمت نفت را مدیریت کند.
خطیبی عنوان کرد: با وجود کاهش صادرات نفت ایران، کاهش قیمت نفت در بازار کشور تاثیر گذار خواهد بود و برای اقتصاد کشور افزایش قیمت نفت منفعت بیشتری دارد.
پول فروش نفت در دسترس است/پشتوانه ارزی کشور بسیار خوب است
معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر ضرورت تنوع درآمدهای اقتصادی کشور، گفت: پشتوانه ارزی کشور اکنون خوب است و به پول فروش جاری نفت خود دسترسی داریم.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، اسحاق جهانگیری در مراسم روز ملی صادرات، با اشاره به اهمیت موضوع صادرات و وصل شدن به بازارهای جهانی اظهار داشت: در حال حاضر دغدغه اصلی دولت توجه به مسائل اقتصادی و توسعه ای کشور است و تولید برای ادامه حیات باید در رقابت بازارهای جهانی دوام بیاورد.
وی افزود: بازارهای جهانی دیگر محصور و محدود نیست و از طرف دیگر حضور در بازارهای بین المللی نیازمند افزایش بهره وری در جهت کاهش قیمت و افزایش کیفیت است.
جهانگیری تصریح کرد: تنها راهکار برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی گسترش صادرات غیرنفتی و توسعه بازارهای بین المللی است و همانطور که تا بحال نقش قیمت نفت در بازار ایران یک مسیر طولانی رادر اقتصاد کشور طی کرده ایم، به طور حتم باید در آینده نیز با تقویت دستاوردهای بدست آمده و برطرف کردن نقاط ضعف نقش قیمت نفت در بازار ایران به شکوفایی اقتصاد کمک کنیم.
وی با تاکید بر اهمیت قدردانی از افرادی که در این حوزه زحمت کشیده اند، تصریح کرد: در حال حاضر میزان نقش قیمت نفت در بازار ایران صادرات غیرنفتی با میزان صادرات نفتی کشور برابر شده و این دستاورد کمی نیست.
معاون اول رئیس جمهور عنوان کرد: درست است که ۳میلیون نفر در کشور بیکارند و تمام تلاش ما برای گسترش تولید و افزایش صادرات برای بالا بردن اشتغال در کشور است، اما باید توجه کرد که ۲۴ میلیون نفر هم شاغل هستند و بجز بخشی از آنها که در دولت مشغولند مابقی به واسطه بخش خصوصی کار می کنند.
جهانگیری تصریح کرد: رسیدن به یک اقتصاد بزرگ تنها با کمک بخش خصوصی امکان پذیر است و رفتار درست ما با این بخش می تواند مشوق ورود خارجی ها برای سرمایه گذاری در اقتصاد و صنعت کشور باشد.
وی با اشاره به نتایج مثبت برجام بیان داشت: ما هیچ زمان به آمریکایی ها نگفتیم وارد اقتصاد ایران نشوید و آمریکا با سیاست های غلط خود موجب محروم شدن فعالان اقتصاد این کشور از اقتصاد پرسود ایران شد.
جهانگیری با بیان نقش پررنگ سفارتخانه های ایران در دنیا درجهت ترویج صادرات کالای ایران است، افزود: مسوولان در عین حفظ پاکدستی باید افتخار با بخش خصوصی همکاری کنند.
وی ادامه داد: تمام تلاش دولت این است که نرخ ارز قابل پیش بینی بوده تا تکانه های ناگواری برای اقتصاد کشور و صادرکنندگان به وجود نیاورد.
جهانگیری اعلام کرد: به دلیل دسترسی به درآمدهای نفتی، پشتوانه خوب مالی داریم و در حال حاضر تمام تلاش دولت برای حمایت از بخش خصوصی با استفاده از این منابع است.
معاون اول رئیس جمهور تاکید کرد: این به هیچ وجه برای ما قابل قبول نیست که کالای خدماتی از کشور صادر شود و ارز آن به داخل بازنگردد و تمام صادرکنندگان موظف هستند یا به ازای صادرات کالا وارد کرده و یا ارز خود را تبدیل به ریال کنند.
وی عنوان کرد: با اطمینان می گویم هیچ تغییراتی در بازار ارز نخواهیم داشت و نرخ تغییرات عدد قابل قبولی است که صادرکننده را دچار شوک نکنند.
جهانگیری در حالی که به صادرکنندگان توصیه کرد با ارزی غیر از دلار کار کنند، تصریح کرد: تمام تلاشمان این است که در تجارت با کشورهای هدف با ارز ملی مبادلات را صورت دهیم و در سفر دو روز گذشته به ترکیه در اطراف توافقی با مقامات ترکی مصوب شد که از این پس ایران و ترکیه در مبادلات تجاری با ارز ملی دو کشور کار کنند.
معاون اول رئیس جمهور اضافه کرد: اولویت دولت این است که بخش خصوصی با شرکت های خارجی مشارکت و تولید مشترک داشته باشد و از بخش خصوصی انتظار داریم که با قوت به دنبال این موضوع باشند.
جهانگیری با تاکید بر نقش موثر صنعت گردشگری اظهار داشت: کشورهای دیگر در دنیا توانسته اند ارزآوری بالایی از صنعت گردشگری کسب کنند و ما نیز به دنبال آن هستیم که با تقویت و حمایت از بخش خصوصی به شکوفایی این صنعت در کشور کمک کنیم.
وی بیان داشت: با وجود مشکلات بسیار در تأمین بودجه دولت، به دنبال حمایت جدی و تأمین منابع لازم برای بخش خصوصی هستیم.
تاثیر تحریم ایران بر بازارهای نفت
خرداد:افزایش قیمت نفت می‌تواند به نفع کشورهای عربستان، روسیه و عراق باشد، به طور خاص کشور‌هایی که می‌توانند اصلی‌ترین گزینه برای جایگزینی نفت ایران باشند.
اویل پرایس نوشت: پس از خروج آمریکا از برجام، واشتگتن درصدد برآمد تا به متحدانش فشار وارد کند تا ۴ نوامبر به واردات نفت از ایران پایان دهند. در یک نشست توجیهی در ۲۶ ژوئن، یکی از مقامات ارشد وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که آمریکا هیچ گونه معافیتی ارائه نمی‌کند و اکنون آنها در حال تنظیم یک جدول زمانی هستند. این اظهارات یک احساس اضطراری ایجاد کرد و منجر شد که قیمت نفت به بیش از ۳.۵ درصد افزایش پیدا کند. در این راستا بیژن زنگنه وزیر نفت ایران در مصاحبه با سی ان ان. اقدامات پرزیدنت ترامپ را عامل اصلی افزایش قیمت نفت دانست.
در ادامه این گزارش آمده است: در نهایت افزایش قیمت نفت می‌تواند به نفع کشورهای عربستان، روسیه و عراق باشد، به طور خاص کشور‌هایی که می‌توانند اصلی‌ترین گزینه برای جایگزینی نفت ایران باشند. ایران یکی از سه کشور بزرگ تولید کننده نفت اوپک است. این کشور در سال ۲۰۱۸ در روز ۲.۷ میلیون بشکه نفت خام صادر کرده است. اما چین، هند، کره جنوبی، ژاپن و ترکیه به عنوان واردکنندگان اصلی نفت ایران به ترتیب ۲۷، ۱۶، ۱۰، ۷، ۱۰ درصد نفت خام از ایران وارد کرده اند. با توجه به کاهش ۱.۵ میلیون بشکه صادرات نفت ایران در طی سال‌های ۲۰۱۳-۲۰۱۵ م.، در صورت شکل گیری تحریم‌های جدید؛ میزان صادرات نفت ایران می‌تواند ۲۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند.
کاهش تولید نفت ایران باعث خواهد شد که کشورهای منطقه به دنبال تامین کنندگان دیگر برای پر کردن این خلا باشند. برای نمونه ممانعت از خرید نفت ایران باعث گرایش ترکیه به سمت روسیه خواهد شد. در سال ۲۰۱۷ م، ترکیه ۲۴.۹ میلیون تن نفت خام (تقریبا ۵۰ درصد) از ایران و بقیه آن را از کشور عراق، روسیه، کویت و عربستان وارد کرده است. عراق و عرضه کنندگان بالقوه دیگر می‌توانند نفت ایران را جایگزین کنند. اگر ترکیه به محدودیت‌های خواسته شده آمریکا تن دهد؛ روسیه در نهایت بیش از ۶۰ درصد نفت خام ترکیه را عرضه می‌کند و علاه بر این اکثریت گاز طبیعی این کشور را تامین خواهد کرد. هنگامی که ما این مسئله را با نقش روسیه در ساخت پروژه نیروگاه هسته‌ای آکویا توسط روس اتم را هم اضافه کنیم این می‌تواند باعث وابستگی ترکیه به روسیه شود. با توجه به این شرایط، نهاد زیبکچی، وزیر اقتصاد ترکیه گفت: «تصمیمات اتخاذ شده از سوی آمریکا برای ما الزام آور نیست. البته ما از سازمان ملل و تصمیمات آن تبعیت خواهیم کرد. ما تنها از منافع ملی خود پیروی می‌کنیم.»
پیروز دیگر تحریم‌های آمریکا عربستان سعودی خواهد بود. (کاهش شدید فروش نفت ایران برای نمونه بیشتر از یک میلیون بشکه) به احتمال زیاد تولید نفت عربستان را افزایش خواهد داد. برای این بخش، کره جنوبی اعلام کرده که آنها تا پایان جولای به واردات نفت خام از ایران پایان خواهند داد و تمام حمل و نقل را متوقف می‌کنند. بر اساس گزارش بلومبرگ، ایران چاره‌ای جز اقناع چین بزرگترین نقش قیمت نفت در بازار ایران مشتری برای خرید بیشتر نفت ندارد و این امر می‌تواند منجر به یک رابطه نامتعادل بین دو کشور شود و ایران را به چین وابسته کند. این رابطه نابرابر می‌تواند برای چین مثبت باشد، زیرا که ممکن است آن را به عنوان بزرگترین خریدار نفت خام ایران تبدیل کند و در اقتصاد ایران به اهرم نفوذ قدرتمندی دست یابد.
کاهش نقش اوپک در تعیین قیمت نفت/بحران قیمت نفت نیازمند حمایت بین المللی
نماینده سابق ایران در اوپک گفت: به دلیل حضور تولیدکنندگان متعدد و غیر اوپکی در بازار، سازمان اوپک به تنهایی نمی‌تواند قیمت نفت را مدیریت کند.
محمد علی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک در گفت و گو با خبرنگار گروه اقتصاد اظهار کرد: زمزمه‌هایی در خصوص برگزاری جلسه میان اعضای اوپک و کشورهای غیر عضو به صورت غیرحضوری و از طریق ویدیو کنفرانس به گوش می‌رسد که طی این نشست مسائل مربوط به کاهش تولید نفت مطرح می‌شود.
نماینده سابق ایران در اوپک تصریح کرد: بازار نفتی با دو حالت مواجه است، بخشی از کاهش قیمت نفت به کاهش تقاضا در پی شیوع ویروس کرونا مربوط می‌شود و فعالان این حوزه از مازاد ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه‌ای در بازار خبر می‌دهند.
وی افزود: در صورت تصویب کاهش تولید نفت می‌توان قیمت نفت را بین ۴۰ تا ۵۰ دلار افزایش پیدا کند و در صورت عدم توافق قیمت نفت به زیر ۲۰ دلار می‌رسد.
به گفته وی؛ اوپک به تنهایی نمی‌تواند ۱۰ میلیون بشکه از تولید را کاهش دهدو نیاز به حمایت سایر کشورهای غیر اوپکی است.
خطیبی بیان کرد: در صورت پایان بیماری کرونا و آغاز فعالیت‌های اقتصادی تجاری تقاضا برای خرید نفت افزایش می‌یباد و دیگر نیازی به کاهش ۱۰ میلیون بشکه‌ای نیست و می‌توان با کاهش ۱.۵ تا ۲ میلیون بشکه قیمت نفت را تا ۶۰ دلار رساند.
نماینده سابق ایران ابراز کرد: صحبت‌های روز‌های گذشته از سوی مدیران نفتی کشورهای تولیدکننده حکایت از تمایل به کاهش نفت دارد، اما باید منتظر نتیجه نهایی نشست ماند.
وی با اشاره به نقش اوپک در مدیریت بازار نفتی بیان کرد: تا پیش از حضور شرکت‌های بزرگ نفتی مانند شیل و تولید کنندگان بزرگ غیر اوپکی، این سازمان در مواقع بحرانی با کاهش ۱ تا ۲ میلیون بشکه قیمت نفت را مدیریت می‌کرد، اما به دلیل حضور تولیدکنندگان متعدد در بازار، سازمان اوپک به تنهایی نمی‌تواند قیمت نفت را مدیریت کند.
خطیبی عنوان کرد: با وجود کاهش صادرات نفت ایران، کاهش قیمت نفت در بازار کشور تاثیر گذار خواهد بود و برای اقتصاد کشور افزایش قیمت نفت منفعت بیشتری دارد.
دیدگاه شما